Giữ vững ổn định quan hệ lao động, tạo nền tảng cho phát triển bền vững

*Đối thoại, thương lượng giữ ổn định quan hệ lao động

Là doanh nghiệp 100% vốn đầu tư Hàn Quốc, chuyên sản xuất, lắp ráp linh kiện điện tử với khoảng 600 lao động, Công ty trách nhiệm hữu hạn Nexcon Việt Nam (xã Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh) nhiều năm qua duy trì môi trường làm việc ổn định, ít xảy ra tranh chấp lao động. Theo anh Nguyễn Thế Vịnh, Chủ tịch Công đoàn công ty, một trong những yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp giữ được quan hệ lao động hài hòa là việc duy trì đối thoại thường xuyên, thực chất giữa người sử dụng lao động và công nhân.

Ngay từ khi đi vào hoạt động (đầu năm 2013), doanh nghiệp đã thành lập công đoàn cơ sở và xây dựng cơ chế đối thoại định kỳ. Cứ ba tháng một lần, lãnh đạo công ty trực tiếp gặp gỡ, trao đổi với người lao động về các vấn đề thiết thực như tiền lương, thưởng, bảo hiểm, điều kiện làm việc, an toàn lao động và chính sách phúc lợi. Tình hình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp cũng được công khai, tạo sự minh bạch và đồng thuận trong nội bộ. Nhờ đó, thu nhập bình quân của người lao động hiện đạt khoảng 10 triệu đồng/người/tháng, đời sống từng bước được cải thiện.

Tương tự, tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Hosiden Việt Nam (Khu công nghiệp Quang Châu), nơi đang sử dụng khoảng 3.500 lao động, tổ chức công đoàn cơ sở được phát huy rõ vai trò trong việc giữ ổn định quan hệ lao động. Theo anh Nguyễn Văn Tân, Chủ tịch Công đoàn công ty, nhằm kịp thời nắm bắt tình hình, không để phát sinh mâu thuẫn, tranh chấp, Ban Chấp hành Công đoàn đã thành lập các tổ “công nhân nòng cốt” tại từng tổ sản xuất. Đây là lực lượng trực tiếp phản ánh tâm tư, nguyện vọng của công nhân, đồng thời tham gia tuyên truyền chính sách, pháp luật, giúp người lao động ổn định tư tưởng, yên tâm làm việc, góp phần phòng ngừa tranh chấp ngay từ cơ sở.

Theo Sở Nội vụ tỉnh Bắc Ninh, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có khoảng 26.000 doanh nghiệp đang hoạt động, sử dụng khoảng 802.000 lao động. Cùng với sự phát triển nhanh của doanh nghiệp, lực lượng lao động ngày càng đa dạng về trình độ, độ tuổi, vùng miền, nhu cầu việc làm và kỳ vọng về thu nhập, phúc lợi xã hội. Điều này vừa là nguồn lực quan trọng cho phát triển, vừa đặt ra yêu cầu cao hơn trong công tác quản lý, điều tiết quan hệ lao động.

Những năm qua, các cấp, ngành, cộng đồng doanh nghiệp và người lao động trong tỉnh đã quan tâm xây dựng quan hệ lao động tiến bộ, hài hòa và ổn định. Nhiều doanh nghiệp chú trọng đối thoại định kỳ, thương lượng, ký kết và thực hiện thỏa ước lao động tập thể; từng bước cải thiện tiền lương, thu nhập, điều kiện làm việc, phúc lợi cho người lao động; tình hình tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể về cơ bản được kiểm soát, có xu hướng giảm dần.

Giai đoạn 2023–2025, trên địa bàn tỉnh có 100% doanh nghiệp nhà nước và 84,7% doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước có tổ chức công đoàn đã tổ chức đối thoại tại nơi làm việc; 84,7% công đoàn cơ sở doanh nghiệp ký kết thỏa ước lao động tập thể; mô hình thỏa ước lao động tập thể theo nhóm bước đầu được triển khai tại một số doanh nghiệp trong Khu công nghiệp Quế Võ.

Việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao sự đồng thuận, gắn bó giữa người lao động và doanh nghiệp. Đến nay có 100% doanh nghiệp nhà nước và 81% doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước tổ chức hội nghị người lao động và các hình thức dân chủ khác theo quy định.

*Tăng cường giải pháp

Những năm gần đây, cơ cấu kinh tế của Bắc Ninh chuyển dịch tích cực theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa; Bắc Ninh đã ban hành nhiều chính sách thu hút đầu tư trong nước và nước ngoài, nhiều doanh nghiệp được thành lập mới hoặc mở rộng quy mô sản xuất, qua đó tạo thêm nhiều việc làm ổn định cho người lao động. Giai đoạn 2021 - 2025, bình quân mỗi năm tăng khoảng 60.000 lao động làm việc trong doanh nghiệp.

Đại diện Sở Nội vụ cho biết, mặc dù có nhiều chuyển biến tích cực nhưng quan hệ lao động trong một số doanh nghiệp vẫn còn những hạn chế. Nhận thức và năng lực thực hiện pháp luật lao động của một bộ phận người sử dụng lao động, người lao động và cán bộ công đoàn còn hạn chế; đối thoại, thương lượng tập thể ở một số nơi còn hình thức; tình trạng vi phạm pháp luật lao động, bảo hiểm xã hội, an toàn vệ sinh lao động vẫn xảy ra, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tranh chấp nếu không được quan tâm giải quyết kịp thời.

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, hoạt động sản xuất, kinh doanh và thị trường lao động tiếp tục có nhiều biến động, Bắc Ninh xác định cần tiếp tục củng cố và phát triển quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ. Theo đó, UBND tỉnh Bắc Ninh vừa phê duyệt Đề án “Phát triển quan hệ lao động trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2026–2030”.

Theo Đề án, tỉnh phấn đấu đến năm 2030, 100% doanh nghiệp nhà nước và tối thiểu 90% doanh nghiệp ngoài nhà nước có tổ chức đại diện người lao động thực hiện đối thoại định kỳ; ít nhất 80% doanh nghiệp ký kết thỏa ước lao động tập thể, trong đó tối thiểu 50% thỏa ước có điều khoản có lợi hơn so với quy định của pháp luật. Hằng năm, tỉnh phấn đấu giảm tối thiểu 10% số doanh nghiệp vi phạm nghiêm trọng pháp luật lao động; trên 80% doanh nghiệp đăng ký nội quy lao động, tối thiểu 95% doanh nghiệp xây dựng thang, bảng lương; 100% tranh chấp lao động tập thể, ngừng việc tập thể được hỗ trợ xử lý đúng quy định, phấn đấu trên 70% vụ việc được giải quyết dứt điểm ngay từ cơ sở.

Để đạt được các mục tiêu trên, tỉnh Bắc Ninh sẽ triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp. Trọng tâm là tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và người lao động về vai trò, ý nghĩa của quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ; đưa nội dung xây dựng quan hệ lao động vào chương trình, kế hoạch công tác hằng năm, coi đây là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ của các ngành, địa phương, đơn vị.

Cùng với đó, tỉnh tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về lao động; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật lao động, bảo hiểm xã hội, an toàn vệ sinh lao động trong doanh nghiệp theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, kịp thời chấn chỉnh và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đồng thời tạo môi trường thuận lợi để doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh ổn định.

Bắc Ninh cũng chú trọng phát triển tổ chức đại diện người lao động, nhất là công đoàn cơ sở trong doanh nghiệp; đẩy mạnh công tác phát triển đoàn viên, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công đoàn, cán bộ làm công tác lao động, hòa giải, trọng tài lao động.

Bên cạnh đó, tỉnh tập trung nâng cao chất lượng đối thoại tại nơi làm việc, thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể, khuyến khích các thỏa ước có nhiều điều khoản có lợi hơn cho người lao động, phù hợp với điều kiện của doanh nghiệp; đồng thời mở rộng mô hình thỏa ước lao động tập thể theo nhóm tại các khu, cụm công nghiệp. Song song đó, Bắc Ninh tiếp tục quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, cải thiện điều kiện làm việc cho người lao động và phát huy hiệu quả cơ chế ba bên giữa Nhà nước – người lao động – người sử dụng lao động, qua đó giữ vững ổn định quan hệ lao động, tạo nền tảng cho phát triển bền vững của tỉnh./.

Đồng Thúy