Nhơn Trạch 3 và 4 mở đường cho năng lượng tương lai

Nhà máy Điện Nhơn Trạch 3 và 4

Định hướng chuyển dịch năng lượng của Petrovietnam

Từ rất sớm, khi dự án vừa khởi động, Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng Quốc gia Việt Nam (Petrovietnam) đã định hướng về ba trục truyền thông xuyên suốt cần được bám chặt: chuyển dịch năng lượng, năng lực triển khai dự án của Petrovietnam - PV Power (Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam - CTCP) và hiệu quả kinh tế xã hội gắn với an ninh năng lượng quốc gia. Cả ba trục đó kết nối như xương sống, nâng đỡ và dẫn đường cho dự án suốt hành trình từ thiết kế, thu xếp vốn, thi công cho đến lúc dòng điện đầu tiên từ LNG nhập khẩu hòa lưới vào tháng 6-2025.

Tháng 2-2023, dự án được khởi công, khu công nghiệp Ông Kèo còn ngổn ngang, nhiều tồn tại lịch sử tưởng chừng không thể giải quyết trong một sớm một chiều. Nhưng dưới sức nén của tiến độ quốc gia, dưới sự điều hành sát sao của Chính phủ và sự điều phối quyết liệt từ Petrovietnam, mặt bằng từng lớp một được mở, san phẳng cả những chồng lớp thủ tục nhiều năm chưa gỡ. Người trong nghề vẫn nhắc câu chuyện đó như một phép thử đầu tiên: nếu không vượt được Ông Kèo, sẽ khó mà chạm đích LNG.

2 năm, 6 tháng sau, Tổ máy GE 9HA.02 - công nghệ turbine khí hiệu suất cao bậc nhất thế giới đã chạy êm suốt 30 giờ, phát ra hơn 800 MWh, đánh dấu lần đầu tiên Việt Nam làm chủ một tổ hợp điện khí thế hệ mới. Và rồi ngày 27-6-2025, tín hiệu hòa lưới từ Nhơn Trạch 4 bật sáng trên hệ thống điều độ quốc gia. Giọng kỹ sư trực ca khi ấy run rất nhẹ qua bộ đàm: “LNG vào rồi. Điện đã phát ra rồi”. Chỉ một câu nói, nhưng phía sau nó là 2 năm chạy đua không phút chùng xuống, từ giải phóng mặt bằng, ký PPA không có Qc, đến chốt vốn vay quốc tế mà không có bảo lãnh Chính phủ.

Phó Trưởng ban Quản lý Dự án (QLDA), ông Trần Quang Thiên, nhớ lại những tháng đầu: “Chúng tôi biết rằng nếu dừng lại để đợi đủ điều kiện lý tưởng thì sẽ không bao giờ có Nhơn Trạch 3 và 4. Cứ phải đi, rồi vừa đi vừa mở lối”. Giai đoạn ký kết các hợp đồng khí và điện, việc đàm phán tài chính quốc tế giữa bối cảnh lạm phát toàn cầu và thị trường LNG biến động mạnh, với PV Power là một cuộc marathon thực sự. Nhưng họ đã hoàn tất. Và đó là lần đầu tiên Việt Nam xây một nhà máy điện LNG mà không dựa vào bảo lãnh Chính phủ, dấu hiệu của một ngành năng lượng trưởng thành hơn, tự chủ hơn.

Nhưng nếu chỉ nhìn Nhơn Trạch 3 và 4 như hai nhà máy điện, ta sẽ thấy chưa đủ. Bởi thứ hình thành lớn hơn công suất lắp đặt ở đây, đó là tư duy tổ hợp năng lượng. Dòng LNG nhập cảng Thị Vải, được tái hóa, chuyển qua ống dẫn về Nhơn Trạch, đi qua những tổ máy thế hệ mới rồi trở thành điện năng cung cấp cho khu vực phụ tải tăng nhanh nhất cả nước. Một chuỗi LNG - điện khép kín lần đầu hình thành tại Việt Nam, tất cả do các đơn vị trong hệ sinh thái Petrovietnam vận hành, từ PV GAS đến PV Power, từ thiết kế - thu xếp vốn đến lắp đặt - vận hành.

Từ một dự án, một trung tâm năng lượng mới đang hình thành. Và nếu nhìn xa hơn, đây chính là hạt nhân của tổ hợp năng lượng miền Nam: nơi LNG có thể song hành với hydrogen trong tương lai, nơi điện khí có thể kết nối với điện gió ngoài khơi, nơi hạ tầng cảng - truyền tải - nhân lực - công nghệ có thể lan tỏa và nhân rộng. Đó chính là ý nghĩa sâu xa nhất của dự án, không chỉ là phát điện, mà là mở đường.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn kiểm tra tiến độ Dự án Nhơn Trạch 3 và 4

Petrovietnam chứng minh bản lĩnh dự án lớn

Và cũng chính tại Nhơn Trạch, năng lực triển khai dự án của Petrovietnam và PV Power hiển lộ rõ rệt nhất. Từ khâu tổ chức đấu thầu quốc tế, lựa chọn tổng thầu EPC thuộc nhóm hàng đầu thế giới, đến quản trị tiến độ - kỹ thuật - tài chính theo tiêu chuẩn an toàn môi trường nghiêm ngặt, mọi bước đi đều cho thấy sự trưởng thành của Petrovietnam trong việc xử lý các dự án năng lượng quy mô lớn, độ phức tạp cao và rủi ro đan xen.

Chủ tịch Petrovietnam Lê Mạnh Hùng từng nói, đây không chỉ là một dự án mà còn là bài kiểm tra năng lực của Petrovietnam: liệu Tập đoàn có thể tự đứng vững trước thị trường LNG toàn cầu, trước những yêu cầu công nghệ thế hệ mới và trước bài toán vốn quốc tế không còn bảo lãnh Chính phủ như trước?

Nhơn Trạch 3 và 4 đã trả lời bằng thực tế. Những cuộc họp kéo dài đến nửa đêm; những chuyến công tác đàm phán vốn vay qua nhiều múi giờ; những văn bản vướng mắc pháp lý được tháo từng nút như tháo sợi dây leo lâu năm… tất cả tạo nên nền móng để hai nhà máy đứng vững hôm nay. Khi Tổ máy GT1 vận hành thử 30 giờ, phát 812 MWh, các kỹ sư trẻ đứng cạnh nhau… ánh mắt họ ánh lên niềm tin vào khả năng làm chủ turbine GE 9HA.02, một trong những công nghệ điện khí hiệu suất cao, phát thải thấp hàng đầu thế giới.

Nếu phải chọn vài điểm để nói về Nhơn Trạch 3 và 4, có lẽ người ta sẽ nhắc đến những chữ “nhất” - những kỷ lục mà dự án này lần đầu đưa vào bản đồ năng lượng Việt Nam.

Trước hết, đây là nhà máy điện sử dụng LNG nhập khẩu đầu tiên của đất nước, mốc mở đường cho hành trình chuyển mình khỏi nguồn nhiên liệu truyền thống, hướng đến tương lai năng lượng xanh, sạch và phát thải thấp, góp phần vào mục tiêu Net Zero của đất nước. Trong chiến lược trung hòa carbon năm 2050, Nhơn Trạch 3 và 4 giống như cánh cửa đầu tiên hé mở. Dòng điện từ LNG có hiệu suất cao, công suất lớn, khí thải thấp và khả năng khởi động, tăng tải nhanh, trở thành nguồn điện nền lý tưởng để “đỡ” những “khoảng trống” của năng lượng tái tạo.

Nhưng dấu mốc ấy chưa phải tất cả. Nhơn Trạch 3 và 4 còn được biết đến như nhà máy điện khí có công nghệ hiện đại bậc nhất Việt Nam và thế giới với trái tim của công trình là turbine khí thế hệ mới GE 9HA.02.

Ở một lát cắt khác, Nhơn Trạch 3 và 4 tiếp tục ghi dấu bằng tốc độ lựa chọn nhà thầu EPC nhanh nhất từ trước đến nay, chỉ 11 tháng. Liên danh Samsung C&T - Lilama được chọn không chỉ vì năng lực quốc tế, mà còn bởi sự hài hòa giữa kinh nghiệm nước ngoài và nội lực Việt Nam.

Và để một dự án quy mô lớn, hàm lượng công nghệ cao như thế có thể đi đến đích, tài chính là bài kiểm tra quyết định. Nhơn Trạch 3 và 4 đã vượt qua thử thách đó: trở thành nhà máy điện LNG đầu tiên tại Việt Nam được tài trợ bởi các tổ chức tín dụng quốc tế với tiêu chuẩn môi trường nghiêm ngặt nhất. Các gói tín dụng hàng trăm triệu USD là sự xác nhận rằng Việt Nam đi đúng hướng trong chuyển dịch năng lượng.

Những cái “nhất” ấy là nền tảng hình thành một mô hình mới cho ngành điện, từ công nghệ, tài chính, EPC đến năng lực nội địa hóa. Đó cũng có thể là câu chuyện mai này, khi đứng bên bờ sông Đồng Tranh hay sông Lòng Tàu, nhìn ánh đèn từ Nhơn Trạch phản chiếu xuống mặt nước, người ta sẽ kể rằng chính thế hệ hôm nay đã đặt dấu mốc đầu tiên cho Việt Nam trên hành trình LNG.

Bí thư Tỉnh ủy Đồng Nai Vũ Hồng Văn và Chủ tịch Petrovietnam Lê Mạnh Hùng kiểm tra tiến độ Dự án Nhơn Trạch 3 và 4

Ngọn lửa xanh thắp sáng tương lai năng lượng Việt Nam

Theo số liệu của PV Power, khi đi vào vận hành thương mại ổn định, Nhơn Trạch 3 và 4 được kỳ vọng cung cấp khoảng 9 tỉ kWh điện mỗi năm cho hệ thống quốc gia, đặc biệt là miền Nam - nơi phụ tải tăng mạnh nhất cả nước. Điều đó không chỉ là con số kỹ thuật; đó là những khu công nghiệp không lo thiếu điện, là sinh hoạt đô thị không chập chờn trong mùa khô, là những cột khói năng lượng cũ giảm bớt áp lực từng ngày. Việc hình thành nhà máy cũng kéo theo công ăn việc làm, hạ tầng được đầu tư, đời sống dân cư quanh khu vực cải thiện rõ rệt - một hiệu quả xã hội mà bất cứ dự án nào cũng mong muốn, nhưng không phải nơi nào cũng làm được đến ngọn.

Nhơn Trạch 3 và 4 đồng thời là thành tố then chốt trong bài toán an ninh năng lượng quốc gia. Khi phụ tải nền tăng, khi đỉnh tiêu thụ điện vào mùa khô liên tục lập kỷ lục, việc xuất hiện một nguồn điện linh hoạt, hiệu suất cao, đáp ứng nhanh hệ thống điều độ giống như chiếc van điều áp cho toàn bộ nền kinh tế. Nhờ đó, nguy cơ thiếu điện giảm, ổn định thị trường năng lượng được củng cố, môi trường sản xuất kinh doanh an toàn hơn, bền hơn.

Khoảnh khắc Nhà máy Điện Nhơn Trạch 3 hòa lưới điện thành công

Nhưng giá trị của dự án không dừng ở công suất hay số giờ vận hành, điều đặc biệt của Nhơn Trạch chính là tư duy tổ hợp năng lượng. 4 nhà máy 1-2-3-4 được liên kết như 4 nhánh cùng đổ về một trục - chia sẻ hệ thống khí LNG từ Thị Vải, chung hạ tầng cảng - truyền tải, sử dụng cơ chế vận hành phối hợp và nguồn nhân lực có thể luân chuyển. Chi phí giảm, hiệu quả tăng và trên nền tảng ấy, tương lai của hydrogen, điện gió ngoài khơi, hay các công nghệ phát điện phát thải thấp hoàn toàn có thể ghép vào. Một trung tâm năng lượng mới đã hình thành tại phía Nam - linh hoạt, tích hợp, mở rộng được.

Khi đi thị sát tiến độ dự án vào ngày 20-11-2025, Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nghe Tổng Giám đốc PV Power Lê Như Linh giới thiệu về các khâu vận hành, thi thoảng Phó Thủ tướng hỏi sâu hơn về công nghệ 9HA.02, về tiêu hao nhiệt, về tiến độ bàn giao tổ máy cuối. Khi bước ra khu vực turbine, ông dừng lại vài giây, nhìn lên tháp cao, rồi nói chậm rãi: “Hôm nay, được trực tiếp có mặt tại Nhơn Trạch 3 và 4, tôi rất vui mừng và xúc động. Nhiều dự án hạ tầng đang phải rà soát tổng thể, nhưng ở đây - tôi thấy tinh thần tiến độ không hề suy giảm. Các anh đã giữ được nhịp, giữ được lửa”.

Báo cáo kỹ thuật trong phòng họp, Giám đốc Ban QLDA Lê Bá Quý cho biết, tiến độ tổng thể đạt 99,15%, chạy thử 83,51%, tổng sản lượng thử gần 1 tỉ kWh. Nhơn Trạch 3 đã sẵn sàng thương mại, Nhơn Trạch 4 bước vào giai đoạn cuối. Con số khô khan, nhưng đằng sau là những buổi nắng gần 40°C vẫn phải treo mình kiểm tra đường ống; là những phiên đàm phán kéo dài nhiều giờ; là tiếng động cơ tổ hợp không ngừng nghỉ.

Phó Thủ tướng lắng nghe, gật nhẹ, rồi nhấn mạnh rằng, hai nhà máy là niềm tin về tương lai - niềm tin rằng Việt Nam có thể làm được những điều khó nhất.

Người lao động trên công trường Nhà máy Điện Nhơn Trạch 3 và 4

Ông nhận định đây là dự án điện khí LNG hiện đại hàng đầu Việt Nam, giữ vai trò quan trọng trong bảo đảm an ninh năng lượng. Không chỉ có giá trị kỹ thuật, dự án còn mang theo hiệu ứng lan tỏa. Hàng nghìn việc làm trực tiếp và gián tiếp đã được tạo ra. Hạ tầng đường nội bộ, hệ thống cấp thoát nước, điện chiếu sáng được mở rộng đã làm thay đổi diện mạo khu vực Nhơn Trạch. Các dịch vụ thương mại, cơ khí phụ trợ, vận tải, hậu cần địa phương tăng trưởng nhanh. Người dân nơi đây vẫn nói vui rằng ánh đèn công trường chưa bao giờ tắt và tương lai khu vực cũng vậy.

Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn nhắc lại, Nhơn Trạch 3 và 4 không đơn thuần là 2 nhà máy điện, đây là biểu tượng của tư duy phát triển xanh, hiện đại. Chính phủ sẽ tiếp tục hỗ trợ để dự án sớm hoàn thành, đóng góp quan trọng cho an ninh năng lượng quốc gia và sự phát triển của Đồng Nai.

Nhơn Trạch hôm nay đã khác. Không còn là khu đất trống giữa hai dòng thủy triều, mà là lá phổi năng lượng phía Nam, đang mở rộng từng nhịp như cơ thể trưởng thành. Petrovietnam không chỉ xây nhà máy điện - họ đang xây một trung tâm năng lượng hiện đại, có thể nâng tải cho hiện tại và mở cánh cửa cho hydrogen, pin lưu trữ, điện gió ngoài khơi. Từ ngọn lửa xanh LNG ấy, một biểu tượng mới của năng lượng Việt Nam đã hình thành: tự chủ, hiệu quả, bền vững, ngẩng cao đầu bước vào kỷ nguyên chuyển dịch năng lượng toàn cầu.

Nhơn Trạch 3 và 4 là những mảnh ghép mang ý nghĩa bản lề trong Quy hoạch điện VIII điều chỉnh. Khi đi vào hoạt động ổn định, hai nhà máy không chỉ tăng công suất hệ thống mà còn khẳng định năng lực triển khai dự án lớn của Petrovietnam. Những gì đã làm được ở đây thuyết phục rằng Việt Nam có khả năng tiếp cận chuẩn quốc tế, làm chủ thiết kế - thi công - vận hành ở quy mô phức tạp.

Khi dòng điện đầu tiên từ LNG hòa lưới, đó không chỉ là tiếng ồn của máy phát, mà là một tuyên ngôn. Tuyên ngôn rằng Việt Nam đã bước qua ranh giới phụ thuộc vào nhiên liệu truyền thống, chuyển sang công nghệ hiệu suất cao, phát thải thấp. Tuyên ngôn về nội lực, về bản lĩnh mở đường khi không có lối mòn, khi không có bảo lãnh, nhưng vẫn có niềm tin - niềm tin vào trí tuệ và quyết tâm của người Việt Nam.

Ba mục tiêu mà Chủ tịch HĐTV Petrovietnam Lê Mạnh Hùng đưa ra là chuyển dịch năng lượng, năng lực triển khai dự án phức tạp, hiệu quả kinh tế xã hội và an ninh năng lượng đã hiện diện rõ ràng tại Nhơn Trạch. Không cần khẩu hiệu. Chỉ cần nhìn turbine quay.

Nhơn Trạch 3 và 4 là lời khẳng định rằng, khi trí tuệ, quản trị và khát vọng gặp nhau, điện không chỉ sáng trong nhà máy, mà còn sáng trong lòng người. Với Nhơn Trạch, Petrovietnam đã thắp lên ngọn lửa xanh, không phải ngọn lửa của đốt cháy nhiên liệu, mà là ngọn lửa của đổi mới, của hành động, của tự chủ năng lượng. Và từ ngọn lửa xanh ấy, một trung tâm năng lượng phía Nam đang dần thành hình, mang theo sức mạnh, tầm nhìn và khát vọng vươn lên của Việt Nam trên bản đồ năng lượng toàn cầu.

Nguyễn Võ Hiển