Đối thoại để gỡ “nút thắt” cho doanh nghiệp đưa lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng phát biểu: Đối thoại để gỡ “nút thắt” cho doanh nghiệp đưa lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài. Ảnh: Kim Thành

Sự kiện có sự tham dự của Thứ trưởng Bộ Nội vụ Vũ Chiến Thắng, lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương cùng hơn 100 doanh nghiệp dịch vụ xuất khẩu lao động trên cả nước. Đây được xem là diễn đàn quan trọng để Nhà nước và doanh nghiệp đối thoại thẳng thắn, cùng tìm lời giải cho những “nút thắt” đang cản trở sự phát triển của ngành xuất khẩu lao động Việt Nam.

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng nhấn mạnh: “Nhà nước không chỉ quản lý mà còn đồng hành, hỗ trợ và thúc đẩy doanh nghiệp. Sự phát triển của doanh nghiệp chính là thước đo hiệu quả của chính sách, là thành công của công tác quản lý nhà nước.”

Theo Thứ trưởng, xuất khẩu lao động là lĩnh vực đặc thù, vừa góp phần giải quyết việc làm, xóa đói giảm nghèo, vừa mang lại nguồn thu ngoại tệ lớn cho đất nước. Vì vậy, việc đối thoại trực tiếp giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp là cơ hội quan trọng để lắng nghe, tháo gỡ vướng mắc và định hướng phát triển bền vững cho lĩnh vực này trong giai đoạn mới.

Xuất khẩu lao động – điểm sáng kinh tế

Theo Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ LĐ-TB&XH), 10 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã đưa hơn 121.000 lao động đi làm việc ở nước ngoài, đạt 93,2% kế hoạch năm. Ước tính đến hết năm, tổng số lao động trong giai đoạn 2021–2025 sẽ đạt khoảng 636.000 người, vượt 127% chỉ tiêu đề ra.

Các thị trường trọng điểm như: Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) và Hàn Quốc tiếp tục duy trì ổn định. Đồng thời, nhiều thị trường mới ở châu Âu và Trung Đông như Đức, Rumani, Hungary, Israel, UAE đang mở rộng mạnh mẽ.

Hoạt động đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài không chỉ giúp hàng trăm nghìn lao động có thu nhập cao, mà còn đóng góp 6,5–7 tỷ USD kiều hối mỗi năm, trở thành một trong những nguồn ngoại tệ quan trọng của nền kinh tế quốc gia.

Bên cạnh kết quả tích cực, hoạt động xuất khẩu lao động vẫn đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức.
Tại Nhật Bản, biến động tỷ giá đồng yên khiến thu nhập thực tế của người lao động giảm, ảnh hưởng đến tâm lý và sức hút của thị trường.
Ở Hàn Quốc, vẫn tồn tại hiện tượng môi giới và cạnh tranh không lành mạnh giữa các doanh nghiệp.
Trong khi đó, tại Đài Loan (Trung Quốc), một số tổ chức không có giấy phép vẫn lôi kéo người lao động, gây nhiễu loạn thị trường và tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý.

Ngoài ra, các doanh nghiệp còn gặp rào cản về ngoại ngữ, kỹ năng nghề nghiệp của người lao động và thủ tục hành chính phức tạp, khiến chi phí và thời gian tăng cao. Đây chính là những “nút thắt” mà cộng đồng doanh nghiệp mong muốn được tháo gỡ sớm.

Cải cách thể chế – chìa khóa mở đường

Trước thực tế đó, Bộ Nội vụ và Cục Quản lý lao động ngoài nước đang đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện thể chế, đặc biệt là sửa đổi Nghị định 112/2021/NĐ-CP và hai Thông tư quan trọng: 21/2021/TT-BLĐTBXH và 02/2024/TT-BLĐTBXH.

Dự kiến, các văn bản này sẽ được hoàn thiện trong tháng 10 và 11/2025, tạo cơ sở pháp lý cho Chiến lược đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn 2045.

Theo định hướng, các chính sách mới sẽ đơn giản hóa thủ tục hành chính, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, cắt giảm hồ sơ và điều kiện kinh doanh không cần thiết, đồng thời đẩy mạnh chuyển đổi số để tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp.

Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng khẳng định: “Chúng tôi hướng đến mô hình quản lý mới: Minh bạch, số hóa, loại bỏ hoàn toàn cơ chế ‘xin – cho’. Một môi trường pháp lý rõ ràng, công khai là điều kiện tiên quyết để doanh nghiệp phát triển lành mạnh.”

Theo kế hoạch, trong năm 2026, Bộ Nội vụ sẽ trình cấp có thẩm quyền phê duyệt Chiến lược đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài giai đoạn 2030, tầm nhìn 2045, đồng thời nghiên cứu sửa đổi Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài.

Trọng tâm của chiến lược là nâng cao chất lượng nguồn lao động, chuyển dịch dần từ lao động phổ thông sang lao động kỹ năng cao, đáp ứng yêu cầu của các thị trường phát triển. Các ngành cơ khí, điện tử, chế biến nông – lâm – thủy sản, năng lượng tái tạo được xác định là hướng đi chiến lược trong thời gian tới.

Song song với đó, Bộ Nội vụ và các cơ quan chức năng sẽ mở rộng thị trường chất lượng cao, ưu tiên các quốc gia có thu nhập tốt, điều kiện lao động an toàn và ổn định.

Một chương trình đánh giá và xếp hạng doanh nghiệp xuất khẩu lao động cũng đang được xây dựng, với tiêu chí công khai, minh bạch. Kết quả sẽ là căn cứ để người lao động lựa chọn doanh nghiệp uy tín, đồng thời loại bỏ các đơn vị yếu kém, cạnh tranh không lành mạnh ra khỏi thị trường.

Bộ Nội vụ xác định chuyển đổi số là giải pháp trọng tâm để nâng cao hiệu quả quản lý.
Theo đó, 100% thủ tục hành chính trong lĩnh vực này sẽ được thực hiện trực tuyến toàn trình, giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và tăng tính minh bạch.

Đặc biệt, Bộ đang nghiên cứu xây dựng nền tảng số kết nối trực tuyến giữa người lao động và doanh nghiệp. Hệ thống này sẽ loại bỏ trung gian môi giới, minh bạch hóa quy trình tuyển dụng, đồng thời giảm đáng kể chi phí cho người lao động – một bước tiến quan trọng hướng tới thị trường lao động số hóa, công bằng và hiệu quả.

Hội nghị đối thoại ngày 30/10 đã ghi nhận nhiều ý kiến thiết thực từ các bộ, ngành và cộng đồng doanh nghiệp, thể hiện quyết tâm cao trong việc tạo môi trường thuận lợi, minh bạch và công bằng cho doanh nghiệp đưa người lao động Việt Nam ra nước ngoài.

Phát biểu kết luận, Thứ trưởng Vũ Chiến Thắng nhấn mạnh: “Mục tiêu cuối cùng của chúng ta là nâng cao vị thế của lao động Việt Nam trên thị trường quốc tế – không chỉ về số lượng, mà còn về chất lượng, kỷ luật và uy tín.”

Với định hướng cải cách mạnh mẽ, tinh thần đồng hành cùng doanh nghiệp và cam kết hành động cụ thể, ngành xuất khẩu lao động Việt Nam kỳ vọng sẽ bước sang giai đoạn phát triển mới – bền vững, chuyên nghiệp và mang tầm quốc tế.