Bộ trưởng Bộ Tài chính: Chúng ta không vay vốn ODA bằng mọi giá
Giải trình ý kiến đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, điều kiện kiên quyết của các dự án vay vốn ODA là phải đảm bảo hiệu quả tài chính.
Sáng 18/11, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công. Vay vốn ODA là một trong những vấn đề được đại biểu quan tâm góp ý.
Đề cập tới việc đầu tư của các tập đoàn, công ty nước ngoài và vay vốn ODA, đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thân (đoàn Hưng Yên) đề nghị công khai vay bao nhiêu, kế hoạch vay như thế nào, lãi suất là bao nhiêu, nợ có hạn không….
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Văn Thân (đoàn Hưng Yên). Ảnh: P.Thắng
Chung mối quan tâm, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn TP HCM) đề nghị bổ sung yêu cầu đánh giá “đủ năng lực quản trị dự án” của các cơ quan đề xuất vay vốn ODA, nhất là UBND cấp tỉnh và doanh nghiệp Nhà nước.
VQuy định này, theo ông Hùng, sẽ giúp sàng lọc dự án, bảo đảm hiệu quả sử dụng vốn vay và hạn chế rủi ro nợ công. Bởi, thực tế, ông Hùng cho biết, nhiều địa phương đề xuất dự án vay ODA nhưng không đủ năng lực quản lý dẫn tới chậm giải ngân, đội vốn, kéo dài thời gian thực hiện.
Đại biểu đoàn TP HCM còn đề nghị quy định cụ thể hơn thời điểm đối chiếu, thời điểm khóa số liệu và phương thức báo cáo (trực tuyến hoặc văn bản nhằm bảo đảm thống nhất) liên quan đến công bố thông tin nợ công.
Sự chậm trễ trong báo cáo số liệu từ địa phương đang là nguyên nhân chính dẫn đến báo cáo nợ công toàn quốc bị kéo dài, theo nhận định của của ông Hùng.
Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công. Ảnh: P.Thắng
Đại biểu Quốc hội Phạm Thị Thanh Mai (đoàn Hà Nội) nói, theo quy định tại Điều 49 Luật Quản lý nợ công, mục đích vay của chính quyền địa phương gồm 2 nội dung: Một là, bù đắp bội chi của ngân sách địa phương. Hai là, vay để trả nợ gốc của ngân sách địa phương.
Song từ thực tế của Hà Nội, bà Mai cho biết, có những năm (ở đầu kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn, khi các dự án có khả năng hấp thụ lượng vốn lớn chưa kịp triển khai thủ tục), ngân sách TP xác định bội thu, nhưng vẫn được giao chỉ tiêu vay và vay lại vốn ODA.
“Bất cập này chưa được đề cập trong các nội dung sửa đổi luật lần này”, bà Mai nói về đề nghị Chính phủ rà soát, sửa đổi, bổ sung.
Giải trình, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, thời gian vay vốn ODA kéo rất dài so với các dự án đầu tư công cũng là vấn đề mà cá nhân ông và Chính phủ rất trăn trở.
“Thủ tướng, Chính phủ cũng chỉ đạo rất nhiều lần việc rà soát thể chế liên quan quy trình, thủ tục đàm phán và giải ngân vốn ODA”, ông Thắng nói và nhấn mạnh, sửa luật lần này cũng để tiếp tục hoàn thiện thêm các vấn đề trên.
Bộ trưởng Bộ tài chính giải thích, thời gian vay vốn ODA rất dà, bởi quy định của chúng ta qua rất nhiều bước, thủ tục rườm rà và rất nhiều bộ ngành, trong khi đó phía nhà tài trợ cũng có nhiều quy định không phù hợp với Việt Nam.
Ông dẫn chứng trước đây một nguồn vốn vay ODA phải trình qua Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng Nhà nước và các bộ ngành khác rồi xuống địa phương.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh, chúng ta không vay vốn ODA bằng mọi giá. Ảnh: PT
“Khi chúng tôi làm việc với các cái nhà tài trợ lớn như là World Bank, ADB, họ cũng rất là bức xúc. Họ nói “chúng tôi đi cho vay cả thế giới nhưng chưa thấy nơi nào lại dài như Việt Nam”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu.
Ông cũng kể lại câu chuyện làm việc với lãnh đạo World Bank tại Việt Nam và đề nghị họ cung cấp thời gian trung bình thực hiện một khoản vay ODA ở tất cả các thị trường là bao nhiêu. Lãnh đạo World Bank cho hay, một khoản vay tính bình quân tất cả các quốc gia khoảng 12 - 15 tháng.
Sau đó, Bộ Tài chính chỉnh sửa và trình các cấp có thẩm quyền điều chỉnh tất cả vấn đề liên quan đến thể chế để đảm bảo một khoản vay ODA của Việt Nam cũng chỉ từ 12 - 15 tháng.
Vấn đề này, ngoài liên quan thể chế, ông Thắng nhấn mạnh tầm quan trọng trong tổ chức thực hiện của các địa phương.
“Vừa rồi nhiều dự án có tiền nhưng không giải ngân được”, ông Thắng nói và cho hay nguyên nhân là hết thời hạn của gói tín dụng nhưng không giải ngân được, buộc phải trả lại các nhà tài trợ.
Với việc sửa đổi luật lần này, Bộ trưởng kỳ vọng tiến độ thu xếp các khoản vay ODA sẽ được cải thiện.
Ông đặc biệt nhấn mạnh, các dự án vay vốn ODA phải đảm bảo hiệu quả tài chính, vì chỉ như vậy mới không lo lạm phát, không lo đến gánh nặng nợ quốc gia. “Hiệu quả tài chính là điều kiện tiên quyết khi xem xét vay vốn, chứ chúng ta không vay bằng mọi giá”, theo lời Bộ trưởng Bộ Tài chính.
