Đôn đốc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công

Hội nghị Thường trực Chính phủ với các bộ, cơ quan, địa phương đôn đốc đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2023. Ảnh VGP

Đầu tư công hết sức quan trọng

Phát biểu khai mạc hội nghị, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nêu rõ, chỉ còn hơn 1 tháng, chúng ta kết thúc năm 2023 - năm bản lề thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm, đồng thời đây cũng là năm diễn ra nhiều biến động phức tạp, khó lường.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, đầu tư công là một trong những nhiệm vụ hết sức quan trọng, không chỉ có ý nghĩa đối với phát triển kinh tế mà còn đối với an ninh quốc phòng, xã hội, chính trị...

Đầu tư công tạo nền tảng xây dựng và hoàn thiện kết cấu hạ tầng, góp phần khơi thông điểm nghẽn, tạo động lực, không gian phát triển mới, tăng cường tính liên kết và nâng cao năng lực cạnh tranh của các địa phương và của quốc gia.

Đầu tư công cũng dẫn dắt đầu tư tư và vốn đầu tư của toàn xã hội nhằm đẩy mạnh sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm, thúc đẩy tăng trưởng, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho phục hồi và phát triển kinh tế.

Phó Thủ tướng nêu rõ, đầu tư công càng có ý nghĩa quan trọng trong khi các động lực tăng trưởng khác gặp khó khăn. Trong 3 động lực tăng trưởng (đầu tư, tiêu dùng và xuất khẩu) thì xuất khẩu hiện nay gặp khó khăn do thị trường, tổng cầu thế giới thu hẹp. Bên cạnh đó, tiêu dùng và thu ngân sách tuy có tăng, tháng sau cao hơn tháng trước nhưng cũng chậm.

Trong điều kiện hiện nay, đầu tư nói chung, đầu tư công nói riêng là một động lực cần thúc đẩy, tháo gỡ khó khăn; tác động vào lĩnh vực đầu tư công là chúng ta có thể chủ động nhất trong bối cảnh hiện nay.

Do đó, thời gian qua, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ luôn tập trung chỉ đạo thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, thực hiện kế hoạch phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia...

Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt, từ đầu năm đến nay đã ban hành 8 Nghị quyết, 1 Chỉ thị, 6 Công điện và các văn bản. Đặc biệt, từ tháng 2/2023, Thường trực Chính phủ cũng tổ chức cuộc họp toàn quốc thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công.

Đặc biệt, trong các phiên họp thường kỳ Chính phủ, giải ngân vốn đầu tư công cũng là một trong những nội dung quan trọng. Trong báo cáo kinh tế - xã hội hằng tháng, hằng quý, Chính phủ cũng dành một thời lượng rất "dày dặn" để đánh giá về kết quả giải ngân vốn đầu tư công.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái: Chúng ta đã làm tốt hơn nhưng vẫn còn nhiều bộ ngành, địa phương giải ngân đầu tư công thấp hơn trung bình cả nước. Ảnh VGP

Trong chỉ đạo thực hiện thúc đẩy giải ngân, Chính phủ đã duy trì 5 Tổ công tác để kiểm tra, thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, thành lập 26 đoàn công tác do Thành viên Chính phủ làm Trưởng đoàn để làm việc với các địa phương nhằm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, trong đó có tháo gỡ giải ngân vốn đầu tư công những tháng cuối năm 2023.

Vừa rồi, trong báo cáo kinh tế - xã hội 10 tháng năm 2023, chúng ta đã đạt tỷ lệ giải ngân trên 55% (cùng kỳ năm trước đạt 51%), giá trị tuyệt đối cũng tăng hơn so cùng kỳ khoảng 100 nghìn tỷ đồng.

Còn nhiều bộ ngành, địa phương giải ngân đầu tư công thấp hơn trung bình cả nước

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết: Qua đánh giá chi tiết, hiện còn nhiều bộ, cơ quan Trung ương và địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp hơn mức giải ngân trung bình của cả nước.

Đánh giá chi tiết, tuy có nhiều chuyển biến nhưng còn nhiều tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc, chưa phát huy được tốt vai trò động lực của giải ngân và thực hiện đầu tư công. Trong môi trường pháp lý và chỉ đạo như nhau, nhưng có cơ quan, địa phương giải ngân tốt, có cơ quan, địa phương giải ngân chậm hơn.

Chính vì vậy, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo phải tổ chức hội nghị này để chúng ta đánh giá chi tiết, cụ thể, tìm ra nguyên nhân giải ngân chậm của các cơ quan, đơn vị.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh, lâu nay, trong các cuộc họp, chúng ta cũng làm rõ nguyên nhân này. Bên cạnh đó, chúng ta cũng đã đôn đốc, đề xuất nhiều giải pháp nhưng đến thời điểm hiện nay, ở một số đơn vị, địa phương, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công vẫn còn chậm.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đề nghị, sau khi Bộ Kế hoạch và Đầu tư báo cáo về tình hình giải ngân vốn đầu tư công nói chung của năm 2023, đặc biệt tập trung vào những bộ, ngành, địa phương chậm giải ngân, báo cáo làm rõ những nguyên nhân chủ quan, khách quan, trên cơ sở đó đề xuất những giải pháp cho hơn 1 tháng cuối năm (về khối lượng), còn về thủ tục giải ngân thì phải hết tháng 1/2025, để chúng ta thực hiện được nhiệm vụ, mục tiêu đặt ra là giải ngân không dưới 95%.

Nhấn mạnh, nhiệm vụ hiện nay còn rất nặng nề ở một số địa phương, đơn vị, Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung phát biểu đi thẳng vào vấn đề, trọng tâm, trọng điểm nhằm phản ánh những khó khăn, vướng mắc, đề ra những giải pháp hết sức hiệu quả nhằm thực hiện được mục tiêu như Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2023 đã đề ra, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Thường trực Chính phủ đối với công tác giải ngân vốn đầu tư công năm 2023.

Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về tình hình giải ngân và khó khăn, vướng mắc ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong 10 tháng đầu năm 2023; đề xuất, kiến nghị giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công trong những tháng còn lại của năm 2023 cho biết: Kết quả giải ngân kế hoạch vốn ngân sách nhà nước 10 tháng năm 2023 cả nước là hơn 389 nghìn tỷ đồng, đạt 55,02% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái: Đầu tư công tuy có nhiều chuyển biến nhưng còn nhiều tồn tại, hạn chế, khó khăn, vướng mắc, chưa phát huy được tốt vai trò động lực. Ảnh VGP

Đến nay, giải ngân 11 tháng của cả nước khoảng 461 nghìn tỷ đồng, đạt 65,1%, cao hơn cùng kỳ (58,33%) và số tuyệt đối cao hơn gần 123 nghìn tỷ đồng.

Về tình hình giải ngân của 41 bộ, cơ quan trung ương và 24 địa phương có tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công 10 tháng năm 2023 dưới mức trung bình của cả nước, báo cáo cho biết, kết quả giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước 10 tháng năm 2023 của 41 bộ, cơ quan trung ương và 24 địa phương là 102,3 nghìn tỷ đồng, đạt 36,1% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.

Đến nay, ước giải ngân 11 tháng năm 2023 của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương nêu trên khoảng 125 nghìn tỷ đồng, đạt 44,12% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao, thấp hơn nhiều so với tỷ lệ giải ngân chung của cả nước là 65,1%.

Tuy nhiên, trong số các bộ, địa phương nêu trên, có một số bộ, địa phương có tỷ lệ giải ngân trung bình 11 tháng cao hơn so với mức bình quân của các nước như: Văn phòng Quốc hội (đạt 83,61%), Bộ Công an (đạt 70,01%), Đài tiếng nói Việt Nam (đạt 68,49%), Hưng Yên (đạt 68,60%), Quảng Ngãi (đạt 68,29%).

Báo cáo cho biết, trong điều hành kế hoạch đầu tư công năm 2023, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành nhiều nghị quyết, chỉ thị, công điện, văn bản chỉ đạo công tác này. Đồng thời, duy trì hoạt động của Ban Chỉ đạo nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông; 5 tổ công tác thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công của Chính phủ; 26 đoàn công tác do Thành viên Chính phủ làm trưởng đoàn làm việc với các địa phương để kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn.

Các Ban Chỉ đạo, Tổ công tác của Chính phủ đã làm việc với các bộ, cơ quan trung ương, địa phương có ỷ lệ giải ngân thấp tên tinh thần tháo gỡ những "nút thắt", "điểm nghẽn", đề xuất cấp có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách. Sau những đợt đôn đốc, các bộ, cơ quan trung ương, địa phương đã từng bước khắc phục được một số vướng mắc, hạn chế, qua đố kết quả giải ngân vốn đầu tư công bắt đầu từ tháng 7/2023 đến nay đã có sự thay đổi tích cực, cao hơn cùng kỳ năm 2022.

Cần có sự quyết tâm rất cao

Báo cáo cũng nêu rõ các tồn tại, hạn chế và khó khăn vướng mắc trong thực hiện, giải ngân kế hoạch đầu tư vốn ngân sách nhà nước năm 2023 như: Nhóm nội dung liên quan đến thể chế, chính sách; nhóm khó khăn liên quan đến tổ chức triển khai thực hiện; nhóm khó khăn mang tính đặc thù của kế hoạch năm 2023 do quy mô vốn đầu tư công lớn, tăng khoảng 23% (khoảng 130 nghìn tỷ đồng) so với kế hoạch năm 2022…

Báo cáo nhấn mạnh trong các nhóm nguyên nhân trên, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng giải ngân chưa đạt kỳ vọng là công tác tổ chức triển khai thực hiện. Trong cùng một mặt bằng pháp luật, cùng điều kiện khó khăn chung về giá nguyên vật liệu tăng cao, một số bộ, cơ quan trung ương và địa phương vẫn có tỷ lệ giải ngân tốt.

Báo cáo cũng nêu các khó khăn, vướng mắc riêng của 3 Chương trình mục tiêu quốc gia; khó khăn vướng mắc cảu 41 bộ, cơ quan trung ương và 24 địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp,… đồng thời kiến nghị một ố giải pháp đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trong thời gian cuối năm.

Báo cáo nhấn mạnh, số vốn chưa giải ngân kế hoạch năm 2023 còn khá lớn (còn khoảng 247 nghìn tỷ đồng, bằng khoảng 35% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao), trong khi thời gian từ nay đến cuối năm chỉ còn hơn 35 ngày, do đó cần có sự quyết tâm rất cao, sự vào cuộc quyết liệt, triển khai một cách đồng bộ, xuyên suốt của cả hệ thống chính trị, của các cấp, các ngành mới có thể hoàn thành ở mức cao nhất nhiệm vụ đã được Thủ tướng Chính phủ giao tại Chỉ thị số 08/CT-TTg là tỷ lệ giải ngân trên 95%.