Nâng cao chất lượng quản trị trong bệnh viện và cơ sở y tế để phòng, chống tham nhũng

Hướng tới tăng cường liêm chính trong lĩnh vực y tế

Chia sẻ tại hội thảo tập huấn thí điểm tài liệu quản trị tốt nhằm phòng, chống tham nhũng (PCTN) trong bệnh viện và cơ sở y tế ở Việt Nam, do Viện Chiến lược và Khoa học Thanh tra phối hợp với Thanh tra Bộ Y tế tổ chức mới đây, ông Nguyễn Văn Nhiên, nguyên Phó Chánh Thanh tra Bộ Y tế cho biết, thời gian qua, ngành Y tế đã có nhiều nỗ lực trong việc triển khai thực hiện các giải pháp đồng bộ nhằm phòng ngừa tham nhũng, nâng cao chất lượng quản trị bệnh viện và phục vụ bệnh nhân.

Trong những năm qua, công tác chăm sóc sức khoẻ người dân được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên, gần đây, tình hình tham nhũng trong các bệnh viện và cơ sở y tế công lập đang diễn biến phức tạp đã ảnh hưởng tiêu cực, gây bức xúc trong dư luận. Do vậy, để giải quyết tình trạng này phải tiến hành đồng thời các hoạt động của các cơ quan chức năng nhằm phát hiện, xử lý và chấn chỉnh, nâng cao hiệu quả quản trị.

Thực tế cũng cho thấy, cùng với việc gia tăng các biện pháp kiểm soát từ phía Nhà nước như thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, điều tra nhằm phát hiện, xử lý nghiêm minh các hành vi tham nhũng trong mua sắm, đấu thầu y tế công, thì việc chấn chỉnh, nâng cao hiệu quả phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực trong lĩnh vực này thông qua hoàn thiện thể chế, chính sách đã và đang được Đảng, Chính phủ, Thanh tra Chính phủ (TTCP) và các ngành, các cấp hết sức quan tâm với nhiều hành động thiết thực.

TTCP, các cơ quan thanh tra, kiểm tra hành chính và thanh tra, kiểm tra chuyên ngành trên phạm vi cả nước đã tiến hành nhiều cuộc thanh tra, kiểm tra chuyên đề, thanh tra chuyên đề diện rộng, thanh tra, kiểm tra vụ việc về mua sắm, đấu thầu trang thiết bị y tế, vật tư y tế và thuốc chữa bệnh trong lĩnh vực y tế công ở Việt Nam.

“Chính vì vậy, cùng với việc thanh tra, kiểm tra nhằm phát hiện, xử lý các sai phạm, việc xây dựng bộ tài liệu về quản trị bệnh viện tốt nhằm PCTN phục vụ đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ lãnh đạo các bệnh viện và cơ sở y tế công lập rất là cần thiết, với mục đích hướng tới tăng cường liêm chính trong lĩnh vực y tế”, nguyên Phó Chánh Thanh tra Bộ Y tế nhấn mạnh.

Nhấn mạnh mô hình “bệnh viện lấy bệnh nhân làm trung tâm”, mối quan hệ tương tác hai chiều giữa thầy thuốc - bệnh nhân, ông Nhiên đánh giá, mô hình tác động có hiệu quả PCTN trong bệnh viện, như: Tăng mức độ công khai, minh bạch thông tin, tăng mức độ dân chủ trong quản lý và vận hành chăm sóc; người bệnh và người nhà chủ động hơn trong giám sát; cải thiện điểm số hài lòng giữa bệnh nhân và gia đình của họ; tăng cường việc ứng dụng công nghệ thông tin.

Theo đánh giá mới đây của Viện Chiến lược chính sách y tế, chỉ số hài lòng của người bệnh đều ở mức cao, trên 90%, thậm chí ở một số bệnh viện lên tới 95%.

Quản trị bệnh viện tốt sẽ nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động

Đánh giá về nguy cơ tham nhũng trong bệnh viện và cơ sở y tế, ông Nhiên cho biết, việc phát sinh tham nhũng xuất phát từ những nguy cơ, như: Các hoạt động chi tiêu công trong lĩnh vực y tế mang tính thường xuyên và liên tục hàng năm; y tế là dịch vụ khó kiểm chứng chất lượng và không thể cam kết cụ thể về chất lượng; ngoài ra, một số hoạt động mua sắm thiết bị lĩnh vực y tế đòi hỏi chuyên môn rất sâu, rất đặc thù để có thể kiểm soát, đánh giá; người thụ hưởng dịch vụ là bên yếu thế.

Về hành vi tham nhũng trong bệnh viện và cơ sở y tế cho thấy xuất hiện ở 4 lĩnh vực: Đấu thầu, mua sắm trang thiết bị y tế; bảo hiểm y tế; tổ chức cán bộ; quản lý tài chính, sử dụng ngân sách, quản lý tài sản công.

Bàn về sự cần thiết của quản trị bệnh viện tốt nhằm PCTN, nguyên Phó Chánh Thanh tra Bộ Y tế cho rằng, quản trị bệnh viện tốt sẽ nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động, tạo ra các quy tắc và kiểm soát minh bạch, những định hướng và tính liêm chính trong hoạt động kinh doanh của bệnh viện, giúp gắn kết lợi ích của các chủ sở hữu, giám đốc, ban quản lý và nhân viên.

Bên cạnh đó, xây dựng niềm tin với bệnh nhân, xã hội, các đối tác và cơ quan quản lý; thúc đẩy khả năng tài chính và lợi nhuận về dài hạn. Tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững. Đồng thời hỗ trợ làm giảm khả năng lãng phí, rủi ro, thất thoát tài chính và tham nhũng.

Để quản trị tốt bệnh viện nhằm PCTN dựa trên các nguyên tắc và nội dung cơ bản, như: Tổ chức bộ máy tách biệt và chuyên môn hoá; lấy kỷ luật là yếu tố then chốt trong quản trị bệnh viện tốt; thống nhất về phương thức lãnh đạo, điều hành; thu nhập công bằng và minh bạch; kiểm soát nội bộ đảm bảo hiệu quả hoạt động và PCTN, tiêu cực, lãng phí.

Thực tế áp dụng các nguyên tắc và nội dung của quản trị tốt bệnh viện nhằm PCTN ở Việt Nam đã cho thấy, nhiều bệnh viện, cơ sở y tế đã đầu tư trang thiết bị, áp dụng tiến bộ khoa học và nâng cao chất lượng điều trị, chăm sóc bệnh nhân. Đồng thời họ cũng áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế, tiêu chuẩn của Bộ Y tế để không ngừng nâng cao chất lượng phục vụ của mình với phương châm “lấy bệnh nhân làm trung tâm”. Từ góc độ hoạt động có thể thấy chất lượng phục vụ bệnh nhân của các bệnh viện đã được nâng lên rất nhiều.

“Từ góc độ PCTN, tiêu cực cho thấy phương thức quản trị bệnh viện hiện còn nhiều hạn chế. Bên cạnh đó, sự minh bạch, trách nhiệm giải trình, sự tham gia của các chủ thể có liên quan trong cả tổ chức và hoạt động của bệnh viện vẫn là những yếu tố cần phải cải thiện rất nhiều”, ông Nguyễn Văn Nhiên chia sẻ.