Trung Quốc tăng tốc tự cung nông nghiệp với AI

Bước tiến chiến lược nhằm đảm bảo an ninh lương thực

Trung Quốc, quốc gia sản xuất ngũ cốc lớn nhất thế giới, đang thúc đẩy một kế hoạch chiến lược đầy tham vọng nhằm tăng cường khả năng tự chủ trong khoa học và công nghệ nông nghiệp đến năm 2028.

Theo kế hoạch vừa được công bố bởi Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc, nước này sẽ tập trung vào 10 lĩnh vực cốt lõi, trong đó công nghệ sinh học, trí tuệ nhân tạo (AI), phát triển giống cây trồng mới và cải thiện chất lượng đất canh tác đóng vai trò then chốt. Mục tiêu của Bắc Kinh là không chỉ đảm bảo an ninh lương thực cho hơn 1,4 tỷ dân mà còn duy trì khả năng kiểm soát chuỗi cung ứng nông nghiệp trong bối cảnh cạnh tranh công nghệ toàn cầu ngày càng gay gắt.

Bài viết trên Tạp chí Cầu Thị, cơ quan lý luận của Đảng Cộng sản Trung Quốc, đã nhấn mạnh rằng đổi mới khoa học và công nghệ giờ đây là chiến trường chiến lược, nơi các quốc gia chạy đua giành quyền thống trị công nghệ. Trong bối cảnh đó, Trung Quốc không thể đứng ngoài cuộc.

Trung Quốc đang đẩy mạnh năng lực tự cung nông nghiệp với AI và công nghệ sinh học. Ảnh: SCMP

Năm 2023, sản lượng ngũ cốc của Trung Quốc lần đầu tiên vượt ngưỡng 7 tỷ tấn, một phần nhờ vào những tiến bộ trong công nghệ nông nghiệp. Tuy nhiên, chính phủ nước này cho rằng vẫn cần có những đột phá mạnh mẽ hơn nữa để đảm bảo sự bền vững trong dài hạn.

Bộ Nông nghiệp và Nông thôn Trung Quốc đặc biệt nhấn mạnh đến làn sóng đổi mới nông nghiệp do công nghệ sinh học và công nghệ thông tin thúc đẩy. Các công nghệ như chỉnh sửa gen và AI đang phát triển nhanh chóng, làm thay đổi chuỗi cung ứng và sản xuất nông nghiệp trên toàn cầu. Để không bị phụ thuộc vào nước ngoài, Trung Quốc sẽ tập trung vào các giống cây trồng chủ lực như lúa, lúa mì, ngô, đậu nành cũng như các sản phẩm chăn nuôi và thủy sản.

Từ công nghệ giống đến cơ giới hóa nông nghiệp

Một trong những trọng tâm lớn của kế hoạch là đẩy nhanh nghiên cứu về công nghệ lai tạo sinh học và di truyền. Trung Quốc muốn tạo ra các giống cây trồng năng suất cao, có khả năng thích ứng tốt với biến đổi khí hậu và quan trọng nhất là có quyền sở hữu trí tuệ độc lập, nhằm giảm sự phụ thuộc vào nguồn giống từ nước ngoài.

Để đạt được điều này, Bắc Kinh sẽ tận dụng những tiến bộ trong chỉnh sửa gen, sinh học tổng hợp và AI. Những công nghệ này không chỉ giúp tăng sản lượng mà còn cải thiện chất lượng nông sản, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường nội địa và xuất khẩu.

Ngoài ra, trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng dễ bị gián đoạn do bất ổn địa chính trị và biến đổi khí hậu, Trung Quốc đã ưu tiên tăng cường an ninh nông nghiệp. Từ năm 2022, sau khi Chủ tịch Tập Cận Bình nhấn mạnh tầm quan trọng của ngành công nghiệp hạt giống trong hội nghị công tác kinh tế trung ương, các nhà khoa học Trung Quốc đã đẩy mạnh nghiên cứu các giống cây trồng có thể cạnh tranh với sản phẩm của các tập đoàn quốc tế.

Nông dân sử dụng drone để theo dõi cánh đồng ngô tại Lâm Trạch, Cam Túc, Trung Quốc. Ảnh: China Daily

Bên cạnh đó, kế hoạch mới cũng kêu gọi đẩy mạnh phát triển cơ giới hóa nông nghiệp. Chính phủ sẽ hỗ trợ nghiên cứu và sản xuất máy móc nông nghiệp thông minh, đồng thời ứng dụng sâu rộng AI, Internet vạn vật (IoT) và robot để tăng năng suất lao động, giảm sự phụ thuộc vào lao động thủ công.

Ở cấp độ địa phương, các chính quyền tỉnh, thành phố sẽ xây dựng lộ trình hiện đại hóa nông nghiệp phù hợp với đặc điểm từng vùng, nhằm thu hẹp khoảng cách giữa nông thôn và thành thị. Điều này không chỉ giúp phát triển kinh tế nông thôn mà còn cải thiện chất lượng sống của nông dân.

Một yếu tố quan trọng khác là chính sách bảo vệ tài nguyên đất. Trung Quốc đã ban hành luật bảo tồn đất đen năm 2022 nhằm bảo vệ những vùng đất nông nghiệp màu mỡ nhất, nơi cung cấp phần lớn sản lượng ngũ cốc của cả nước. Ngoài ra, nước này cũng đang triển khai các hệ thống giám sát thông minh để theo dõi chất lượng đất, ngăn chặn nguy cơ thoái hóa và tăng cường quản lý tài nguyên đất đai theo hướng bền vững.

Chương trình phát triển nông nghiệp này của Trung Quốc không chỉ phục vụ mục tiêu an ninh lương thực mà còn là một phần trong chiến lược dài hạn nhằm giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài.