Mỹ không thể giải thích

Vũ khí tối tân

Trong cuộc họp báo đầu tháng 11, các sĩ quan đặc nhiệm cấp cao của Mỹ đã không đưa ra lời giải thích toàn diện về lý do tại sao chính quyền Tổng thống Trump cần sự hiện diện quân sự lớn ở vùng Caribe để tấn công một số tàu nhỏ được cho là thuộc các băng đảng ma túy, CNN đưa tin hôm 11 tháng 11.

Hiện tại, Lầu Năm Góc chưa công bố thông tin chính thức về việc quân đội sử dụng phương tiện gì để tiến hành các cuộc tấn công, nhưng các nguồn tin cho CNN biết rằng máy bay không người lái MQ-9 Reaper được Mỹ sử dụng để tấn công các tàu chở ma túy, cũng như máy bay chiến đấu, trực thăng vũ trang và AC-130J.

Các nguồn tin nói với CNN rằng các quan chức Lầu Năm Góc cũng không thể cung cấp chính xác số tiền thuế của người dân đã chi cho chiến dịch chống ma túy. Tuy nhiên, các quan chức chính quyền cho biết mỗi cuộc không kích tiêu tốn tới hàng trăm nghìn đô la, báo cáo cho biết.

Cũng theo báo cáo này, một phần đáng kể trong tổng số tài sản hải quân Mỹ được triển khai trên toàn thế giới đã được đặt tại Bộ Tư lệnh miền Nam Mỹ kể từ tháng trước và thậm chí nhiều tài sản quân sự hơn của Mỹ sắp được đặt tại vùng Caribe.

Đầu tuần này, Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ Pete Hegseth cho biết nước này đã tiến hành các cuộc không kích vào hai tàu buôn ma túy ở Đông Thái Bình Dương, khiến sáu người thiệt mạng.

Cho đến nay, quân đội Mỹ đã tiến hành 19 cuộc không kích, phá hủy 20 chiếc thuyền và giết chết 76 người trong chiến dịch chống ma túy, theo CNN.

Vào đầu tháng 11, chính quyền ông Trump đã tổ chức một cuộc họp báo tại Quốc hội Mỹ để trình bày lý do pháp lý cho các cuộc tấn công vào tàu ngoài khơi Venezuela. Tuy nhiên, chỉ có các nghị sĩ Cộng hòa được mời tham dự, gây ra phản ứng tiêu cực và chỉ trích mạnh mẽ từ phía Dân chủ.

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres tin rằng các cuộc tấn công của Mỹ ở vùng Caribe trái với luật pháp quốc tế, và Cao ủy Nhân quyền Liên hợp quốc Volker Turk cũng đồng ý như vậy.

Động thái chính trị

Hãng Reuters dẫn lời Thomas Posado, giảng viên tại Đại học Rouen của Pháp, cho rằng việc Mỹ triển khai tàu ngầm, loạt tàu chiến, hàng nghìn binh sĩ và tiêm kích F-35 tới gần Venezuela là động thái mang tính địa chính trị, thay vì chỉ phục vụ cuộc chiến chống ma túy như Lầu Năm Góc thông báo.

Theo số liệu của cơ quan phòng chống ma túy Mỹ, phần lớn cocaine hiện được chuyển tới quốc gia này qua Thái Bình Dương, chứ không phải vùng Caribe. Năm 2019, 3/4 lượng ma túy được tuồn vào Mỹ qua ngả Thái Bình Dương, chỉ 1/4 xuất phát từ vùng biển giáp Venezuela.

Học giả Posado nói: "Nếu đây là chiến dịch chống ma túy thực thụ, Mỹ sẽ phải hợp tác với các quốc gia xung quanh Venezuela như Colombia, Ecuador, cũng như với Mexico".

Cũng theo vị học giả này, Ecuador cũng là điểm trung chuyển lớn với nguồn cocaine được tuồn vào Mỹ, song Tổng thống Ecuador Daniel Noboa là đồng minh thân cận của Tổng thống Trump, nên Washington không áp dụng chính sách cứng rắn.

Trong khi đó, Venezuela bị chính quyền Tổng thống Trump coi là "quốc gia thù địch" và nước này cũng đang tăng cường quan hệ với Trung Quốc, Nga, hai đối thủ hàng đầu của Mỹ.

Tổng thống Venezuela Maduro cáo buộc Mỹ đang tìm cách "thay đổi chế độ ở Venezuela", kêu gọi Washington từ bỏ kế hoạch này và "tôn trọng chủ quyền, quyền được hưởng hòa bình, độc lập" của quốc gia này cũng như các nước Mỹ Latin.

"Tôi tôn trọng ông Trump. Mọi bất đồng giữa chúng tôi đều không thể dẫn đến xung đột quân sự. Venezuela luôn sẵn lòng trao đổi, đối thoại", Tổng thống Maduro, nói.

Tổng thống Trump đáp lại với tuyên bố Mỹ không đề cập đến việc thay đổi chế độ ở Venezuela, mà "chỉ nói về thực tế rằng nước này đã có một cuộc bầu cử kỳ lạ", đề cập đến cuộc bầu cử tổng thống năm 2024, trong đó ông Maduro tuyên bố giành chiến thắng áp đảo. Mỹ không công nhận kết quả cuộc bầu cử này.

"Đây không hẳn là chiến dịch chống ma túy, mà giống hành động biểu dương sức mạnh hơn", chuyên gia Posado cho hay.

Chuyên trang hàng không Flight Global cho rằng, F-35 là một trong những vũ khí Mỹ thực hiện hiệu quả nhất nhiệm vụ xuyên phá và tiêu diệt hệ thống phòng không Venezuela trong trường hợp Mỹ phát động tấn công.

Puerto Rico - nơi Mỹ triển khai tiêm kích F-35 chỉ cách thủ đô Caracas của Venezuela khoảng 860 km, giúp tiêm kích F-35 có thể di chuyển đến đây trong chưa đầy một giờ, tập kích mục tiêu rồi quay về mà không cần tiếp liệu nếu xung đột nổ ra.

Với chiến thuật "đánh nhanh, rút gọn" này sẽ giúp phát huy tối đa năng lực tàng hình của F-35, hạn chế nguy cơ nó bị các hệ thống phòng không đối phương nhắm bắn.

Giáo sư Alan McPherson tại Đại học Temple của Mỹ, cho rằng chính quyền ông Trump thông qua các động thái quân sự dường như đang muốn gây sức ép chính trị trực tiếp với Tổng thống Maduro.

Mặc dù vậy, ông nhận định Mỹ không cần phải huy động lực lượng lớn như vậy cho mục đích này.