Đề cao trách nhiệm người đứng đầu trong xây dựng pháp luật

Tiếp tục chương trình Phiên họp thứ 15, chiều 14/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến vào Báo cáo của Chính phủ về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội.

Đưa luật nhanh chóng đi vào cuộc sống

Trình bày Báo cáo tóm tắt, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết về kết quả xây dựng, trình dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết, từ tháng 10/2021 đến nay, Chính phủ đã xem xét, cho ý kiến 24 đề nghị xây dựng và 19 dự án luật, dự thảo nghị quyết.

Trong năm 2022, Chính phủ đã tổ chức 5 Phiên họp chuyên đề để xem xét, cho ý kiến đối với các dự án luật, dự thảo nghị quyết thuộc Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh. Quy trình cho ý kiến thông qua các dự án, dự thảo được Chính phủ xem xét chặt chẽ hơn. Các dự án, dự thảo được các bộ chuẩn bị kỹ lưỡng, có dự thảo văn bản quy định chi tiết kèm theo. Tuy nhiên, quá trình thực hiện Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh vẫn còn tồn tại hạn chế như tình trạng xin lùi thời hạn trình hoặc chưa thực sự đảm bảo chất lượng…

Bên cạnh đó, ngay sau Kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Kỳ họp thứ 2 và thứ 3 của Quốc hội khóa XV, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tư pháp phối hợp với Văn phòng Chính phủ, các bộ rà soát các luật, pháp lệnh, nghị quyết được Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua; xác định đầy đủ nội dung giao quy định chi tiết, lập danh mục văn bản quy định chi tiết trình Thủ tướng Chính phủ ban hành và phân công cơ quan chủ trì soạn thảo.

Bộ Tư pháp chủ trì, phối hợp với Văn phòng Chính phủ thường xuyên theo dõi, đôn đốc, kiểm tra và báo cáo Chính phủ về tình hình xây dựng, ban hành văn bản quy định chi tiết tại các phiên họp Chính phủ thường kỳ và chuyên đề; công khai tình hình soạn thảo và chậm, nợ ban hành văn bản trên Cổng thông tin điện tử của Chính phủ và của Bộ Tư pháp.

Từ ngày 1/10/2021 đến ngày 01/8/2022, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ có nhiệm vụ xây dựng, ban hành 110 văn bản quy định chi tiết. Tính đến ngày 1/8/2022, đối với 70/110 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết có hiệu lực trước ngày 1/8/2022, đã ban hành được 59/70 văn bản, còn lại 11/70 văn bản nợ, chưa ban hành; đối với 40/110 văn bản quy định chi tiết các luật, nghị quyết có hiệu lực sau ngày 1/8/2022, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã và đang chỉ đạo các bộ xây dựng, trình ban hành. Công tác chỉ đạo, hướng dẫn phổ biến, giáo dục các luật, pháp lệnh, nghị quyết đã được chú trọng tổ chức, triển khai kịp thời.

Đáng chú ý, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho biết công tác theo dõi tình hình thi hành pháp luật của cơ quan nhà nước và người có thẩm quyền đã đạt được những kết quả, chuyển biến tích cực. Công tác thanh tra, kiểm tra tiếp tục được tăng cường, tập trung vào những lĩnh vực có nhiều dư luận về tiêu cực, tham nhũng; đẩy nhanh tiến độ thanh tra các vụ việc phức tạp, được dư luận xã hội quan tâm. Trong đấu tranh phòng, chống tội phạm, các ngành, các cấp đã đẩy mạnh việc điều tra, truy tố, xét xử nghiêm minh các vụ án kinh tế, tham nhũng nghiêm trọng.

Bộ trưởng Tư pháp kiến nghị, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các cơ quan của Quốc hội ưu tiên đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh các dự án nhằm thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, nhất là Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng; các dự án xây dựng và hoàn thiện thể chế nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường; các dự án đã được xác định trong Đề án định hướng Chương trình khóa XV. Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, đại biểu Quốc hội tăng cường phối hợp với Chính phủ ngay từ giai đoạn đầu trong công tác xây dựng pháp luật.

Cùng với đó, Tòa án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao tiếp tục phối hợp chặt chẽ, kịp thời với các cơ quan của Chính phủ trong việc thực hiện Chương trình; tổ chức triển khai thi hành luật, pháp lệnh; thực hiện việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật thông qua hoạt động truy tố, xét xử và thi hành án…

Tuyệt đối không để xảy ra “tham nhũng chính sách”

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nêu rõ Thường trực Ủy ban Pháp luật cơ bản tán thành với những kết quả đạt được trong tổ chức thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết năm 2022 đã nêu trong Báo cáo của Chính phủ; đồng thời, đánh giá cao kết quả ở một số nội dung trọng tâm và thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân trong triển khai thi hành pháp luật năm 2022.

Tán thành với các nhiệm vụ, giải pháp và kiến nghị được nêu trong báo cáo, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ quan tâm chỉ đạo thực hiện các giải pháp cụ thể nhằm phát huy các kết quả tích cực đã đạt được, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khắc phục hiệu quả những tồn tại, hạn chế, nhất là một số vấn đề bất cập đã diễn ra nhiều năm.

Bên cạnh đó, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội tăng cường giám sát việc triển khai thi hành Hiến pháp, luật, pháp lệnh, nghị quyết thuộc lĩnh vực phụ trách; các Đoàn đại biểu Quốc hội và đại biểu Quốc hội đẩy mạnh giám sát công tác thi hành pháp luật tại địa phương; quan tâm giám sát việc ban hành và tổ chức thực hiện văn bản quy phạm pháp luật.

Trong quá trình thẩm tra, tiếp thu chỉnh lý dự án luật, pháp lệnh, dự thảo nghị quyết, đề nghị Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội thực hiện nghiêm túc yêu cầu “hạn chế thấp nhất việc phải ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành” và quy định “Dự thảo văn bản quy định chi tiết phải được chuẩn bị và trình đồng thời với dự án luật, pháp lệnh.”

Trong tổ chức thi hành pháp luật, Thường trực Ủy ban Pháp luật đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đẩy mạnh triển khai thi hành luật, pháp lệnh, nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; xác định rõ trách nhiệm, quan tâm bảo đảm đủ nguồn lực cho công tác tổ chức thi hành pháp luật; tăng cường, đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục chính sách, pháp luật, nhất là đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Bên cạnh đó, Chính phủ chỉ đạo quyết liệt hơn nữa công tác cải cách thủ tục hành chính, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong hoạt động đầu tư, kinh doanh; chú trọng thể chế hóa và triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả chủ trương của Đảng về chống tiêu cực ngay trong xây dựng pháp luật, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng “tham nhũng chính sách;” lồng ghép “lợi ích nhóm,” lợi ích cục bộ của cơ quan quản lý nhà nước trong văn bản quy phạm pháp luật; không bị chi phối, tác động bởi các hành vi không lành mạnh của các tổ chức, cá nhân…

Cơ bản tán thành với báo cáo của Chính phủ và báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ trong thời gian qua, Chính phủ và các bộ, ngành hết sức quan tâm đến siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác xây dựng pháp luật, hoàn thiện thể chế, bảo đảm tuân thủ chặt chẽ quy trình, thủ tục ban hành văn bản quy phạm pháp luật; bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan trong quá trình tổng kết, xây dựng chính sách, soạn thảo, lấy ý kiến, tiếp thu, chỉnh lý và thông qua luật.

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu Bộ Tư pháp tổ chức Ngày Pháp luật Việt Nam 9/11 chu đáo, nhằm tôn vinh Hiến pháp, pháp luật, giáo dục ý thức thượng tôn pháp luật cho mọi người và trong toàn xã hội.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định nêu rõ: “Phấn đấu, tập trung nguồn lực để hoàn thành tốt kế hoạch, chương trình đề ra, đảm bảo chất lượng và tiến độ năm 2022-2023 và cả nhiệm kỳ. Hết sức coi trọng công tác thể chế hóa và triển khai thực hiện nghiêm túc, hiệu quả chủ trương của Đảng về chống tham nhũng, tiêu cực ngay trong xây dựng pháp luật. Tuyệt đối không để xảy ra tình trạng tham nhũng chính sách, lồng ghép lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ của cơ quan quản lý nhà nước trong văn bản quy phạm pháp luật”.