Đẩy mạnh tinh gọn hệ thống cơ quan thanh tra: Tăng cường hiệu lực xử phạt trên vùng biển và thềm lục địa
Để đảm bảo tính đồng bộ, thông suốt trong công tác thực thi pháp luật, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của lực lượng Thanh tra trong lĩnh vực Hàng hải và Đường thủy, đã được rà soát và đề xuất sửa đổi, bổ sung trong dự thảo Nghị định mới.
Bộ Quốc phòng đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 162/2013/NĐ-CP xử phạt vi phạm hành chính trên các vùng biển, đảo và thềm lục địa Việt Nam. Ảnh minh họa: Trang Nguyệt
Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 162/2013/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trên các vùng biển, đảo và thềm lục địa Việt Nam nhằm thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về sắp xếp tổ chức bộ máy, đặc biệt là việc xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp.
Mục đích cốt lõi của việc sửa đổi lần này là nhằm điều chỉnh, thay đổi thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của các cơ quan chức năng, bao gồm cả hệ thống cơ quan Thanh tra, được tổ chức lại hoặc sáp nhập, đảm bảo hoạt động quản lý Nhà nước trên biển diễn ra liên tục, thông suốt và hiệu quả hơn.
Việc ban hành Nghị định sửa đổi này được đánh giá là cần thiết bởi sau thời gian thi hành, các quy định hiện hành tại Nghị định số 162/2013/NĐ-CP đã không còn phù hợp, đặc biệt là sau khi tổ chức lại các đơn vị hành chính và sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước, dẫn đến sự bất cập trong xác định thẩm quyền xử phạt của nhiều chức danh.
Dự thảo Nghị định được xây dựng trên cơ sở triển khai thực hiện Kết luận số 121-KL/TW và Kết luận số 127-KL/TW, yêu cầu đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, hoàn thiện thể chế và sắp xếp bộ máy. Theo đó, Bộ Quốc phòng đã rà soát lại thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính để phù hợp với Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2025 và Nghị định số 189/2025/NĐ-CP.
Thực tiễn cho thấy, việc sắp xếp tinh gọn bộ máy, chuyển giao nhiệm vụ sau sáp nhập giữa các cơ quan như Công an, Cục Hàng hải Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường và Thanh tra đã tác động trực tiếp đến các chức danh có thẩm quyền xử phạt, khiến các quy định cũ trở nên không còn phù hợp.
Dự thảo Nghị định giải quyết vấn đề này bằng cách điều chỉnh, thay đổi một số thẩm quyền xử phạt, đưa thẩm quyền từ cấp huyện lên cấp tỉnh và một số nội dung về cấp xã, nhằm phân định rõ ràng quyền hạn và tăng cường tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị. Toàn bộ dự thảo gồm 11 Điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 9 Điều về thẩm quyền của các cơ quan và 1 Điều điều chỉnh mức phạt.
Trong bối cảnh sắp xếp lại hệ thống cơ quan, đặc biệt là hệ thống cơ quan Thanh tra theo yêu cầu tại Kết luận số 134-KL/TW ngày 28/3/2025 về đề án sắp xếp hệ thống cơ quan Thanh tra tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, dự thảo Nghị định đã cụ thể hóa thẩm quyền xử phạt hành chính của lực lượng Thanh tra trong lĩnh vực hàng hải và đường thủy.
Theo Điều 10 của dự thảo (sửa đổi, bổ sung Điều 32a của Nghị định 162/2013/NĐ-CP), lực lượng thanh tra có quyền xử phạt đối với hành vi vi phạm liên quan trực tiếp đến nội dung thanh tra và lĩnh vực quản lý của mình.
Thẩm quyền cụ thể được phân định theo cấp bậc như sau:
Thứ nhất, thanh tra viên Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam có thẩm quyền phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 100.000.000 đồng và tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính có giá trị không vượt quá 2 lần mức tiền phạt.
Thứ hai, trưởng đoàn thanh tra Hàng hải và Đường thủy Việt Nam có thẩm quyền phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 500.000.000 đồng, tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 1, Điều 28 của Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Thứ ba, tại dự thảo, Chánh Thanh tra Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam có quyền phạt cảnh cáo, phạt tiền đến 800.000.000 đồng. Đặc biệt, Chánh Thanh tra có thẩm quyền áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn, đồng thời có quyền tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả quy định tại khoản 1, Điều 28 của Luật Xử lý vi phạm hành chính.
Việc phân định rõ ràng thẩm quyền của lực lượng Thanh tra Hàng hải và Đường thủy Việt Nam, từ thanh tra viên đến Chánh Thanh tra Cục, sẽ giúp đảm bảo hiệu lực, hiệu quả trong công tác thực thi pháp luật trên biển, phù hợp với chủ trương tinh gọn bộ máy và nâng cao năng lực quản lý Nhà nước trong tình hình mới. Các quy định này cụ thể hóa việc chuyển giao và phân cấp thẩm quyền sau khi sắp xếp tổ chức, đảm bảo không bỏ trống nhiệm vụ hay lĩnh vực quản lý.
