Nhiều chính sách hỗ trợ xuất khẩu nông sản, thủy sản

Toàn cảnh tọa đàm. (Ảnh: CM)

Ngày 26/7, Tọa đàm “Nâng cao năng lực cạnh tranh, đẩy mạnh xuất khẩu nông, lâm, thủy sản” đã được khai mạc tại TP Hồ Chí Minh. Tọa đàm do Tạp chí Hải quan tổ chức với sự tham dự của đại diện Cục Giám sát quản lý về hải quan, Tổng cục Hải quan; Hải quan các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam; Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương; các Hiệp hội doanh nghiệp và hơn 100 doanh nghiệp.

Trong nửa đầu năm 2022, xuất khẩu đang là điểm sáng của nền kinh tế Việt Nam, trong đó ngành nông nghiệp đóng vai trò chủ chốt. Kết quả xuất khẩu các mặt hàng nông, lâm, thủy sản đạt gần 28 tỷ USD, tăng 13,9% so với cùng kỳ năm 2021. Sau 6 tháng, ngành nông nghiệp ghi nhận 9 sản phẩm, nhóm sản phẩm có giá trị xuất khẩu đạt trên 1 tỷ USD, gồm: cà phê, cao su, điều, rau quả, gạo, cá tra, tôm, sản phẩm gỗ, đầu vào phục vụ sản xuất. Ngành nông nghiệp đã mang về thặng dự thương mại khoảng 5,75 tỷ USD, gấp 2 lần so với cùng kỳ năm 2021.

Dù đạt nhiều kết quả ấn tượng, song cũng như nhiều ngành, lĩnh vực khác, các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu nông sản đã và đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức lớn, như: Lạm phát tăng cao ở nhiều thị trường xuất khẩu, ảnh hưởng của chiến sự Nga- Ukraine... khiến giá vật tư, nguyên liệu đầu vào, chi phí logistics tăng mạnh; cùng với tình trạng thiếu nguyên liệu sản xuất… đã ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành xuất khẩu hàng hóa. Đặc biệt, tình trạng mặt hàng nông, thủy sản ùn tắc tại một số cửa khẩu phía Bắc trong thời gian qua cho thấy ngành nông nghiệp cần có sự thay đổi mạnh mẽ trong sản xuất, chế biến để có thể đáp ứng tốt hơn những yêu cầu của thị trường xuất khẩu.

Do đó, Tọa đàm là cơ hội cho các bên cùng trao đổi, tìm ra giải pháp thúc đẩy xuất khẩu nông, lâm, thủy sản chất lượng cao.

Phát biểu khai mạc Tọa đàm, bà Vũ Thị Ánh Hồng, Tổng biên tập báo Hải quan cho biết, theo thống kê của Tổng cục Hải quan, hiện nay, nông sản Việt Nam đã có mặt tại trên 180 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có nhiều sản phẩm xuất khẩu trên 1 tỉ USD, như: cà phê, gạo, rau quả, tôm, cá tra… Xuất khẩu không những kích thích tăng trưởng kinh tế, gia tăng thu nhập quốc dân mà còn giúp giải quyết công ăn việc làm và thu nhập ổn định cho hàng triệu lao động trong nước.  

Bên cạnh kết quả đạt được nêu trên, thì mặt hàng nông,  thuỷ sản Việt Nam đang còn tồn tại một số vấn đề như chủ yếu xuất khẩu sản phẩm thô, xuất khẩu tiểu ngạch còn nhiều; kim ngạch xuất khẩu vào thị trường cao cấp còn ít; quy trình nuôi trồng, thu hoạch chưa đạt chuẩn, chế biến còn hạn chế v.v… Cùng với đó, do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19 và xung đột vũ trang Nga – Ukraine, chi phí dịch vụ, vận tải logistics tăng cao dẫn đến khó khăn cho doanh nghiệp, hạn chế năng lực cạnh tranh để xuất khẩu hàng hóa…

Trong phần thảo luận tại tọa đàm, các đại biểu đã phân tích, chia sẻ nhiều nội dung còn tồn tại nhằm khơi thông, mở rộng thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản, nhất là xuất khẩu chính ngạch vào các thị trường, đặc biệt là thị trường cao cấp...

Đứng ở góc độ cơ quan quản lý nhà nước về Hải quan, Phó Cục trưởng Cục Giám sát Quản lý Tổng cục Hải quan Đào Xuân Tám chia sẻ về công tác hỗ trợ của ngành Hải quan đối với doanh nghiệp xuất khẩu nông, lâm, thủy sản thời gian qua; phân tích những nguyên nhân của tình trạng ùn tắc hàng nông sản tại các cửa khẩu phía Bắc và khuyến nghị đối với các doanh nghiệp.

Ông Đào Xuân Tám cho biết, hoạt động xuất khẩu nông sản, thủy sản được nhà nước khuyến khích với nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi tối đa. Thủ tục hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, đặc biệt là hàng nông, thủy sản đơn giản, tạo thuận lợi thương mại và được ưu tiên trong thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát hải quan.

Tuy nhiên, ông Đào Xuân Tám cho rằng, hiện nay, tình hình dịch bệnh COVID-19 vẫn có thể diễn biến phức tạp do đã xuất hiện biến chủng mới; nhiều nước trên thế giới còn áp dụng chặt chẽ các biện pháp kiểm soát phòng, chống dịch nên hoạt động xuất nhập khẩu có thể bị ảnh hưởng. Để hạn chế ảnh hưởng, thiệt hại từ dịch bệnh, ngành Hải quan khuyến nghị các doanh nghiệp khi xuất nhập khẩu hàng hóa, đặc biệt là đối với mặt hàng nông, thủy sản cần lưu ý:

Nghiên cứu, nắm tình hình diễn biến dịch bệnh và chính sách kiểm soát phòng chống dịch của Việt Nam cũng như các nước có liên quan kịp thời; thực hiện hoạt động thương mại theo thông lệ quốc tế; Các nội dung thỏa thuận tại các hợp đồng thương mại quốc tế nên được đàm phán chặt chẽ và có những điều khoản dành riêng cho trường hợp ảnh hưởng do dịch bệnh/ thiên tai…; nâng cao chất lượng nông sản theo hướng đáp ứng được các điều kiện, tiêu chuẩn của các nước nhập khẩu; đa dạng hóa đối tượng khách hàng và thị trường xuất khẩu nông sản để tránh phụ thuộc vào các đối tượng khách hàng, thị trường truyền thống; hoàn thành thủ tục hải quan sớm để khi hàng hóa đưa ra cửa khẩu không phải chờ đợi, bảo quản chờ xuất khẩu.

Bà Bùi Hoàng Yến nhấn mạnh, để tận dụng các cơ hội mà EVFTA mang lại, DN cần đẩy mạnh các hoạt động:

Một là, các doanh nghiệp cần chủ động tìm hiểu thông tin về Hiệp định EVFTA để nắm vững cam kết của Việt Nam và cam kết của EU, đặc biệt là các thông tin về các ưu đãi thuế qua theo Hiệp định này đối với những mặt hàng ta đang có thế mạnh hoặc có nhiều tiềm năng xuất khẩu trong thời gian tới. Các nội dung chính của Hiệp định hiện đã được đăng tải trên trang thông tin điện tử chính thức của Bộ Công Thương tại đây. Đây là kênh thông tin tham khảo hữu ích cho doanh nghiệp khi tìm hiểu về EVFTA.

Hai là, việc chuẩn bị nên được tiến hành toàn diện từ nghiên cứu cơ hội, thách thức của thị trường EU đến các giải pháp như nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm; phát huy lợi thế cạnh tranh, tăng hiệu suất, v.v. Cần lưu ý là để tận dụng được ưu đãi từ Hiệp định, doanh nghiệp cần đảm bảo sản phẩm của mình đáp ứng yêu cầu về quy tắc xuất xứ và về tiêu chuẩn kỹ thuật của EU.

Ba là, doanh nghiệp cũng cần thay đổi tư duy kinh doanh trong bối cảnh mới, lấy sức ép về cạnh tranh là động lực để đổi mới và phát triển. EVFTA chắc chắn sẽ mang lại cơ hội cho doanh nghiệp nào chủ động đáp ứng với những thay đổi về môi trường kinh doanh do quá trình hội nhập kinh tế quốc tế mang lại thông qua việc xây dựng và điều chỉnh kế hoạch kinh doanh cho giai đoạn trung và dài hạn nhằm thúc đẩy dòng chảy của hàng hóa vào thị trường EU.

Ngoài ra, tại Tọa đàm, các doanh nghiệp, hiệp hội và các diễn giả cũng sẽ trao đổi trực tiếp về những nội dung liên quan đến thị trường xuất khẩu, kiểm tra chuyên ngành. Đặc biệt, một số doanh nghiệp lớn cũng sẽ chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tế về việc tiếp cận thị trường, xây dựng thương hiệu nông sản Việt Nam tại các thị trường quốc tế./.