Du lịch sáng tạo: Từ trải nghiệm văn hóa đến phát triển bền vững

Hội thảo năm nay đánh dấu bước phát triển mới trong hợp tác nghiên cứu giữa Việt Nam - Nhật Bản, tiếp nối thành công của các hội thảo hợp tác phát triển du lịch song phương được tổ chức tại Hà Nội năm 2023 và Tokyo năm 2024. Các nội dung thảo luận tập trung vào ba nhóm chủ đề chính, gồm: Xu hướng và kinh nghiệm phát triển du lịch sáng tạo gắn với mục tiêu bền vững; đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao trải nghiệm du khách thông qua du lịch sáng tạo; định hướng, giải pháp thúc đẩy phát triển điểm đến du lịch sáng tạo tại Việt Nam.

Những năm gần đây, du lịch thế giới đang có sự chuyển dịch mạnh mẽ từ mô hình truyền thống sang mô hình du lịch sáng tạo, hướng trọng tâm vào trải nghiệm của du khách, sự tham gia của cộng đồng và tính độc đáo của điểm đến. Tại Việt Nam, xu hướng này cũng đang trở thành tất yếu nhằm đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao chất lượng dịch vụ. Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030 nhấn mạnh mục tiêu phát triển bền vững, gắn kết tăng trưởng kinh tế với bảo tồn di sản, văn hóa và bảo vệ môi trường, góp phần nâng cao đời sống cộng đồng.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thu Phương, Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho biết, phát triển du lịch sáng tạo là bước chuyển quan trọng trong tư duy và cách tiếp cận của ngành du lịch Việt Nam. Thay vì chỉ khai thác tài nguyên sẵn có, ngành du lịch cần hướng tới việc “sáng tạo ra giá trị mới”, biến du lịch từ một lĩnh vực dựa chủ yếu vào cảnh quan, di sản thành một ngành côngnghiệp sáng tạo, nơi con người, văn hóa và bản sắc địa phương trở thành trung tâm của trải nghiệm. Khi người dân được khuyến khích tham gia vào quá trình này, họ không chỉ là người làm du lịch, còn là “người kể chuyện”, “người sáng tạo” và “người lưu giữ văn hóa Việt Nam”, truyền cảm hứng về đất nước, con người Việt Nam ra thế giới. Phát triển các sản phẩm du lịch có hàm lượng sáng tạo, tri thức và công nghệ cao vừa thể hiện sức cạnh tranh lành mạnh trên trường quốc tế, vừa góp phần thúc đẩy kinh tế, xây dựng những điểm đến du lịch sáng tạo, xanh và bền vững. Đây cũng là hướng đi phù hợp với xu thế toàn cầu, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách quốc tế.

Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Trùng Khánh nhận định, du lịch toàn cầu đang phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch COVID-19, kỳ vọng và nhu cầu của du khách cũng thay đổi đáng kể. Họ tìm kiếm những hành trình mới, có thể học hỏi, tự tay tạo ra giá trị bằng việc tham gia nấu ăn, dệt lụa, làm đồ thủ công hay tham gia công tác bảo tồn thiên nhiên, di sản, văn hóa bản địa. Mỗi hành trình trở thành một trải nghiệm cá nhân hóa, giàu ý nghĩa. Đó chính là tinh thần của du lịch sáng tạo. Sự tham gia của cộng đồng địa phương không chỉ tạo cảm xúc cho du khách, còn là động lực đổi mới, giúp hình thành bản sắc riêng, nâng cao vai trò chủ thể của người dân, góp phần phát triển bền vững văn hóa, kinh tế và môi trường.

Để phát triển du lịch văn hóa, ông Nguyễn Trùng Khánh cho rằng, cần thúc đẩy tư duy sáng tạo trong thiết kế sản phẩm du lịch, kết hợp hài hòa giữa công nghệ số với văn hóa bản địa, nghệ thuật và trải nghiệm tương tác; hình thành những sản phẩm du lịch độc đáo, mang dấu ấn riêng, để lại ấn tượng sâu đậm trong lòng du khách. Bên cạnh đó, cần hỗ trợ doanh nghiệp, các startup du lịch sáng tạo thông qua cơ chế, chính sách thuận lợi; tạo điều kiện cho việc thử nghiệm, phát triển các sản phẩm du lịch mới phù hợp với xu hướng thị trường.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh hợp tác công – tư, tăng cường gắn kết giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững, hài hòa lợi ích giữa các bên; tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực du lịch sáng tạo, chia sẻ kinh nghiệm, chuyển giao công nghệ, đào tạo nhân lực, xây dựng các chương trình du lịch kết hợp giá trị văn hóa, ẩm thực, nghệ thuật truyền thống, giáo dục và giải trí. Việc ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông, đặc biệt là các nền tảng số, thực tế ảo, sẽ giúp quảng bá sản phẩm du lịch sáng tạo hiệu quả hơn, nâng cao khả năng tiếp cận, tương tác với du khách.

Hội thảo là dịp để kết nối các bên liên quan trong ngành du lịch tìm kiếm cơ hội hợp tác, đầu tư, huy động nguồn lực và đề xuất chính sách phù hợp, qua đó thúc đẩy phát triển du lịch sáng tạo gắn với Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam.

Trong khuôn khổ sự kiện, Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam và Viện Nghiên cứu Giao thông và Du lịch Nhật Bản đã ký kết Bản ghi nhớ hợp tác về nghiên cứu, trao đổi chuyên gia, tổ chức hội nghị, hội thảo, chia sẻ thông tin trong lĩnh vực phát triển du lịch./.
Phương Thanh