Tài khoản vô danh, mạo danh trong lĩnh vực ngân hàng, mạng xã hội là vấn đề nhức nhối

Sáng 1/11, Quốc hội tiến hành thảo luận ở hội trường về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi).

Giao dịch tiền ảo là điều kiện thuận tiện cho các hành vi rửa tiền

Góp ý về dự án Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Thanh Hải, đoàn Thừa Thiên -Huế bày tỏ sự quan tâm đến giao dịch bằng loại tiền ảo qua hình thức online; kiểm soát giao dịch của các tội phạm tẩu tán tài sản.

Đại biểu Nguyễn Thanh Hải, đoàn Thừa Thiên -Huế

Đại biểu Nguyễn Thanh Hải cũng cho rằng, dự thảo luật còn có khá nhiều nội dung quy định chưa rõ ràng, chưa minh bạch, còn mang nặng tính định tính. Điều này có thể sẽ dẫn đến tình trạng quy định của luật sẽ được hiểu theo nhiều nghĩa khác nhau, lúng túng, không thống nhất cho quá trình áp dụng và thiếu tính khả thi trong thực tiễn thi hành.

Đại biểu chỉ ra, theo quy định tại khoản 3 Điều 4, Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật về nguyên tắc xây dựng, ban hành văn bản quy phạm pháp luật là phải bảo đảm tính minh bạch trong quy định của văn bản quy phạm pháp luật. Khoản 1, Điều 8 luật này cũng đã quy định rất rõ ngôn ngữ sử dụng trong văn bản quy phạm pháp luật phải chính xác, phổ thông phải diễn đạt rõ ràng, dễ hiểu. “Tuy nhiên, trong dự thảo luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi) còn khác rất nhiều quy định chưa bảo đảm quy định nêu trên. Đơn cử như quy định về các dấu hiệu đáng ngờ, cơ bản trong từng lĩnh vực cụ thể từ 27 đến Điều 33 dự thảo luật”- đại biểu Nguyễn Thanh Hải nêu rõ.

Ngoài ra, theo quy định của dự thảo khối lượng báo cáo là tương đối lớn, trong khi các điều này quy định về dấu hiệu đáng ngờ theo các lĩnh vực cụ thể như ngân hàng, kinh doanh, bảo hiểm nhân thọ, chứng khoán, trò chơi có thưởng, bất động sản, chuyển tiền điện tử. Đây là những lĩnh vực có khả năng cao xuất hiện các giao dịch đáng ngờ mà đối tượng phải báo cáo.

Tuy nhiên, phần lớn các quy định về dấu hiệu đáng ngờ còn mang tính định tính, chưa thật sự rõ ràng, rất khó để xác định dấu hiệu đáng ngờ. Đại biểu lấy ví dụ như khách hàng thuyết phục đối tượng báo cáo, không báo cáo giao dịch cho cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định tại khoản 2, Điều 27; hay tỷ lệ chiết khấu với giá trị cao hơn so với bình thường tại khoản 2, Điều 28; thông tin về nguồn gốc tài sản bảo đảm của khách hàng xin vay vốn không đầy đủ, không chính xác tại khoản 12, Điều 28; khách hàng không quan tâm đến giá bất động sản giao dịch phải trả tại khoản 3, Điều 33…

Vị đại biểu này cho rằng, ngoài giao dịch bằng tiền mặt bằng vàng hoặc ngoại tệ tiền mặt được Nhà nước công nhận thì thực tế còn có các hoạt động liên quan đến tiền ảo. Giao dịch trên nền tảng online đang rất phổ biến, chưa được kiểm soát và dự báo thời gian tới việc mở rộng hội nhập quốc tế, các giao dịch tiền ảo sẽ phát triển. Đây là điều kiện thuận tiện cho các hành vi rửa tiền mà chúng ta chưa lường hết được. “Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo dự án Luật bổ sung cụm từ hoặc các giao dịch khác vào sau cụm từ “ngoại tệ tiền mặt”- đại biểu nêu.

Cần có quy định ngăn chặn lừa đảo chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng

Thảo luận tại phiên họp, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh – đoàn Khánh Hòa cơ bản đồng tình với nhiều nội dung của dự thảo Luật phòng, chống rửa tiền (sửa đổi).

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh – đoàn Khánh Hòa

Đóng góp ý kiến về quy định giao dịch có giá trị lớn tại khoản 5 Điều 3, đại biểu đề nghị nên quy định cụ thể mức này trong luật để dễ theo dõi thực hiện và bảo đảm giá trị pháp lý.

Trường hợp cần thiết thì mới giao cho Chính phủ, không nên giao cho Thủ tướng Chính phủ thay đổi mức này. Thực tế quy định mức giao dịch có giá trị lớn được Thủ tướng Chính phủ quy định trong 10 năm vừa qua cũng không thay đổi. Hiện nay mức giá trị của giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo là 300 triệu đồng theo quy định tại Điều 3 Quyết định số 20 ngày 18/4/2013 của Thủ tướng Chính phủ quy định mức giá trị của giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo. “Vì vậy, có thể xem xét tăng mức giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo có thể là 500 triệu đồng”- đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh đề xuất.

Về tổ chức phi lợi nhuận, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh đề nghị cần xem xét sửa đổi thành pháp nhân phi thương mại vì luật cần phải quy định về pháp nhân thay cho tổ chức và để đảm bảo sự thống nhất với quy định tại khoản 1, khoản 2 Điều 76 về pháp nhân phi thương mại được quy định tại Bộ luật dân sự năm 2015.

Về việc thiết lập hoặc duy trì tài khoản vô danh hoặc tài khoản sử dụng tên giả, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh nêu rõ, tài khoản vô danh, nặc danh và mạo danh trong lĩnh vực ngân hàng, điện thoại di động và mạng xã hội là một trong những vấn đề nhức nhối tiếp tay cho hoạt động gian lận, lừa đảo xảy ra ngang nhiên, phổ biến, rất khó phát hiện ngăn chặn và điều tra, xử lý trong thời gian vừa qua.

Do đó, đại biểu đề nghị luật này cùng với các luật liên quan cần có các quy định nhằm ngăn chặn việc lừa đảo ngang nhiên chuyển tiền qua tài khoản ngân hàng.