Nhiều tiềm năng phát triển du lịch từ nông nghiệp đô thị

* Những “điểm neo bản sắc”

Sau sáp nhập địa giới hành chính, Thành phố Hồ Chí Minh trở thành một siêu đô thị với nhiều tiềm năng phát triển mới, trong đó có sự phát triển đa dạng của các sản phẩm du lịch từ hoạt động nông nghiệp đô thị.

Tiến sĩ Dương Đức Minh, Viện Nghiên cứu Phát triển Kinh tế và Du lịch nhận định, trong cấu trúc mới, Thành phố Hồ Chí Minh sở hữu đồng thời các vùng sinh thái nông nghiệp chuyên canh, chuỗi không gian kinh tế nông nghiệp - biển - rừng độc đáo và các vùng nông nghiệp chuyển tiếp giữa đô thị và nông thôn. Những vùng sản xuất này không chỉ là tài nguyên vật chất, mà còn là “điểm neo bản sắc” của một đô thị lớn.

Các vùng sản xuất nông nghiệp tiêu biểu trong không gian siêu đô thị Thành phố Hồ Chí Minh đang cho thấy tiềm năng phát triển du lịch từ nông nghiệp đô thị khá đa dạng, có thể kể đến như vườn măng cụt tại phường Lái Thiêu, không gian canh tác muối - nuôi thủy sản - giữ rừng ở xã Thạnh An, vườn trái cây của xã Bình Mỹ, vườn ca cao tại xã Châu Đức hay làng bè nuôi thủy sản ở xã Long Sơn... Từ sự đan xen giữa các lớp cảnh quan nông nghiệp - sinh thái - văn hóa trong cấu trúc không gian mới đang mở ra cơ hội tái thiết lập bản sắc du lịch của Thành phố, ở cấp độ sâu hơn, nơi mỗi điểm đến không chỉ là nơi tiêu thụ dịch vụ mà còn là không gian kể chuyện, không gian tương tác đậm bản sắc văn hóa, sinh thái ở địa phương.

Cùng chung quan điểm, Tiến sĩ Vũ Thu Hiền, Trường Đại học Tài chính - Marketing cho rằng, tại nhiều đô thị lớn, sản xuất nông nghiệp vẫn giữ vai trò quan trọng. Đối với Thành phố Hồ Chí Minh, nông nghiệp đã và đang có những bước phát triển với định hướng mới, phù hợp với đặc thù đô thị. Thành phố tập trung xây dựng các trung tâm nông nghiệp công nghệ cao như khu nông nghiệp công nghệ cao, trại trình diễn và thực nghiệm chăn nuôi bò sữa công nghệ cao, trung tâm công nghệ sinh học…, góp phần tạo ra các giống cây trồng, vật nuôi chất lượng cao, đặc sản, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng tại chỗ và cung ứng cho thị trường bên ngoài trong tiến trình phát triển nông nghiệp đô thị.

Cùng với phát triển sản xuất, Thành phố Hồ Chí Minh chú trọng gắn kết nông nghiệp, trong đó có nông nghiệp đô thị, với hoạt động du lịch. Nhiều sản phẩm du lịch đặc thù đã được hình thành trên cơ sở khai thác tài nguyên từ sản xuất nông nghiệp, như tour “Thiềng Liềng – chốn bình yên” tìm hiểu nghề làm muối truyền thống của người dân Cần Giờ, trải nghiệm du lịch cộng đồng; các tour “Về làng ở đô thành” hay “Màu xanh và sức sống vùng đất thép” đưa du khách tham quan địa đạo Củ Chi, làng nghề làm bánh tráng, mô hình trồng rau, khu nông nghiệp công nghệ cao và trang trại chăn nuôi bò sữa…



Tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, phường Sa Đéc (tỉnh Đồng Tháp) là một trong những điểm đến du lịch tiêu biểu được hình thành trên nền tảng sản xuất nông nghiệp. Nổi bật nhất là nghề trồng hoa truyền thống, với hành trình phát triển từ làng hoa Sa Đéc trở thành một đô thị hoa, đồng thời là một trong những trung tâm sản xuất hoa, cây kiểng lớn của khu vực. Bước vào giai đoạn phát triển mới, phường Sa Đéc xác định mục tiêu xây dựng đô thị sáng tạo, văn minh, thân thiện, mang đậm bản sắc hoa, gắn với các giá trị văn hóa và lịch sử của địa phương.

Theo Phó Chủ tịch UBND phường Sa Đéc Nguyễn Anh Nhân, là một trong những vựa hoa kiểng lớn vùng Đồng bằng sông Cửu Long, Sa Đéc cung ứng ra thị trường khoảng hơn 12 triệu sản phẩm hoa, cây kiểng mỗi năm. Hiện nay, phường Sa Đéc có trên 20 điểm du lịch cộng đồng, du lịch nông nghiệp gắn với nghề truyền thống trồng hoa, cây kiểng, như khu vui chơi giải trí Happy land Hùng Thy, đài ngắm hoa Vườn kiểng Ngọc Lan, homestay Ngôi nhà Hoa và Ếch, khu du lịch hoa kiểng Sa Đéc, điểm du lịch Vườn hồng Tư Tôn, khu du lịch cánh đồng hoa hồng... Đây là những điểm đến hấp dẫn, thu hút đông đảo du khách khắp mọi miền đất nước và bạn bè quốc tế đến tham quan, trải nghiệm.

*Phát triển các tuyến trải nghiệm đặc thù

Theo Tiến sĩ Dương Đức Minh, từ những lợi thế và tiềm năng sẵn có, các hoạt động nông nghiệp hoàn toàn có thể được phát triển thành những sản phẩm du lịch hấp dẫn. Đối với một siêu đô thị như Thành phố Hồ Chí Minh, cơ hội để kiến tạo các mô hình du lịch nông nghiệp mới là rất lớn, theo hướng tổ chức bài bản, mang tính hệ thống, đa tầng và giàu bản sắc. Trong các mô hình này, du khách không chỉ dừng lại ở tham quan, mà còn trực tiếp tham gia, trải nghiệm và đồng sáng tạo các giá trị cùng cộng đồng địa phương.

Trên nền tảng hệ sinh thái nông nghiệp phong phú của Thành phố Hồ Chí Minh, có thể hình thành những tuyến trải nghiệm đặc thù, đáp ứng nhu cầu của từng phân khúc thị trường du khách. Đơn cử, sự liên kết giữa rừng - muối - thủy sản tại xã Thạnh An và khu vực Cần Giờ có thể phát triển thành tuyến du lịch sinh thái chuyên sâu, phù hợp với thị trường du khách Nhật Bản và châu Âu, những đối tượng ưa chuộng du lịch học thuật và khám phá thiên nhiên. Các khu vực có nhiều vườn cây ăn trái như phường Lái Thiêu, Bình Mỹ, xã Châu Đức… có thể được thiết kế thành chuỗi trải nghiệm giáo dục - giải trí, hướng tới nhóm khách là gia đình và học sinh đô thị.

Mỗi tuyến liên kết theo chủ đề không chỉ gia tăng thời gian lưu trú và mức chi tiêu của du khách mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh của điểm đến bằng cách biến tài nguyên nông nghiệp thành sản phẩm trải nghiệm đa lớp, giàu nội dung và có khả năng tạo ra giá trị gia tăng cao. Đồng thời, ngay trong lòng đô thị, việc tổ chức và khai thác du lịch nông nghiệp một cách bài bản không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn góp phần bồi đắp sự gắn bó của cư dân với nơi mình sinh sống, giúp du khách cảm nhận rõ hơn chiều sâu văn hóa của Thành phố Hồ Chí Minh.

Gợi mở giải pháp phát triển sản phẩm, tour, tuyến du lịch từ hoạt động nông nghiệp đô thị gắn với sản phẩm OCOP (chương trình Mỗi xã một sản phẩm), với điểm nhìn từ đô thị Thành phố Hồ Chí Minh, nhóm các chuyên gia Phan Thị Ngàn, Cao Văn Tùng và Nguyễn Hoàng Phương đến từ Trường Đại học Nguyễn Tất Thành và Học viện Chính trị Khu vực II cho rằng, cần quan tâm phát triển sản phẩm du lịch nông nghiệp đô thị gắn các sản phẩm OCOP khá đa dạng tại Thành phố. Cụ thể như các sản phẩm đặc sản gắn với cây dừa nước, nuôi yến ở vùng Cần Giờ, sản phẩm nông nghiệp ở khu vực phường Lái Thiêu, xã Châu Đức... Ở đó, các sản phẩm OCOP có thể được xem như những “hạt nhân” của một chuỗi giá trị trải nghiệm độc đáo từ hoạt động nông nghiệp đô thị, sản phẩm làng nghề truyền thống cho đến các di sản văn hóa, ẩm thực để thu hút du khách.

Đại diện UBND phường Sa Đéc cho biết, nhằm khẳng định vị thế của một đô thị mang bản sắc hoa, thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp với ngành hàng chủ lực là hoa, cây kiểng, đồng thời tăng cường quảng bá, phát triển thương mại, du lịch và dịch vụ, từ ngày 27/12/2025 đến 4/1/2026, tỉnh Đồng Tháp sẽ tổ chức Festival Hoa, Kiểng Sa Đéc với chủ đề “Sắc hoa ngày mới”.

Trong khuôn khổ Festival, bên cạnh các hoạt động triển lãm, biểu diễn nghệ thuật và tham quan các không gian trưng bày hoa, cây kiểng, nhiều tour, tuyến du lịch trải nghiệm theo chuyên đề sẽ được giới thiệu đến du khách, như: “Làng hoa Sa Đéc - hương sắc trăm năm”, “Một ngày làm nông dân làng hoa”, cùng các chương trình kết nối khám phá Sa Đéc và một số điểm đến tại các phường Cao Lãnh, Mỹ Tho; các huyện, xã Lấp Vò, Lai Vung, Châu Thành, Cái Bè… Qua đó, các hoạt động góp phần tạo điểm nhấn hấp dẫn cho du khách trong hành trình khám phá đô thị hoa của vùng Đồng bằng sông Cửu Long./.

Thanh Trà - Văn Việt