Kỳ vọng kịch bản bất ngờ

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 13/5 đến Ả-rập Xê-út, bắt đầu chuyến công du Trung Đông theo kế hoạch, nhưng thế giới lại đang mong đợi một điểm đến bất ngờ khác của ông.

Nếu không tính chuyến đi bất ngờ tới Vatican dự lễ tang Giáo hoàng Francis, thì chuyến đi Trung Đông này là chuyến công du chính thức đầu tiên của ông Donald Trump kể từ khi nhậm chức nhiệm kỳ 2, một điểm đến “mở hàng” quen thuộc của ông như trong nhiệm kỳ đầu tiên năm 2016.

Trong lần trở lại Trung Đông này, lịch trình của ông Donald Trump vẫn chủ yếu tập trung trọng tâm cho các vấn đề liên quan đến thương mại, đầu tư. Tháp tùng ông là các tỷ phú công nghệ như Elon Musk, Mark Zukerberg và Sam Altman và hoạt động đầu tiên của ông là tham gia Diễn đàn Đầu tư Ả-rập Xê-út - Mỹ.

Đây là chương trình làm việc không bất ngờ và đều được thông báo từ trước, tương tự như chuyến công du nước ngoài mở màn nhiệm kỳ thứ nhất của ông Trump năm 2016. Nhưng nhân tố mới xuất hiện trong chuyến công du năm nay của ông liên quan đến đề xuất Nga – Ukraine nối lại đàm phán trực tiếp tại Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 15/5 tới.

Nỗ lực đưa Nga và Ukraine đến bàn đàm phán chấm dứt xung đột là một trong những ưu tiên hàng đầu của ông Trump trong nhiệm kỳ mới. Diễn biến mới nhất là việc Tổng thống Nga Vladimir Putin trong cuộc họp báo hôm 10/5 đã đề xuất Nga và Ukraine nối lại đàm phán tại Thổ Nhĩ Kỳ để giải quyết cuộc xung đột như đã từng làm hồi đầu cuộc chiến.

Mặc dù, ông Putin không nói cụ thể sẽ đàm phán ở cấp nào trong đề xuất trên, nhưng ngay sau đó Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tuyên bố sẵn sàng có mặt tại Thổ Nhĩ Kỳ để tham gia đàm phán. Ông còn mong muốn Tổng thống Nga Putin cũng có mặt để đàm phán trực tiếp và đặc biệt kỳ vọng Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng sẽ tham gia vào sự kiện này.

Thời gian và địa điểm đề xuất cho đàm phán Nga - Ukraine xuất hiện đúng lúc ông Trump đang có chuyến công du Trung Đông từ ngày 13 đến 16/5, khu vực chỉ cách Thổ Nhĩ Kỳ một chặng bay ngắn nên dẫn đến kỳ vọng dâng cao về một cuộc gặp thượng đỉnh bất ngờ không có kế hoạch tại đây.

Kỳ vọng càng tăng lên khi ngay trước khi lên chuyên cơ Air Force One thực hiện chuyến công du, ông Trump úp mở rằng bản thân “đang suy nghĩ” về việc tới Thổ Nhĩ Kỳ tham gia đàm phán vào ngày 15/5.

Ông Trump cho biết không chắc sẽ ở đâu vào ngày trên vì có quá nhiều cuộc họp theo kế hoạch, nhưng việc ông có thể cắt ngang lịch trình để sang Thổ Nhĩ Kỳ là điều “rất khả thi”. Nhà lãnh đạo Mỹ cũng đánh giá cao cuộc gặp Nga - Ukraine tại Thổ Nhĩ Kỳ sắp tới và cho rằng có thể mang lại kết quả rất tích cực cho cuộc xung đột kéo dài đã hơn 3 năm.

Trên thực tế, Nga và Ukraine từng sớm có các vòng đàm phán trực tiếp ngay sau khi nổ ra xung đột đầu năm 2022 tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Nhưng sau đó Ukraine là bên đơn phương chấm dứt đàm phán với Nga và chính quyền Tổng thống Zelensky sau đó còn ra một sắc lệnh cấm đàm phán trực tiếp với Tổng thống Nga Putin.

Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi lớn khi Tổng thống Donald Trump lên nắm quyền đầu năm 2025 khi Ukraine chịu sức ép chưa từng có từ đồng minh về việc phải chấm dứt xung đột với Nga.