Thông qua Luật Báo chí: Quy định mới về cơ quan báo chí chủ lực, cấp thẻ nhà báo
Luật Báo chí sửa đổi quy định rõ về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, quyền và nghĩa vụ của nhà báo, cũng như việc cấp thẻ nhà báo, cung cấp thông tin cho báo chí...
Luật Báo chí sửa đổi đã được Quốc hội biểu quyết thông qua sáng 10/12 với 437/440 đại biểu tham gia biểu quyết tán thành. Luật này gồm 4 chương, 51 điều, có hiệu lực thi hành từ 1/7/2026.
Cụ thể cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện
Theo quy định của luật, báo chí là sản phẩm thông tin về các sự kiện, vấn đề trong đời sống tự nhiên và xã hội thể hiện bằng chữ viết, tiếng nói, âm thanh, hình ảnh, được sáng tạo, xuất bản, phát hành, truyền dẫn tới đông đảo công chúng thông qua các loại hình báo chí in, báo chí điện tử, phát thanh, truyền hình.
Cơ quan báo chí thực hiện một hoặc một số loại hình báo chí, có một hoặc một số sản phẩm báo chí, có cơ quan báo chí trực thuộc theo quy định của Luật Báo chí.
Cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính; được thành lập phù hợp với Chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng phê duyệt.
Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí.
Chính phủ quy định chi tiết cơ chế đặc thù về tài chính đối với từng cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện phù hợp với mức độ tự chủ.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh. Ảnh: P.Thắng
Trước đó, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh đã trình bày báo cáo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp thu, giải trình và chỉnh lý dự Luật Báo chí sửa đổi.
Về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, theo ông Vinh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo, chỉnh lý cụm từ "cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện" thành "cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện" để bảo đảm tính chính xác và phù hợp với phạm vi điều chỉnh của dự luật.
Cấp thẻ nhà báo lần đầu phải qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, đạo đức
Luật Báo chí sửa đổi quy định rõ quyền và nghĩa vụ của nhà báo, cũng như việc cấp, đổi, thu hồi thẻ nhà báo.
Theo quy định, người được xét cấp thẻ nhà báo gồm: lãnh đạo cơ quan báo chí, cơ quan thông tấn quốc gia; trưởng phòng (ban), phó trưởng phòng (ban) nghiệp vụ báo chí, phóng viên, biên tập viên của cơ quan báo chí, cơ quan thông tấn quốc gia.
Quay phim, đạo diễn chương trình phát thanh, truyền hình (trừ phim truyện) của các đơn vị được cấp giấy phép hoạt động báo chí trong lĩnh vực phát thanh, truyền hình và sản xuất phim tài liệu của Nhà nước, cũng được xét cấp thẻ nhà báo.
Ngoài ra, còn có người đã được cấp thẻ nhà báo nhưng được điều chuyển sang làm công tác giảng dạy chuyên ngành báo chí tại các cơ sở giáo dục đại học, người được điều chuyển sang làm cán bộ chuyên trách tại hội nhà báo các cấp, người trực tiếp làm công tác quản lý nhà nước về báo chí.
Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Báo chí sửa đổi. Ảnh: P.Thắng
Để được xét cấp thẻ nhà báo, những đối tượng trên phải là công dân Việt Nam, có địa chỉ thường trú tại Việt Nam;
Họ cũng phải có bằng tốt nghiệp đại học trở lên. Trường hợp là quay phim của cơ quan báo chí có loại hình truyền hình, người dân tộc thiểu số đang thực hiện các ấn phẩm báo chí in, chương trình phát thanh, chương trình truyền hình, chuyên trang của báo chí điện tử, kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng bằng tiếng dân tộc thiểu số phải có bằng tốt nghiệp cao đẳng trở lên.
Trường hợp cấp thẻ lần đầu, phải có thời gian công tác liên tục tại cơ quan báo chí đề nghị cấp thẻ từ 2 năm trở lên tính đến thời điểm xét cấp thẻ và đã qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp. Lãnh đạo các cơ quan báo chí đã được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch có văn bản đồng ý bổ nhiệm không áp dụng điều kiện này.
Cơ quan điều tra Công an tỉnh được quyền yêu cầu báo chí tiết lộ người cung cấp tin
Về cung cấp thông tin cho báo chí, Luật Báo chí sửa đổi quy định trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền có quyền và nghĩa vụ cung cấp thông tin cho báo chí và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin đã cung cấp.
Cơ quan báo chí phải sử dụng chuẩn xác nội dung thông tin được cung cấp và phải nêu rõ xuất xứ nguồn tin.
Với vụ án đang trong quá trình điều tra, truy tố mà chưa được xét xử, các vụ việc tiêu cực hoặc có dấu hiệu vi phạm pháp luật nhưng chưa có kết luận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, báo chí có quyền thông tin theo các nguồn tài liệu của mình và chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung thông tin.
Các đại biểu Quốc hội
Cơ quan báo chí và nhà báo có quyền và nghĩa vụ không tiết lộ người cung cấp thông tin, trừ trường hợp có yêu cầu bằng văn bản của Viện trưởng VKSND, Chánh án TAND cấp tỉnh và tương đương trở lên, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Bộ Công an, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an cấp tỉnh phục vụ cho công tác điều tra, truy tố, xét xử tội phạm.
Viện trưởng VKSND, Chánh án TAND cấp tỉnh và tương đương trở lên, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Bộ Công an, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an cấp tỉnh có trách nhiệm tổ chức bảo vệ người cung cấp thông tin.
Các cơ quan bảo vệ pháp luật có trách nhiệm phối hợp với Viện trưởng VKSND, Chánh án TAND cấp tỉnh và tương đương trở lên, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Bộ Công an, Thủ trưởng Cơ quan điều tra Công an cấp tỉnh bảo vệ người cung cấp thông tin.
Nguồn thu của cơ quan báo chí
Về kinh tế báo chí, nguồn thu từ hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí, cũng được quy định cụ thể trong Luật Báo chí sửa đổi.
Theo đó, cơ quan báo chí hoạt động theo loại hình đơn vị sự nghiệp công lập hoặc hoạt động phù hợp với loại hình của cơ quan chủ quản.
Nguồn thu của cơ quan báo chí gồm: do cơ quan chủ quản báo chí cấp; thu từ bán báo chí in; bán quyền đọc, nghe, xem tác phẩm báo chí, các sản phẩm báo chí; quảng cáo; trao đổi, mua bán bản quyền nội dung; cho phép khai thác, sử dụng tác phẩm báo chí;
Thu từ hoạt động kinh doanh, dịch vụ, liên kết của cơ quan báo chí, các đơn vị trực thuộc cơ quan báo chí; từ hoạt động tài chính và phần vốn góp vào doanh nghiệp (nếu có); từ cung cấp dịch vụ sự nghiệp công do cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao nhiệm vụ, đặt hàng, đấu thầu.
Nguồn thu của cơ quan báo chí còn có từ thực hiện nhiệm vụ, chương trình, đề án, dự án do cấp có thẩm quyền giao, phê duyệt; từ người có nhu cầu đăng bài nghiên cứu khoa học để có kinh phí phản biện, hoàn thiện, nâng cao chất lượng bài viết; từ tài trợ, viện trợ hợp pháp của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước (nếu có) và nguồn thu hợp pháp khác.
