Tỉnh Đồng Nai mới: Bứt phá từ nền tảng công nghiệp vững chắc

Từ nền tảng công nghiệp truyền thống đến động lực tăng trưởng mới

Sau khi sáp nhập với tỉnh Bình Phước theo Nghị quyết số 202/2025/QH15 của Quốc hội, tỉnh Đồng Nai mới đã chính thức trở thành một trong những địa phương có quy mô lớn nhất cả nước về diện tích và dân số. Không chỉ đơn thuần là sự cộng gộp về địa lý và hành chính, sáp nhập đã mở ra không gian phát triển hoàn toàn mới cho tỉnh, đặc biệt trong lĩnh vực công nghiệp, vốn là trụ cột kinh tế chủ đạo.

Với diện tích gần 13.000 km² và dân số ước khoảng 4,5 triệu người, tỉnh Đồng Nai mới dần định hình vai trò “đầu tàu công nghiệp” của vùng Đông Nam Bộ, trở thành trung tâm sản xuất – chế biến – hậu cần quy mô lớn của quốc gia.

Trước khi sáp nhập, tỉnh Đồng Nai đã là một trong những địa phương công nghiệp phát triển sớm và mạnh của cả nước. Giai đoạn 2020 – 2024, giá trị sản xuất công nghiệp của tỉnh liên tục nằm trong nhóm dẫn đầu, với nhiều ngành mũi nhọn như cơ khí chế tạo, điện tử, dệt may, thực phẩm, cao su – nhựa… Đồng Nai cũng sở hữu hệ thống khu công nghiệp (KCN) lớn và đồng bộ nhất cả nước, với 31 KCN đang hoạt động và 6 KCN mới được quy hoạch, thu hút hàng nghìn dự án FDI từ hơn 40 quốc gia. Các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài đóng góp tới 80% giá trị sản xuất công nghiệp toàn tỉnh.

Việc mở rộng không gian phát triển công nghiệp sang địa bàn Bình Phước (cũ) giúp Đồng Nai mới giải được bài toán “thiếu quỹ đất sạch”, đồng thời tăng khả năng bố trí hạ tầng sản xuất – logistics – dân cư một cách hợp lý hơn. Bình Phước cũ có ưu thế về quỹ đất lớn, mặt bằng bằng phẳng, giá thuê đất cạnh tranh, đặc biệt là các KCN ở Chơn Thành, Đồng Xoài, Bù Đăng đang từng bước hoàn thiện. Khi tích hợp cùng mạng lưới công nghiệp có sẵn tại Biên Hòa, Nhơn Trạch, Long Thành, Trảng Bom… tỉnh Đồng Nai mới đã hình thành một “vành đai công nghiệp liên vùng” mạnh mẽ.

Cơ cấu công nghiệp của tỉnh cũng được mở rộng và đa dạng hóa hơn. Trong khi Đồng Nai cũ mạnh về sản xuất công nghiệp chế biến, chế tạo, Bình Phước có thế mạnh ở chế biến nông – lâm sản, vật liệu xây dựng, và khai khoáng. Sự kết hợp này tạo nên lợi thế rõ rệt trong việc xây dựng chuỗi cung ứng công nghiệp liền mạch, từ vùng nguyên liệu đến khâu chế biến sâu và xuất khẩu. Không chỉ sản xuất, tỉnh mới còn có tiềm năng lớn để hình thành các trung tâm logistics, trung tâm nghiên cứu, phát triển (R&D), khu đô thị, công nghiệp thông minh gắn với công nghệ cao.

Chỉ riêng trong 5 tháng đầu năm 2025, sau khi công bố chủ trương sáp nhập, tỉnh Đồng Nai đã thu hút thêm gần 1,4 tỷ USD vốn FDI đăng ký mới, trong đó phần lớn tập trung vào các ngành công nghiệp phụ trợ, công nghiệp chế biến sâu và logistics. Sự quan tâm của các tập đoàn quốc tế như Samsung, LG, Hyosung, Cargill, Aeon Logistics… là minh chứng cho sức hút của mô hình “tỉnh công nghiệp mở rộng” có tầm chiến lược trong chuỗi cung ứng khu vực.

Nâng tầm công nghiệp công nghệ cao và hậu cần liên vùng

Một trong những mục tiêu quan trọng của tỉnh Đồng Nai mới là dịch chuyển cơ cấu công nghiệp theo hướng chất lượng cao, công nghệ hiện đại, thân thiện môi trường. Sự kết hợp giữa hạ tầng hoàn chỉnh của vùng Đồng Nai cũ và quỹ đất tiềm năng của Bình Phước tạo điều kiện thuận lợi để triển khai các khu công nghiệp công nghệ cao, khu công nghiệp sinh thái, khu công nghiệp – đô thị thông minh. Đáng chú ý, đề án phát triển “Hành lang công nghiệp công nghệ cao Biên Hòa – Long Thành – Chơn Thành” đang được tỉnh xem xét ưu tiên triển khai giai đoạn mới.

Trong đó, Biên Hòa – Long Thành là trung tâm sản xuất công nghệ cao với hệ sinh thái điện tử, ô tô, thiết bị y tế, công nghệ vật liệu mới. Còn khu vực Chơn Thành – Đồng Xoài là trung tâm chế biến nguyên liệu, khu nghiên cứu, trung tâm hậu cần. Các KCN lớn như Amata Long Thành, KCN Bắc Chơn Thành, KCN Becamex Bình Phước sẽ được tích hợp công nghệ số vào vận hành, nâng cao tỷ lệ tự động hóa và ứng dụng công nghiệp 4.0. Đây là bước tiến tất yếu để nâng cao năng suất lao động, giảm phát thải carbon, đáp ứng tiêu chuẩn xanh trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Một lĩnh vực khác đang nổi lên như một thế mạnh chiến lược của tỉnh mới là logistics và dịch vụ hậu cần công nghiệp. Với vị trí nằm giữa các trục giao thông trọng điểm quốc gia, giáp TP. Hồ Chí Minh mới và cửa ngõ Tây Nguyên – Campuchia, tỉnh Đồng Nai mới có điều kiện lý tưởng để phát triển logistics đa phương thức. Sự kết nối giữa cảng Cái Mép – Thị Vải, sân bay quốc tế Long Thành và các tuyến cao tốc như Dầu Giây – Phan Thiết, Biên Hòa – Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây… sẽ giúp giảm chi phí vận chuyển, nâng cao tính cạnh tranh cho hàng hóa công nghiệp.

Tỉnh Đồng Nai cũng đang xúc tiến hình thành các trung tâm logistics cấp vùng tại Long Thành, Trảng Bom và Bình Phước cũ, kết hợp kho lạnh, phân phối hàng hóa, depot vận chuyển. Mô hình “khu công nghiệp – logistics – đô thị” sẽ được triển khai thí điểm tại các KCN mới như Tam Phước mở rộng, Bàu Cạn – Tân Lập, Minh Hưng – Hàn Quốc… Đây là hướng đi phù hợp với nhu cầu phát triển bền vững và tiết kiệm quỹ đất.

Bên cạnh đó, ngành chế biến nông – lâm sản và thực phẩm, vốn là thế mạnh truyền thống của Bình Phước cũ sẽ tiếp tục được đầu tư nâng tầm. Tỉnh khuyến khích xây dựng các nhà máy chế biến sâu điều, cao su kỹ thuật, thức ăn chăn nuôi, rau quả đông lạnh xuất khẩu. Nhiều doanh nghiệp lớn cũng đang mở rộng nhà máy, tăng công suất sản xuất trong các KCN mới. Điều này góp phần gia tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm nông nghiệp, nâng cao thu nhập người dân và tạo ra nhiều việc làm cho lao động địa phương.

Không dừng lại ở phát triển kinh tế thuần túy, việc xây dựng tỉnh công nghiệp kiểu mẫu sau sáp nhập còn gắn với mục tiêu phát triển xanh, phát triển bền vững. Các tiêu chí về môi trường, tiêu hao năng lượng, an toàn lao động, sử dụng đất hiệu quả… đang dần trở thành điều kiện tiên quyết trong lựa chọn dự án đầu tư. Tỉnh Đồng Nai khẳng định sẽ chỉ chấp thuận các dự án công nghiệp phù hợp với định hướng “xanh – sạch – thông minh”, từng bước đưa địa phương trở thành biểu tượng mới của công nghiệp hiện đại Việt Nam.

Tỉnh Đồng Nai mới quy tụ hai vùng địa lý, kinh tế, dân cư lớn, tỉnh mới có diện tích gần 13 000 km² và dân số khoảng 4,5 triệu người. Việc đặt TP. Biên Hòa (cũ) làm trung tâm hành chính cùng với các dự án hạ tầng quy mô hứa hẹn đưa Đồng Nai mới trở thành đầu tàu phát triển công nghiệp, đô thị, logistics ở phía Nam Việt Nam.