Đồng lòng thực hiện tiêu chí văn hóa trong xây dựng nông thôn mới

*Phát triển đời sống văn hóa cơ sở

Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới quy định bộ tiêu chí gồm 19 tiêu chí để đo mức độ đạt chuẩn nông thôn mới; có hai tiêu chí về văn hóa là cơ sở vật chất văn hóa (tiêu chí số 6) và văn hóa (tiêu chí số 16). Trong đó yêu cầu đạt chuẩn văn hóa vật chất và văn hóa tinh thần, kết cấu hạ tầng và các thiết chế văn hóa, thể thao, vừa đặt ra yêu cầu đạt chuẩn về nội dung mềm - giá trị cốt lõi của văn hóa.

Năm 2014, xã Nam Giang là một trong những xã đạt chuẩn nông thôn mới tốp đầu của huyện Nam Đàn và cả tỉnh Nghệ An. Đến cuối năm 2022, xã Nam Giang cũng là một trong 4 xã đầu tiên của huyện được công nhận đạt nông thôn mới kiểu mẫu. Đến nay, bà con xã Nam Giang đã hiến hàng chục ha đất để xây dựng đường giao thông nông thôn, sân thể thao, nhà văn hóa xóm, từ đó duy trì tốt hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục - thể thao, làm phong phú đời sống tinh thần của người dân nông thôn.

Ông Phan Trọng Hải, Chủ tịch UBND xã Nam Giang cho biết, tái cơ cấu nông nghiệp gắn với phát triển du lịch sinh thái - văn hóa là hướng đi của huyện trong tiến trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Vì vậy, định hướng phát triển của xã theo hướng khai thác các giá trị về văn hóa tâm linh, cảnh quan sinh thái gắn với du lịch tâm linh, du lịch cộng đồng trải nghiệm. Để đạt được mục tiêu, xã đang phát huy nội lực, sự ủng hộ của người dân chung sức đồng lòng phát huy thành quả hiện có hướng tới xây dựng xã nông thôn mới thông minh đầu tiên của huyện Nam Đàn.

Các địa phương đều quy hoạch thiết chế văn hóa - thể thao cấp xã và thôn, xóm gắn với quy hoạch nông thôn mới, trong đó cơ bản đảm bảo quy hoạch diện tích đất dành cho xây dựng thiết chế văn hóa, thể thao đạt chuẩn theo quy định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Bên cạnh ngân sách nhà nước, nhiều địa phương tại Nghệ An làm tốt việc xã hội hóa, huy động nguồn lực xây dựng thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở góp phần thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới; quan tâm gìn giữ, bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa.

Ông Nguyễn Xuân Dinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Quỳnh Lưu cho biết, việc triển khai Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới góp phần bảo tồn, gìn giữ bản sắc và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, khai thác, phát huy tiềm năng thế mạnh về tài nguyên du lịch tự nhiên, giá trị văn hóa, bước đầu tạo ra sinh kế mới, góp phần tạo việc làm, nâng cao đời sống, thu nhập cho người dân.

Trong quá trình thực hiện 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới, trong đó có 2 tiêu chí về văn hóa, các địa phương tích cực triển khai phong trào, cuộc vận động như: Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh; xây dựng gia đình văn hóa, làng văn hóa, gia đình 5 không 3 sạch… Nhiều hoạt động tại nhà văn hóa, khu thể thao thôn/xóm do các Chi hội xóm tổ chức thu hút đông đảo người dân tham gia.

*Lan tỏa nét văn hóa truyền thống nông thôn

Những năm qua, việc thực hiện các tiêu chí văn hóa trong xây dựng nông thôn mới góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa tại Nghệ An. Tuy nhiên, quá trình triển khai chương trình, tiêu chí văn hóa trong xây dựng nông thôn mới cũng đặt ra những vấn đề cần được xem xét, giải quyết.

Qua giám sát chuyên đề của Thường trực Hội đồng nhân dân tỉnh về việc thực hiện Chương trình giai đoạn 2021 - 2025 ở Nghệ An cho thấy, công tác sắp xếp, quản lý tài sản công sau sáp nhập các đơn vị hành chính mặc dù được tập trung chỉ đạo nhưng đến nay một số nơi còn gặp khó khăn, vướng mắc như trong thực hiện tiêu chí về cơ sở vật chất văn hóa xây dựng nông thôn mới. Một số nhà văn hóa, công trình, nơi sinh hoạt văn hóa, thể thao phục vụ cộng đồng không được sử dụng, lãng phí nguồn lực của Nhà nước và nhân dân.

Việc xây dựng và nhân rộng mô hình văn hóa, bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống trong nông thôn mới ở một số địa phương còn khó khăn. Công tác quy hoạch đất sử dụng cho thiết chế văn hóa, thể thao nhất là sân thể thao của các thôn miền núi cao, thôn vùng biển, một số thôn thuộc thành phố Vinh còn khó khăn về quỹ đất...

Thời gian tới, Nghệ An tăng cường quản lý tài sản công, khuyến khích nhân dân phát huy hiệu quả sử dụng thiết chế văn hóa, thể thao xã, thôn/xóm nhất là nhà văn hóa tại các thôn, xóm sau sáp nhập; không để lãng phí cơ sở vật chất văn hóa, thể thao, nguồn lực. Tỉnh nâng cao chất lượng phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng gia đình văn hóa, làng văn hóa; đẩy mạnh nếp sống văn minh; đổi mới phương thức tổ chức, hoạt động đối với phát triển văn hóa để văn hóa thực sự thu hút, góp phần vào xây dựng và phát triển nông thôn mới.

Ông Chu Đức Thái, Trưởng ban Văn hóa - Xã hội, HĐND tỉnh cho biết, các địa phương cần lồng ghép thực hiện hiệu quả cơ chế, chính sách đã ban hành với Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; xây dựng, nhân rộng mô hình, điển hình văn hóa tiêu biểu gắn với bảo tồn, phát huy văn hóa truyền thống dân tộc trong xây dựng nông thôn mới. Đồng thời, nâng cao chất lượng phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, xây dựng gia đình văn hóa, làng văn hóa; đổi mới phương thức tổ chức, hoạt động đối với phát triển văn hóa để văn hóa thực sự thu hút, góp phần xây dựng và phát triển nông thôn mới.

Nhân dân tích cực tham gia phong trào xây dựng nông thôn mới và thiết chế văn hóa, tham gia hoạt động văn hóa, thể thao và thực hiện tốt quy định về nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, tổ chức lễ hội… Qua đó góp phần khơi dậy và phát huy sức mạnh văn hóa tinh thần của cộng đồng thông qua tổ chức các lễ hội truyền thống và thực hành phong tục, tập quán đặc sắc./.

Bích Huệ