Gắn phòng, chống lãng phí với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy

Chính phủ đã chỉ đạo đẩy mạnh phòng, chống lãng phí, tạo chuyển biến mới về nhận thức, quyết tâm, gắn phòng, chống lãng phí với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy. Ảnh: VGP/Nhật Bắc

Đây là một trong những kết quả nổi bật được Chính phủ nêu trong báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng năm 2025.

Báo cáo do Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ ký ban hành, gửi Quốc hội khoá XV.

Công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh

Báo cáo cho biết, dưới sự lãnh đạo tập trung, thống nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư Tô Lâm; sự đồng hành, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của Quốc hội; sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị; sự đồng thuận, tham gia tích cực của Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp; sự hỗ trợ, giúp đỡ của bạn bè quốc tế, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tập trung chỉ đạo, điều hành quyết liệt, xử lý khối lượng công việc rất lớn, phức tạp, chưa từng có tiền lệ trong thời gian rất ngắn, nhất là việc triển khai cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy, thực hiện chính quyền địa phương hai cấp... công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, có bước tiến mới, quyết liệt và hiệu quả hơn cả ở Trung ương và địa phương, được dư luận và Nhân dân đồng tình, ủng hộ, đánh giá cao.

Một trong những kết quả nổi bật của công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thời gian qua là nhiều chủ trương, quy định mới về xây dựng Đảng, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, quản lý kinh tế - xã hội và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực được ban hành, triển khai thực hiện khẩn trương, nghiêm túc, quyết liệt, góp phần nâng cao năng lực quản trị và hiệu quả phục vụ, khơi thông nguồn lực, mở rộng không gian phát triển, nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Nhất là, các quy định phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực đã chú trọng nhiều hơn vào công tác phòng ngừa từ sớm, từ xa, “từ gốc”; xử lý tham nhũng, lãng phí, tiêu cực gắn với bảo vệ cán bộ, đảng viên sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung, khắc phục tình trạng đùn đẩy, né tránh, không dám làm trong một bộ phận cán bộ, đảng viên.

Bên cạnh đó, vai trò, trách nhiệm của các cơ quan và đại biểu dân cử, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội, xã hội - nghề nghiệp, cơ quan báo chí, cộng đồng doanh nghiệp và Nhân dân trong phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực ngày càng phát huy hiệu quả thiết thực.

Chủ động nhận diện phát hiện tham nhũng, lãng phí

Đáng chú ý, Chính phủ đã chỉ đạo đẩy mạnh phòng, chống lãng phí, tạo chuyển biến mới về nhận thức, quyết tâm, gắn phòng, chống lãng phí với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và việc sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy; đẩy mạnh cải cách hành chính, chuyển đổi số, ứng dụng khoa học, công nghệ trong quản lý.

Tích cực rà soát, phân loại, làm rõ nguyên nhân, xử lý, tháo gỡ khó khăn vướng mắc các công trình, dự án chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí để sớm đưa các dự án, công trình vào khai thác, sử dụng, góp phần khơi thông nguồn lực, phục vụ phát triển đất nước.

Đồng thời chủ động nhận diện phát hiện tham nhũng, lãng phí, tiêu cực qua công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm toán, điều tra, truy tố, xét xử; đã xử lý nhiều vụ án nghiêm trọng, phức tạp xảy ra trong các lĩnh vực gây ảnh hưởng đến sự phát triển lành mạnh của nền kinh tế và tính mạng, sức khỏe của Nhân dân, quyền lợi của người lao động...

Bên cạnh những kết quả đạt được, Chính phủ cũng chỉ rõ, công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực còn có những khó khăn, vướng mắc, tồn tại, hạn chế, như: Việc thể chế hóa, khắc phục những sơ hở, vướng mắc, bất cập, chồng chéo trên một số lĩnh vực còn chậm, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn. Các biện pháp phòng ngừa tham nhũng chưa được phát huy toàn diện. Việc chuyển đổi vị trí công tác, kiểm soát tài sản, thu nhập, nộp lại quà tặng vẫn còn hạn chế, vướng mắc.

Ngoài ra, công tác thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, thất thoát, đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng giá trị tài sản phải thu hồi còn tồn đọng lớn; một số vụ án, vụ việc phải tạm đình chỉ do có bị can bỏ trốn hoặc chưa có kết quả tương trợ tư pháp nước ngoài. Tình trạng tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trên một số lĩnh vực còn diễn biến phức tạp; tình trạng nhũng nhiễu, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp chưa được giải quyết triệt để.

Tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực

Năm 2026, Chính phủ tiếp tục xác định phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là nhiệm vụ trọng tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và tập trung chỉ đạo thực hiện đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm, trong đó tập trung thực hiện các quan điểm, mục tiêu của Nghị quyết Đại hội XIV của Đảng về công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực. Tổ chức thực hiện có hiệu quả Chương trình công tác năm 2026, các kết luận phiên họp của Ban Chỉ đạo tại các phiên họp và cuộc họp Thường trực Ban Chỉ đạo và các nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Bên cạnh đó, Chính phủ  tiếp tục tập trung xây dựng, hoàn thiện đồng bộ hệ thống pháp luật, thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực thành pháp luật; khắc phục các sơ hở, vướng mắc, bất cập do quy định pháp luật dẫn đến tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, không để khó khăn, ách tắc trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Tập trung sửa đổi, bổ sung các quy định về tiêu chuẩn, định mức kinh tế, kỹ thuật không còn phù hợp với thực tiễn phát triển của đất nước, bảo đảm đồng bộ, thống nhất, khả thi.

Tập trung phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhất là cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính; khẩn trương xây dựng, kết nối, chia sẻ dữ liệu quốc gia, tích hợp các dữ liệu của bộ, ngành, địa phương, bảo đảm đồng bộ, liên thông, dễ khai thác, sử dụng.

Song song đó là tăng cường kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực trong quá trình vận hành chính quyền địa phương hai cấp, nhất là cấp xã mới. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức chuyên nghiệp, có kỷ cương, kỷ luật hành chính, có năng lực, phẩm chất đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Đồng thời quan tâm đến các giải pháp chấn chỉnh, xử lý tình trạng làm việc cầm chừng, né tránh, đùn đẩy, sợ sai không dám làm trong cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp.

Ngoài ra, Chính phủ thực hiện phương án xử lý đối với các trụ sở công dôi dư và các công trình, dự án đang triển khai phải dừng lại do sắp xếp đơn vị hành chính, bảo đảm đúng mục đích, hiệu quả, tránh để lãng phí.

Tập trung khẩn trương hoàn thiện việc rà soát, làm rõ nguyên nhân và đề xuất chủ trương, phương án xử lý đối với các dự án, công trình chậm tiến độ, tồn đọng kéo dài, hiệu quả thấp, nguy cơ gây thất thoát, lãng phí.

Đáng chú ý, Chính phủ tập trung thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các sai phạm, tham nhũng, lãng phí, tiêu cực liên quan đến công tác quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công sau sắp xếp.

Xử lý dứt điểm các vụ án, vụ việc tham nhũng, lãng phí, tiêu cực nghiêm trọng, phức tạp, dư luận xã hội quan tâm; tập trung chỉ đạo khắc phục những bất cập trong công tác giám định, định giá tài sản.

Chính phủ cũng tiếp tục thực hiện kiểm soát tài sản, thu nhập theo quy định; triển khai đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng của các địa phương theo Bộ chỉ số đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng cấp tỉnh và tăng cường theo dõi, đánh giá công tác phòng, chống tham nhũng tại các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ.

Thực thi Công ước Liên hợp quốc về chống tham nhũng, mở rộng hợp tác quốc tế, trao đổi thông tin, hỗ trợ kỹ thuật nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng; tăng cường các biện pháp dẫn độ, truy bắt tội phạm tham nhũng bỏ trốn và thu hồi tài sản tham nhũng bị tẩu tán ra nước ngoài.