Đào tạo nhân lực chất lượng cao theo chuẩn quốc tế: Nền tảng cho phát triển bền vững và vươn mình của dân tộc

Chương trình đào tạo hướng đến chuẩn quốc tế là một trong những giải pháp trọng yếu để đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước trong bối cảnh toàn cầu hóa. Ảnh: C.V

Không chỉ phục vụ cho tăng trưởng kinh tế, việc đào tạo nguồn nhân lực đạt chuẩn quốc tế còn là nền tảng cho đổi mới sáng tạo, khả năng thích ứng và sức cạnh tranh của nền kinh tế trong một thế giới luôn biến động.

Từ "làm được việc" đến "kiến tạo giá trị"

Thị trường lao động toàn cầu đang trải qua một cuộc chuyển mình sâu sắc khi trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT), tự động hóa… dần thay đổi cách con người làm việc. Những ngành nghề cũ dần bị thay thế, trong khi hàng loạt công việc mới ra đời đòi hỏi những kỹ năng mà hệ thống giáo dục truyền thống chưa kịp cập nhật. Trước tốc độ chuyển đổi đó, thách thức lớn nhất không nằm ở việc học cái gì, mà là đào tạo con người như thế nào để có thể thích ứng và kiến tạo giá trị mới.

Ngày nay, kiến thức chuyên môn tuy cần thiết, nhưng không còn là "tấm vé duy nhất" để gia nhập thị trường lao động. Doanh nghiệp đang tìm kiếm những con người có tư duy phản biện, khả năng giải quyết vấn đề, tinh thần sáng tạo, kỹ năng làm việc nhóm hiệu quả, cùng với năng lực học hỏi liên tục trong suốt sự nghiệp. Kỹ năng mềm, kỹ năng số và tư duy linh hoạt đã trở thành "tài sản" cốt lõi giúp người lao động tồn tại và phát triển trong môi trường biến động.

Thực tế đó khiến nhiều quốc gia xác định lại chiến lược phát triển nguồn nhân lực từ nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông, cải cách giáo dục đại học đến đẩy mạnh đào tạo nghề, đào tạo lại và bồi dưỡng kỹ năng. Mục tiêu cuối cùng là hình thành một lực lượng lao động không chỉ "làm được việc" mà còn "tạo ra việc", chủ động thích ứng và dẫn dắt sự thay đổi.

Tại Việt Nam, phát triển nhân lực chất lượng cao cũng đang là trọng tâm trong định hướng phát triển kinh tế tri thức. Song hành với những nỗ lực chính sách, các mô hình giáo dục tiên phong đang góp phần định hình một thế hệ người học mới, dám mơ lớn, nghĩ xa và hành động có trách nhiệm.

Chia sẻ với Báo Thanh tra, ông Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi, khẳng định: "Đào tạo con người không chỉ để có nghề, mà để sống có lý tưởng, có trách nhiệm với chính mình, cộng đồng và tương lai đất nước. Đó là điểm khởi đầu cho phát triển bền vững”.

Theo ông Huy, trong một thế giới mà những mô hình kinh doanh có thể lỗi thời chỉ sau một đêm, điều quan trọng nhất không phải là học cái gì, mà là trở thành ai. Vì vậy, nhân lực thời đại số cần hội tụ đủ các năng lực cốt lõi: tư duy phản biện và chiến lược để nhìn xa hơn trước mắt, khả năng sáng tạo và kết nối liên ngành để giải quyết vấn đề mới, kỹ năng số để làm chủ công nghệ, tư duy toàn cầu để hành động xuyên biên giới nhưng vẫn giữ bản sắc Việt, và đặc biệt là tinh thần khởi nghiệp để không ngừng khai mở và phụng sự.

Dẫn chứng tại Khoa Tài chính - Ngân hàng, ông Huy cho biết sinh viên không chỉ học lý thuyết về thị trường tài chính, mà còn được tiếp cận thực hành với Fintech, Blockchain, dữ liệu lớn… từ đó hiểu và tham gia định hình các mô hình kinh doanh tương lai.

“Chúng tôi xây dựng mô hình giảng đường kết nối doanh nghiệp, nơi các CEO, chủ tịch tập đoàn, lãnh đạo quỹ đầu tư trực tiếp đối thoại, truyền cảm hứng và mentoring (hỗ trợ, chia sẻ, hướng dẫn và chia sẻ kinh nghiệm) sinh viên. Qua đó, sinh viên không chỉ được trang bị kiến thức và kỹ năng, mà còn được nuôi dưỡng khát vọng và lý tưởng nghề nghiệp”, ông Huy chia sẻ và nhấn mạnh, giáo dục không nên chỉ đào tạo nhân sự giỏi chuyên môn, mà phải đào tạo công dân toàn cầu, những người có năng lực làm việc quốc tế, nhưng luôn biết giữ gìn giá trị Việt và góp phần kiến tạo một tương lai bền vững.

Kiến tạo nguồn lực thực chất - trách nhiệm không của riêng ai

Trong bối cảnh thị trường lao động toàn cầu không ngừng biến động, việc đào tạo ra những con người chỉ biết "làm được việc" là chưa đủ. Theo ông Nguyễn Quang Huy, đã đến lúc cần từ bỏ mô hình "sản xuất bằng cấp chờ tuyển dụng", để chuyển sang tư duy "đồng kiến tạo nguồn lực".

Ở mô hình này, sinh viên không còn là người học thụ động, mà trở thành chủ thể của quá trình đào tạo. Họ được học từ chính những nhà tuyển dụng tương lai, vốn là các CEO, chuyên gia đầu ngành, những người không chỉ đứng lớp mà còn trực tiếp mentoring, dẫn dắt từng cá nhân. Sinh viên cũng được thực chiến tại doanh nghiệp ngay từ năm nhất, không qua mô phỏng mà bằng các dự án thật. Chương trình học được thiết kế tích hợp đa chiều từ chuyên môn, chiến lược đến kỹ năng nhân sự, truyền thông, công nghệ và đạo đức nghề nghiệp... giúp người học phát triển toàn diện và có năng lực dẫn dắt.

Tuy nhiên, một nền nhân lực thực chất không thể hình thành nếu chỉ dựa vào nỗ lực của một vài trường đại học tiên phong. Để tạo ra chuyển biến sâu rộng, cần sự phối hợp đồng bộ giữa Nhà nước, nhà trường, doanh nghiệp và chính người học.

Về phía Chính phủ, cần hoàn thiện khung pháp lý, xác lập chiến lược dài hạn và tăng đầu tư cho giáo dục đào tạo, cả về cơ sở vật chất, công nghệ lẫn chất lượng giảng viên. Trong khi đó, doanh nghiệp cần chuyển vai trò từ "người tiêu thụ sản phẩm đào tạo" sang "người đồng hành kiến tạo". Nhiều tập đoàn lớn hiện nay đã chủ động tham gia xây dựng chương trình đào tạo, cử chuyên gia giảng dạy, tiếp nhận thực tập và thậm chí thành lập học viện nội bộ, nhằm đảm bảo đầu ra đúng chuẩn và phục vụ chiến lược phát triển dài hạn.

Cùng lúc đó, các trường đại học, viện nghiên cứu cần mạnh dạn đổi mới tư duy quản trị. Chương trình đào tạo phải bám sát nhu cầu thực tiễn, cập nhật xu hướng công nghệ và chuyển dịch ngành nghề. Việc giảng dạy cần chuyển từ truyền thụ kiến thức một chiều sang phát triển tư duy phản biện, năng lực tự học và khả năng sáng tạo, những yếu tố sẽ quyết định khả năng thích ứng của người học trong kỷ nguyên số.

Trong một thế giới thay đổi liên tục, mỗi cá nhân không thể sống bằng những gì đã học ở trường. Họ phải trở thành người học suốt đời – học để thích nghi, học để sáng tạo, học để không bị bỏ lại phía sau. Theo ông Huy, tinh thần học tập bền bỉ chỉ có thể duy trì khi người học nhìn thấy một giá trị vượt lên trên lợi ích cá nhân.

"Chúng tôi lựa chọn một triết lý tưởng như cũ kỹ nhưng đầy sức sống hiện đại: Làm người tốt trước khi làm người thành công. Lấy 5 độ làm gốc rễ: Đức độ – Thái độ – Trình độ – Phong độ – Tốc độ. Làm nghề phải có tâm. Học không chỉ để làm giàu cho mình, mà còn để không làm tổn thương cộng đồng”, ông Huy chia sẻ.

CEO Khoa Tài chính - Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi cha sẻ thêm, đào tạo nhân lực chất lượng cao không phải là đích đến, mà là hành trình dài hạn, đòi hỏi đầu tư bền bỉ và tầm nhìn chiến lược. Khi quốc gia sở hữu một lực lượng lao động có năng lực và phẩm chất, đó không chỉ là lợi thế cạnh tranh mà còn là điều kiện để thu hút đầu tư, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và giải quyết các thách thức phát triển. Nguồn nhân lực ấy cũng chính là lực lượng kiến tạo một xã hội nhân văn, thịnh vượng và bền vững hơn.

“Chỉ khi mọi thành phần trong xã hội cùng chung tay hành động, chúng ta mới có thể kiến tạo một tương lai vững chắc, nơi tri thức và năng lực con người là động lực cốt lõi cho mọi sự phát triển”, CEO Nguyễn Quang Huy nhấn mạnh.