Nhức nhối người chưa thành niên phạm tội cướp tài sản
Ba thông báo gần đây của Công an TP Hà Nội về các hành vi giết người, cướp tài sản, gây rối trật tự xảy ra trên địa bàn cho thấy, đa số đối tượng gây án là người chưa thành niên, nhỏ nhất mới 13 tuổi. Pháp luật quy định khung hình phạt rất nghiêm khắc với tội danh này.
10 đối tượng bị bắt giữ để điều tra về các hành vi giết người, gây rối trật tự công cộng ở xã Đan Phượng, Hà Nội. Ảnh: CAHN
Ngày 16/7/2025, Công an TP Hà Nội cho biết, Phòng Cảnh sát hình sự đã bắt giữ 10 đối tượng để điều tra về các hành vi giết người, gây rối trật tự công cộng trên địa bàn xã Đan Phượng.
Theo đó, khoảng 22giờ ngày 13/7/2025, Mai Tiến Đạt (sinh năm 2002, trú xã Đan Phượng) cùng 4 đối tượng khác (sinh năm 2009 và 2010) mang theo hung khí đi “giải quyết mâu thuẫn” với một nhóm thanh niên khác.
Trên đường đi, xảy ra va chạm với Bùi Tiến Hưng (sinh năm 2007, trú xã Đan Phượng) đang đi cùng 6 đối tượng khác nên Đạt dùng phóng lợn đuổi chém nhóm của Hưng.
Quá trình xô xát, nhóm của Hưng dùng gạch ném lại và trúng đầu một người trong nhóm Đạt khiến nạn nhân ngã xuống. Sau đó Hưng tiếp tục dùng gạch đập vào đầu khiến người này bất động tại chỗ.
Ngày 15/7/2025, Phòng Cảnh sát hình sự đã bắt Hưng để điều tra về hành vi giết người, bắt Mai Tiến Đạt cùng 8 đối tượng khác để điều tra hành vi gây rối trật tự công cộng.
Thời gian gần đây, trên địa bàn Hà Nội liên tiếp ghi nhận các vụ cướp tài sản do người chưa thành niên thực hiện, cho thấy mức độ manh động và liều lĩnh của các đối tượng này.
Ngày 15/7, Công an TP Hà Nội phát đi thông báo tìm nhân chứng và bị hại trong vụ án “Cướp tài sản, gây rối trật tự công cộng” do nhóm đối tượng tuổi từ 13 đến 18, chủ yếu sinh sống tại huyện Thạch Thất (cũ) gây ra.
Chúng tụ tập bàn bạc, chuẩn bị hung khí và điều khiển xe máy trên các tuyến đường, đuổi đánh, tấn công các thanh thiếu niên khác và chiếm đoạt biển kiểm soát xe máy của bị hại.
Trước đó, ngày 12/7/2025, Công an TP Hà Nội cho biết, đã bắt giữ N.T.H (sinh năm 2009, ở Hoàn Kiếm), B.M.T (sinh năm 2008, ở Hồng Hà) và N.T.N (sinh năm 2008, ở Tây Hồ) sau khi các đối tượng này đi xe máy không biển kiểm soát, dùng dao đe dọa và cướp điện thoại iPhone 12 Promax tại khu vực số 10 Tô Hiệu, phường Nghĩa Đô vào rạng sáng 11/7/2025.
Hung khí các đối tượng độ tuổi 13 đến 18 tuổi, chủ yếu sinh sống tại địa bàn huyện Thạch Thất (cũ) sử dụng. Ảnh: CAHN
Theo luật sư Trần Văn Dương (Đoàn Luật sư TP Hà Nội), tình trạng người chưa thành niên vi phạm pháp luật, đặc biệt là các hành vi phạm tội nghiêm trọng như giết người, cướp tài sản đang trở thành vấn đề đáng báo động. Không chỉ gia tăng về số lượng, mức độ và thủ đoạn phạm tội của các đối tượng này cũng ngày càng phức tạp, tinh vi và có xu hướng trẻ hóa.
Những hành vi manh động này gây bức xúc trong dư luận, ảnh hưởng tiêu cực đến an ninh trật tự, để lại hậu quả đau lòng cho nhiều gia đình và xã hội.
Xu hướng này đặt ra thách thức lớn cho công tác quản lý, giám sát và giáo dục từ phía gia đình, nhà trường cũng như các cơ quan chức năng.
Trước thực trạng đó, Bộ Công an và các cơ quan liên quan đã và đang xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật nhằm phòng ngừa và đấu tranh với tội phạm liên quan đến người chưa thành niên.
Trong đó, Luật Tư pháp người chưa thành niên đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực thi hành từ 1/1/2026.
Luật này quy định về xử lý chuyển hướng, hình phạt đối với người chưa thành niên phạm tội; thủ tục tố tụng đối với người chưa thành niên là người bị tố giác, người bị kiến nghị khởi tố, người bị giữ trong trường hợp khẩn cấp, người bị buộc tội, bị hại, người làm chứng; thi hành án phạt tù, tái hòa nhập cộng đồng đối với người chưa thành niên; nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân, gia đình trong hoạt động tư pháp người chưa thành niên.
Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) cũng có các quy định cụ thể về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.
Theo bộ luật này, người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu trách nhiệm hình sự về mọi tội phạm, trừ những tội phạm có quy định khác. Còn người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu trách nhiệm hình sự về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng được quy định tại một số điều khoản cụ thể, trong đó có tội cướp tài sản.
Người chưa thành niên từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi hoặc trẻ em từ đủ 14 đến dưới 16 tuổi thực hiện hành vi cướp tài sản với tính chất rất nghiêm trọng hoặc đặc biệt nghiêm trọng sẽ bị coi là tội phạm và xử lý nghiêm minh theo pháp luật.
Mức phạt và trách nhiệm hình sự đối với tội cướp tài sản
Tội cướp tài sản là hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực ngay tức khắc hoặc có hành vi khác làm cho người bị tấn công lâm vào tình trạng không thể chống cự được nhằm chiếm đoạt tài sản. Đây là một trong những tội phạm nghiêm trọng được quy định cụ thể tại Điều 168 Bộ luật Hình sự 2015 với các khung hình phạt khác nhau:
- Khung 1: Phạt tù từ 3 - 10 năm nếu có hành vi cướp tài sản thông thường.
- Khung 2: Phạt tù từ 7 - 15 năm nếu phạm tội thuộc các trường hợp như có tổ chức, chuyên nghiệp, gây thương tích 11%-30%, sử dụng vũ khí, chiếm đoạt tài sản từ 50 - dưới 200 triệu đồng, phạm tội với người dưới 16 tuổi, phụ nữ có thai, người già yếu hoặc người không có khả năng tự vệ, gây ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự, hoặc tái phạm nguy hiểm.
- Khung 3: Phạt tù từ 12 - 20 năm nếu chiếm đoạt tài sản từ 200 - dưới 500 triệu đồng, gây thương tích 31%-60%, hoặc lợi dụng thiên tai, dịch bệnh.
- Khung 4: Phạt tù từ 18 - 20 năm hoặc tù chung thân nếu chiếm đoạt tài sản từ 500 triệu đồng trở lên, gây thương tích từ 61% trở lên cho một người hoặc 31% trở lên cho từ hai người, làm chết người, hoặc lợi dụng hoàn cảnh chiến tranh, tình trạng khẩn cấp.
Theo Điều 12 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi 2017), người chưa thành niên vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự về tội cướp tài sản. Cụ thể:
- Người từ đủ 16 tuổi đến dưới 18 tuổi: Mức hình phạt cao nhất không quá 3/4 mức phạt tù mà điều luật quy định.
- Người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi: Mức hình phạt cao nhất không quá 1/2 mức phạt tù mà điều luật quy định.
