Hai cây đại thụ của nền khoa học công nghệ Việt Nam

Trong dòng chảy của lịch sử khoa học và công nghệ Việt Nam, những trí thức cao tuổi như Giáo sư, Tiến sỹ Trịnh Văn Tự và Giáo sư, Tiến sỹ Đặng Hữu đã và đang đóng vai trò như những ngọn đuốc sáng, soi đường cho các thế hệ sau tiến bước. Họ không chỉ là những nhà khoa học uyên bác mà còn là những người định hướng, xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển của khoa học và công nghệ nước nhà. Việc trao tặng danh hiệu Trí thức tiêu biểu là minh chứng rõ ràng cho sự kính trọng và đánh giá cao mà cộng đồng khoa học và xã hội dành cho những nhà khoa học cao tuổi có nhiều cống hiến.

*Người gắn kết những tinh hoa khoa học

Dù đã ở tuổi 95, Giáo sư, Tiến sỹ Trịnh Văn Tự vẫn là một biểu tượng sống động của sự cống hiến và tình yêu đối với khoa học. Trong suốt sự nghiệp của mình, ông đã giữ nhiều vị trí quan trọng, đáng chú ý nhất là vai trò Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Liên hiệp các Hội Khoa học kỹ thuật Việt Nam (Liên hiệp Hội). Dưới sự lãnh đạo của ông, Liên hiệp Hội đã trở thành một cầu nối mạnh mẽ, liên kết các hội khoa học và kỹ thuật trong cả nước, thúc đẩy sự hợp tác liên ngành, tạo ra một môi trường phát triển bền vững cho khoa học Việt Nam.

Trong suốt hành trình cống hiến, Giáo sư, Tiến sỹ Trịnh Văn Tự đã có những đóng góp to lớn trong việc xây dựng và phát triển hệ thống khoa học và công nghệ của Việt Nam. Ông là một trong những người tiên phong trong việc thúc đẩy khoa học kỹ thuật, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghiệp và nông nghiệp, góp phần quan trọng vào việc nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Những công trình nghiên cứu của ông đã giúp cải thiện các quy trình sản xuất, áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào thực tiễn, mang lại hiệu quả kinh tế cao cho đất nước.

Giáo sư, Tiến sỹ Trịnh Văn Tự cũng là một trong những người đặt nền móng cho việc xây dựng hệ thống giáo dục và đào tạo khoa học kỹ thuật tại Việt Nam. Ông đã tham gia vào quá trình soạn thảo các chương trình giáo dục và đào tạo, đồng thời trực tiếp giảng dạy và hướng dẫn nhiều thế hệ học trò, giúp họ tiếp cận với các kiến thức tiên tiến và phương pháp nghiên cứu hiện đại.

Không chỉ dừng lại ở việc nghiên cứu và phát triển các lý thuyết khoa học, Giáo sư, Tiến sỹ Trịnh Văn Tự còn đặc biệt chú trọng đến việc đào tạo thế hệ trẻ. Ông luôn tin rằng, khoa học chỉ thực sự phát triển khi được truyền thụ và kế thừa một cách đúng đắn. Những học trò của ông, ngày nay, đã trở thành những nhà khoa học xuất sắc, tiếp tục con đường mà ông đã vạch ra.

*Nhà chiến lược của khoa học và công nghệ Việt Nam

Nếu như Giáo sư, Tiến sỹ Trịnh Văn Tự được biết đến như người kết nối những tài năng khoa học, thì Giáo sư, Tiến sỹ Đặng Hữu, sinh năm 1930 lại được coi là một nhà chiến lược tài ba trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. Ở tuổi 94, ông vẫn được nhớ đến như một biểu tượng của sự sáng tạo và đổi mới.

Giáo sư, Tiến sỹ Đặng Hữu từng đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng của Đảng và Nhà nước. Ông là Ủy viên Trung ương Đảng, Trưởng Ban Khoa giáo Trung ương, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, và Đại biểu Quốc hội các khóa VIII, IX, X. Đặc biệt, ông còn là Trưởng Ban Chỉ đạo Công nghệ Thông tin các cơ quan Đảng, Viện sĩ Viện Hàn lâm Liên Bang Nga, Viện trưởng Viện Dự báo và Chiến lược Khoa học và Công nghệ, và Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt - Tiệp, Việt - Xô và Việt - Nga.

Với vai trò lãnh đạo, Giáo sư, Tiến sỹ Đặng Hữu đã để lại dấu ấn đậm nét trong việc phát triển ngành khoa học và công nghệ của Việt Nam. Ông là tác giả, đồng tác giả và chủ biên nhiều công trình khoa học có giá trị, cùng hàng trăm bài báo khoa học đăng trên các tạp chí uy tín trong và ngoài nước. Đặc biệt, ông đã có nhiều đóng góp quan trọng trong việc xây dựng chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước trong các lĩnh vực như: Công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, công nghệ tự động hóa.

Một trong những dấu ấn nổi bật của Giáo sư, Tiến sỹ Đặng Hữu là vai trò Trưởng ban soạn thảo và chỉ đạo thực hiện Chỉ thị 49-CP ngày 4/8/1993 về công nghệ thông tin. Ông đã xây dựng Chương trình Quốc gia về công nghệ Thông tin đến năm 2000, góp phần thúc đẩy sự phát triển nhảy vọt của công nghệ thông tin và truyền thông ở Việt Nam. Với những đóng góp to lớn này, năm 2003, ông đã trở thành người Việt Nam đầu tiên được Tổ chức Công nghiệp điện toán châu Á - châu Đại Dương (ASOCIO) trao tặng Giải thưởng ASOCIO.

Cả hai Giáo sư, Tiến sỹ Trịnh Văn Tự và Giáo sư, Tiến sỹ, Đặng Hữu đều là những người tiên phong, cống hiến cả cuộc đời mình cho sự nghiệp khoa học và công nghệ. Họ không chỉ để lại những công trình nghiên cứu, mà còn là những tấm gương sáng về lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm và sự kiên trì trong công việc. Trong bối cảnh hiện nay, khi khoa học và công nghệ ngày càng trở thành yếu tố then chốt cho sự phát triển, những bài học từ cuộc đời và sự nghiệp của Giáo sư, Tiến sỹ, Trịnh Văn Tự và Giáo sư, Tiến sỹ, Đặng Hữu vẫn còn nguyên giá trị.

Việc trao tặng danh hiệu cho các trí thức cao tuổi không chỉ tôn vinh những thành tựu của họ mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ, khích lệ họ tiếp tục nỗ lực học hỏi và sáng tạo để kế thừa và phát huy những giá trị mà các nhà khoa học tiền bối đã xây dựng./.

Lý Thanh Hương