Đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử
Năm 2025, Viện Năng lượng nguyên tử (Bộ Khoa học và Công nghệ) tiếp tục đẩy mạnh hợp tác quốc tế song phương và đa phương với các nước, tổ chức và vùng trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ cũng như thúc đẩy việc nghiên cứu khoa học gắn liền với ứng dụng thực tiễn góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Đặc biệt, trong bối cảnh Đảng và Chính phủ đồng ý tiếp tục tái khởi động Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận và chương trình điện hạt nhân trong tương lai của Việt Nam thì việc đẩy mạnh hợp tác quốc tế đóng vai trò quan trọng trong đảm bảo an ninh, an toàn điện hạt nhân.
Ông Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử cho biết, năm 2025, Viện tiếp tục triển khai, hoàn thiện thiết kế dự án hợp tác kỹ thuật với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) gồm Dự án VIE1011 và VIE1012 giai đoạn năm 2026-2027 hướng tới tăng cường năng lực triển khai dự án điện hạt nhân tại Việt Nam và hỗ trợ thực hiện dự án Trung tâm Khoa học công nghệ hạt nhân (CNST), đồng thời nâng cao năng lực kỹ thuật kiểm tra không phá hủy (NDT) ở Việt Nam. Viện cũng đẩy mạnh các hoạt động trong khuôn khổ Hiệp định hợp tác vùng liên chính phủ khu vực châu Á - Thái Bình dương (RCA) và phối hợp với Văn phòng hợp tác vùng RCARO để thúc đẩy hợp tác về khoa học và công nghệ hạt nhân giữa Việt Nam và Hàn Quốc thông qua RCARO. Với vai trò đầu mối quốc gia của Diễn đàn hợp tác hạt nhân châu Á (FNCA), Viện Năng lượng nguyên tử đã điều phối 9 dự án FNCA, trong đó chủ trì 6 dự án liên quan đến công nghệ bức xạ, lò phản ứng nghiên cứu và an toàn hạt nhân. Bên cạnh đó, Viện Năng lượng nguyên tử cũng tiếp tục thúc đẩy các hợp tác song phương truyền thống với Nga, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ...
Hiện nay, hợp tác giữa Viện và các cơ quan đối tác của Liên bang Nga tập trung vào các nội dung như: Phối hợp với Tập đoàn năng lượng nguyên tử nhà nước Nga (ROSATOM) trong việc triển khai Dự án Trung tâm Nghiên cứu Khoa học công nghệ hạt nhân; trao đổi về việc Việt Nam tham gia Dự án Lò phản ứng nghiên cứu nơtron nhanh MBIR (MBIR là lò phản ứng nghiên cứu đa vòng có khả năng thử nghiệm chì, chì-bitmut và chất làm mát khí và chạy bằng nhiên liệu MOX. MBIR có ý định thay thế lò phản ứng nhanh thử nghiệm BOR-60 cũ); hợp tác nghiên cứu hỗ trợ triển khai dự án nhà máy điện hạt nhân tại Việt Nam; xây dựng Lộ trình hợp tác giữa Bộ Khoa học và Công nghệ với ROSATOM giai đoạn 2025-2030 sau khi Thỏa thuận quốc tế (Bản ghi nhớ) giữa Bộ Khoa học và Công nghệ với ROSATOM được ký kết về lộ trình triển khai dự án Trung tâm Nghiên cứu Khoa học công nghệ hạt nhân. Ngoài ra, Viện cũng trao đổi về hợp tác đầu tư của ROSATOM vào Công ty Chiếu xạ Cần Thơ, chuyển giao công nghệ máy gia tốc, chế biến khoáng sản ven biển và sản xuất dược chất phóng xạ mới tại Việt Nam. Đồng thời, trao đổi với Công ty TVEL của Nga về việc mua bổ sung nhiên liệu cho lò phản ứng hạt nhân Đà Lạt.
Năm 2025, Viện Năng lượng nguyên tử cũng tiếp tục đẩy mạnh hợp tác với Nhật Bản, trong đó có các tổ chức năng lượng nguyên tử Nhật Bản, đặc biệt là Cơ quan Năng lượng nguyên tử Nhật Bản (JAEA) trong đào tạo nguồn nhân lực, xây dựng và phát triển nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận. Ngoài ra, Viện Năng lượng nguyên tử tiếp tục hợp tác với Hoa Kỳ, tổ chức các hoạt động trong khuôn khổ Chương trình Phát triển hạ tầng công nghệ lò phản ứng hạt nhân mô-đun nhỏ (FIRST); tham gia Diễn đàn Đối thoại ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình (SDPU), thúc đẩy Việt Nam tham gia Sáng kiến SDPU. Cùng với đó, thúc đẩy hợp tác với Ấn Độ trong việc hợp tác triển khai dự án VIE1012 của IAEA về thiết lập hệ thống cấp chứng chỉ NDT theo tiêu chuẩn ISO 9712; chuẩn bị cho Cuộc họp phân ban lần thứ 4 tại Ấn Độ trong Ủy ban hỗn hợp Việt Nam - Ấn Độ về năng lượng nguyên tử vào năm 2025.
Trong hợp tác song phương, Viện Năng lượng nguyên tử phối hợp với đối tác Hàn Quốc xây dựng dự thảo Biên bản ghi nhớ hợp tác với Viện Khoa học bức xạ và Y học Hàn Quốc (KIRAMS). Cuối năm 2024, Viện đã trao đổi với Công ty Trách nhiệm hữu hạn Thủy điện và Điện hạt nhân Hàn Quốc (KHNP) chỉnh sửa đề xuất "Kế hoạch hợp tác giai đoạn 2025-2027" và đề xuất "Khóa đào tạo Công nghệ và Quản lý dự án Nhà máy điện hạt nhân"./.
HL
