Thu phí không dừng liệu có "lợi ích nhóm"?

Đến 31/7/2022 sẽ hoàn thành lắp các trạm thu phí không dừng

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khoá XV, sáng 9/6, dưới sự điều hành của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, Quốc hội tiến hành Phiên họp chất vấn và trả lời chất vấn tại hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội, thủ đô Hà Nội về nhóm vấn đề thứ 4 thuộc lĩnh vực giao thông.

Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể trả lời chất vấn tại hội trường Diên Hồng

Đặt vấn đề chất vấn Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể, đại biểu Đặng Hồng Sỹ - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Thuận nêu, việc triển khai thực hiện thu phí không dừng bắt đầu thực hiện từ năm 2015.

Tuy nhiên sau 5 năm triển khai thực hiện đến nay việc này chưa hoàn thành; thời hạn theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ là phải hoàn thành trước ngày 30/06/2022 gần như không thể đạt được. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết là nguyên nhân chính của việc chậm trễ này?

Trả lời các câu hỏi của đại biểu về thu phí không dừng, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, thu phí không dừng là công nghệ mới, cần ứng dụng để giúp việc đi lại và nộp thuế phí của người dân được tiện lợi, công khai, minh bạch. Chính phủ đã triển khai ứng dụng công nghệ này từ năm 2015, tuy nhiên trong quá trình triển khai đã gặp nhiều vướng mắc, do thói quen của người dân, vận hành gặp sơ suất kỹ thuật.

Năm 2017, Ủy ban Thường vụ Quốc hội có Nghị quyết giao Chính phủ đến năm 2019 phải triển khai xong việc này. Tuy nhiên, với số lượng làn đường lớn, Bộ đã không đáp ứng được theo đúng tiến độ Nghị quyết đề ra. Đến năm 2019, các dự án BOT đều có ít nhất 2 làn thu phí không dừng. Tuy nhiên, vì vấn đề tái cơ cấu của Tổng Công ty Đường cao tốc nên chậm tiến độ.

Theo chỉ đạo của Thủ tướng, đến ngày 30/6, toàn bộ các trạm BOT trừ trạm của Tổng Công ty Đường cao tốc phải lắp đầy đủ trạm thu phí không dừng ở các làn. Đến 31/7 sẽ hoàn thành toàn bộ lắp các trạm thu phí đầy đủ ở tất cả các làn đường.

Đưa ra giải pháp cho vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải nêu rõ, Bộ triển khai thành công thí điểm chỉ thu phí không dừng trên tuyến Hà Nội - Hải Phòng làm cơ sở mở rộng cho các tuyến cao tốc khác. Tăng cường công tác tuyên truyền, khuyến khích các phương tiện dán thẻ tham gia dịch vụ để phát huy tối đa hiệu quả hệ thống.

Bên cạnh đó, tiếp tục chỉ đạo các nhà cung cấp dịch vụ tập trung rà soát, kịp thời khắc phục các lỗi trong quá trình vận hành hệ thống. Thực hiện đúng quy định Hợp đồng BOT đã ký, cho phép các dự án được áp dụng mức phí theo lộ trình trong Hợp đồng trong năm 2022…

Chưa phát hiện "lợi ích nhóm" trong dự án thu phí không dừng

Tiếp tục tranh luận với Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải về chậm lắp đặt thu phí không dừng, đại biểu Nguyễn Anh Trí nhắc, chắc Bộ trưởng còn nhớ, khi mới nhậm chức, tôi từng chất vấn câu hỏi về BOT. Bộ trưởng khi đó hứa với tôi chắc như đinh đóng cột rằng đến năm 2019 sẽ hoàn thành lắp đặt thu phí không dừng.

"Nhưng suốt thời gian qua chúng ta làm nửa với, thiếu kiên quyết, chưa có hạn chót. Nhiều nơi làm nhưng chỉ được một hai luồng trên rất nhiều luồng qua trạm thu phí, nhiều khi đi qua tôi thấy rất kỳ lạ" - ông Nguyễn Anh Trí nêu.

Phó thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu cuối tháng 6 nếu trạm BOT nào chưa thu phí không dừng thì phải xả trạm. "Tôi rất mừng vì yêu cầu này và đang rất chờ đợi" - đại biểu Nguyễn Anh Trí nói.

Việc thu phí không dừng trên các tuyến đường BOT phải minh bạch hoạt động thu tiền, tài chính. "Cử tri cho rằng chậm triển khai thu phí không dừng là do có gian lận, "lợi ích nhóm". Thực sự có thật hay không, phải trả lời được câu hỏi này", đại biểu Nguyễn Anh Trí nói, và cho rằng cần rút kinh nghiệm để triển khai các dự án BOT trên toàn quốc thời gian tới.

Trả lời đại biểu Nguyễn Anh Trí, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho hay, đến năm 2019, theo đề án Chính phủ giao, mỗi trạm BOT ít nhất 2 làn thu phí tự động. Lý do là việc nếu dán thẻ không được nhiều thì đi trên các làn thu phí tự động rất khó khăn. Đến nay mới có 3,2 triệu ô tô dán thẻ thu phí không dừng. Đây mới là thời điểm chín muồi để sử dụng các làn thu phí tự động.

Đại biểu hoặc người dân có thể cảm nhận các trạm chưa có làn thu phí không dừng nhưng thực tế mỗi trạm có ít nhất 2 làn. Nếu dán thẻ chưa nhiều mà làm nhiều làn thu phí không dừng thì không sử dụng được.

"28 trạm của VEC đến thời điểm này mới ký hợp đồng. Thời gian qua Chính phủ họp rất nhiều. Tại sao chúng ta quy định cuối tháng 7 phải hoàn thành thu phí không dừng, vì hiện nay đã nhập thiết bị xong, sẽ lắp sớm. Chính phủ căn cứ vào cam kết của VEC, nếu không xong thì phải xả trạm" - Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể giải thích.

Người đứng đầu ngành Giao thông vận tải khẳng định, việc lắp đặt thu phí không dừng liên quan đến người dân nên rất nhạy cảm, các cơ quan chức năng, kể cả Bộ Công an rất quan tâm đến vấn đề này. "Đến nay chưa phát hiện lợi ích nhóm giữa cơ quan nhà nước cấu kết với nhà đầu tư. Còn nếu có vấn đề gì bên trong, nếu có vi phạm gì sẽ bị xử lý theo pháp luật. Tôi nghĩ chúng ta có bộ máy để kiểm tra, giám sát việc này" - Bộ trưởng khẳng định.