Tăng cường thanh tra, bảo đảm minh bạch trong quản lý công viên, cây xanh, mặt nước
Nghị định 258/2025/NĐ-CP quy định rõ cơ chế thanh tra, kiểm tra từ Trung ương đến địa phương, góp phần tăng cường kỷ cương, ngăn chặn thất thoát, lãng phí và bảo đảm tính minh bạch trong quản lý công viên, cây xanh, mặt nước.
Nghị định số 258/2025/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý công viên, cây xanh, mặt nước ban hành ngày 09/10/2025. Ảnh minh họa: Dương Nguyễn
Nghị định số 258/2025/NĐ-CP ban hành ngày 9/10/2025 của Chính phủ về quản lý công viên, cây xanh, mặt nước là văn bản pháp lý quan trọng điều chỉnh hoạt động quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng công viên, cây xanh do Nhà nước đầu tư, quản lý.
Không chỉ dừng lại ở quy định chuyên môn, Nghị định này đặc biệt chú trọng đến các cơ chế giám sát, thanh tra, kiểm tra nhằm đảm bảo tính công khai, minh bạch và ngăn chặn mọi hành vi tham nhũng, lãng phí trong việc sử dụng nguồn vốn và tài sản công.
Tại Chương IV về Quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng công viên, cây xanh do Nhà nước đầu tư, quản lý, Nghị định đã đặt ra nguyên tắc cốt lõi nhằm phòng ngừa tham nhũng và thất thoát.
Theo Khoản 4, Điều 34, việc quản lý, sử dụng và khai thác tài sản kết cấu hạ tầng công viên, cây xanh do Nhà nước đầu tư, quản lý phải bảo đảm công khai, minh bạch. Tài sản này phải được giám sát, thanh tra, kiểm tra, kiểm toán.
Đặc biệt, Nghị định nhấn mạnh rằng, mọi hành vi vi phạm pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản phải được xử lý kịp thời, nghiêm minh theo quy định của pháp luật. Điều khoản này là căn cứ pháp lý để các cơ quan chức năng tiến hành thanh tra, kiểm tra toàn diện hoạt động quản lý công viên, cây xanh trên cả nước, đảm bảo nguồn vốn Nhà nước không bị lợi dụng hoặc thất thoát, lãng phí.
Nghị định 258/2025/NĐ-CP phân định rõ ràng trách nhiệm thanh tra, kiểm tra từ Trung ương đến địa phương nhằm siết chặt kỷ luật quản lý. Về trách nhiệm cấp Trung ương, theo điểm d, Khoản 1, Điều 44, Bộ Xây dựng có vai trò quan trọng trong việc hướng dẫn, kiểm tra việc tuân thủ các quy định của pháp luật về công viên, cây xanh trên phạm vi cả nước.
Trong khi đó, Bộ Tài chính chịu trách nhiệm hướng dẫn hồ sơ, sổ sách, kế toán, kiểm kê, đánh giá lại, báo cáo tài sản kết cấu hạ tầng công viên, cây xanh do Nhà nước đầu tư, quản lý, từ đó kiểm soát chặt chẽ các vấn đề tài chính liên quan (điểm b, Khoản 2, Điều 44).
Đối với cấp địa phương, Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh được giao trách nhiệm tổ chức kiểm tra, giám sát việc đầu tư phát triển, quản lý, sử dụng và khai thác công viên, cây xanh, mặt nước. Khoản 4, Điều 45 quy định rõ, Ủy ban Nhân dân cấp tỉnh thực hiện thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về công viên, cây xanh, mặt nước trên địa bàn. Điều này tạo cơ sở pháp lý cho các địa phương chủ động, nghiêm túc trong công tác chống tiêu cực, lãng phí trong các dự án xanh hóa đô thị.
Để tăng cường tính minh bạch và huy động sức mạnh toàn dân trong việc bảo vệ tài sản công, Nghị định 258/2025/NĐ-CP thiết lập cơ chế tham gia giám sát của cộng đồng. Theo Khoản 1, Điều 46, cộng đồng có quyền tham gia đóng góp, phản biện, giám sát các hoạt động quản lý, phát triển công viên, cây xanh, mặt nước.
Quan trọng hơn, theo Khoản 4, Điều 46, cộng đồng có quyền thông tin đến chính quyền địa phương hoặc cơ quan có liên quan về các hành vi xâm phạm, hủy hoại công viên, cây xanh, mặt nước. Đây chính là cơ chế pháp lý nhằm phát huy vai trò tố giác của người dân đối với các hành vi tiêu cực, phá hoại hoặc sử dụng sai mục đích tài sản công.
Bên cạnh đó, các tổ chức, cá nhân tham gia khai thác tài sản cũng được Nhà nước bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, có quyền khiếu nại, khởi kiện theo quy định của pháp luật nếu quyền lợi bị xâm phạm, áp dụng cho cả trường hợp thuê quyền khai thác tài sản (điểm c, Khoản 4, Điều 39) và nhận chuyển nhượng quyền khai thác tài sản (điểm d, Khoản 4, Điều 40), đảm bảo môi trường đầu tư lành mạnh và công bằng.
Nghị định số 258/2025/NĐ-CP không chỉ là bước hoàn thiện hành lang pháp lý cho công tác quản lý công viên, cây xanh, mặt nước mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về quyết tâm xây dựng nền hành chính liêm chính, minh bạch. Khi trách nhiệm được phân định rõ ràng, cơ chế giám sát được mở rộng và cộng đồng được trao quyền giám sát, việc quản lý tài sản công sẽ ngày càng hiệu quả, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn thất thoát, tham nhũng, lãng phí, hướng tới mục tiêu phát triển đô thị xanh, bền vững.
