Kinh nghiệm quốc tế cho giai đoạn đổi mới quản trị công Việt - Pháp trong lĩnh vực thanh tra
Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm của Cộng hòa Pháp về hoạt động thanh tra hành chính và công tác xử lý sau thanh tra, do Thanh tra Chính phủ phối hợp cùng Đại sứ quán Pháp và Viện Dịch vụ công Quốc gia Pháp (INSP) tổ chức tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, đã mang đến nhiều thông tin chuyên sâu, thiết thực, theo ông Nguyễn Mạnh Hà, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (Thanh tra Chính phủ).
Hội thảo chia sẻ kinh nghiệm của Cộng hòa Pháp về hoạt động thanh tra hành chính và công tác xử lý sau thanh tra đã mang đến nhiều thông tin chuyên sâu, thiết thực. Ảnh: TH
Ông Nguyễn Mạnh Hà, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế (Thanh tra Chính phủ). Ảnh: TH
Đây là hoạt động quan trọng nhằm cụ thể hóa hợp tác song phương trong lĩnh vực phòng, chống tham nhũng, nâng cao chất lượng thanh tra và hoàn thiện cơ chế xử lý sau thanh tra theo yêu cầu của Luật Thanh tra 2025.
Theo ông Hà, hội thảo có ý nghĩa đặc biệt trong bối cảnh Thanh tra Chính phủ và toàn ngành đang thực hiện mô hình tổ chức thanh tra hai cấp theo Luật Thanh tra 2025 và triển khai nhiều nhiệm vụ hoàn thiện thể chế liên quan đến tiếp công dân, khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng.
Ông cho biết, Cộng hòa Pháp là quốc gia có hệ thống thanh tra hành chính lâu đời, khoa học và hiệu quả, đặc biệt là cơ chế theo dõi, giám sát thực hiện kết luận thanh tra, nội dung mà Việt Nam rất quan tâm khi xây dựng các quy định hướng dẫn thi hành Luật Thanh tra mới.
Sự phối hợp chặt chẽ của Đại sứ quán Pháp trong kết nối chuyên gia, cơ quan hợp tác, cùng việc triển khai Bản ghi nhớ hợp tác ký ngày 8/7/2025, đã tạo điều kiện thuận lợi để các hội thảo chuyên đề, chương trình đào tạo và trao đổi kinh nghiệm được tổ chức thường xuyên, bài bản.
Hội thảo lần này có sự tham gia của hơn 120 cán bộ thanh tra từ các bộ, ngành và 15 tỉnh, thành phố trên cả nước tại hai điểm cầu Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, thể hiện sự quan tâm lớn của các cơ quan trong việc học hỏi kinh nghiệm quốc tế và áp dụng vào thực tiễn quản lý.
Ông Hà chia sẻ, tại hội thảo, đại diện Thanh tra Chính phủ trình bày hai chuyên đề quan trọng: Hệ thống thanh tra Việt Nam theo Luật Thanh tra 2025 và Công tác theo dõi, đôn đốc và xử lý sau thanh tra.
Theo đó, các đại biểu dự đã cùng trao đổi về kết quả bước đầu trong hoạt động hệ thống thanh tra 2 cấp Trung ương và tỉnh, giúp tinh gọn bộ máy, khắc phục chồng chéo, đồng thời nâng cao tính tập trung và hiệu lực giám sát.
Đặc biệt, công tác phòng, chống tham nhũng tiếp tục chuyển biến mạnh mẽ. Việc kê khai, kiểm soát tài sản, thu nhập; chuyển đổi số trong quản lý, giám sát; nâng cao minh bạch trong công vụ được triển khai quyết liệt hơn.
Một hội thảo chia sẻ kinh nghiệm giữa Cộng hòa Pháp và Thanh tra Chính phủ tổ chức tại Hà Nội. Ảnh: TH
Ông Hà đánh giá toàn diện công tác xử lý sau thanh tra giai đoạn 2018-2025, toàn ngành đã đôn đốc thực hiện hơn 37.900 kết luận thanh tra, trong đó hơn 22.500 kết luận đã hoàn thành; thu hồi gần 50.000ha đất và hàng chục nghìn tỷ đồng cho Nhà nước; chuyển hơn 520 vụ việc sang cơ quan điều tra. Riêng Thanh tra Chính phủ thu hồi hơn 24.400 tỷ đồng và hơn 33.700ha đất.
Một trong những điểm sáng là Đề án 153 về giải quyết vướng mắc các dự án đất đai tại Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Khánh Hòa và một số địa phương trọng điểm. Kết quả bước đầu đã khơi thông hơn 220.000 tỷ đồng vốn đầu tư và đưa hơn 6.100ha đất vào sử dụng hiệu quả.
Ông cũng nhấn mạnh cần sớm hoàn thiện thể chế xử lý sau thanh tra theo Luật Thanh tra 2025, đẩy mạnh xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung, nâng cao tính khả thi của kết luận và tăng cường giám sát trách nhiệm người đứng đầu.
Ông Hà cũng đánh giá, trong phần chia sẻ chuyên môn của bà Marion Pujau-Bosq, Phó Tổng Thanh tra Hành chính Pháp, và các chuyên gia INSP đã giới thiệu hệ thống thanh tra của Pháp, một mô hình phát triển lâu đời, liên tục cải cách và có tính chuyên môn hóa cao cho thấy đó là mạng lưới thanh tra đa tầng, chuyên sâu.
Cụ thể, Pháp có cấu trúc thanh tra gồm: Tòa Kiểm toán quốc gia (Cour des comptes); các thanh tra bộ; ba cơ quan thanh tra liên bộ nổi tiếng: IGF (Tài chính), IGA (Hành chính), IGAS (Xã hội); các cơ quan thanh tra đặc thù như IGPN (Cảnh sát), IGGN (Hiến binh quốc gia)…
Bên cạnh đó, các thành phố lớn như Paris có bộ phận thanh tra độc lập nhằm tăng tính minh bạch ở cấp địa phương.
Năm 2022, Pháp cải tổ sâu về nhân sự thanh tra theo Nghị định 2022-335, chuyển từ mô hình “chức danh đặc thù” sang mô hình tuyển dụng theo nhiệm vụ, khuyến khích luân chuyển và tăng tính khách quan.
Đến năm 2025, Luật 2025-594 trao cho IGA quyền tiếp cận đặc biệt đối với mọi dữ liệu hành chính, kể cả dữ liệu cá nhân, nền tảng quan trọng để chống gian lận trong quản lý công.
Ông cũng cho biết, IGA duy trì đội ngũ 68 thanh tra viên và chuyên gia cấp cao. Họ thường xuyên tổ chức hội thảo thực địa ở các địa phương; công bố báo cáo, nghiên cứu chuyên sâu; duy trì mạng lưới cựu thanh tra để truyền kinh nghiệm; ứng dụng mạnh phân tích dữ liệu và kiểm toán hiện đại.
Việc gắn kết thanh tra với các vấn đề thời sự như môi trường, UNESCO, quản lý nguồn nước cho thấy thanh tra Pháp không chỉ kiểm tra mà còn tham mưu chính sách công.
Cũng theo ông Hà, hội thảo chia sẻ kinh nghiệm giữa Thanh tra Chính phủ Việt Nam và Cộng hòa Pháp đã mang lại nhiều bài học về tổ chức bộ máy, tuyển dụng nhân sự, cơ chế điều tra và đặc biệt là công tác xử lý sau thanh tra.
Trong bối cảnh Việt Nam đang triển khai Luật Thanh tra 2025 và thúc đẩy cải cách hành chính, những kinh nghiệm quốc tế này góp phần xây dựng nền hành chính liêm chính, minh bạch, hiện đại và hiệu quả, đáp ứng yêu cầu đổi mới quản trị quốc gia trong giai đoạn tiếp theo, Vụ trưởng Vụ Hợp tác Quốc tế nhấn mạnh thêm.
