Công suất điện nhiên liệu hóa thạch giảm xuống dưới một nửa tổng công suất điện trong khối BRICS
Theo một báo cáo mới từ Global Energy Monitor (GEM) có trụ sở tại Mỹ, lần đầu tiên công suất điện từ nhiên liệu hóa thạch dự kiến sẽ giảm xuống dưới một nửa tổng công suất điện trong khối BRICS trong năm nay, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong quá trình chuyển đổi năng lượng sạch cho các quốc gia vẫn đang sử dụng phần lớn điện từ than.
Phân tích dữ liệu trong Trình theo dõi điện tích hợp toàn cầu (Global Integrated Power Tracker) cho thấy có 72 gigawatt (GW) công suất điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong khối BRICS dự kiến sẽ đi vào hoạt động trong năm 2024. Ngay cả trong trường hợp không chắc chắn khi 88 GW công suất điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch khác đang được xây dựng nhưng chưa có ngày khởi động chính thức cũng được đưa vào hoạt động, tổng số này vẫn sẽ không vượt qua công suất điện phi hóa thạch đã được lắp đặt vào năm 2024: 190 GW công suất điện phi hóa thạch đã được đưa vào hoạt động năm nay chỉ riêng tại Trung Quốc, Ấn Độ và Brazil.
Điều này sẽ nâng tổng công suất điện phi hóa thạch đang hoạt động trong khối BRICS lên 2.289 GW so với tối đa 2.245 GW công suất điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Để so sánh, Liên minh châu Âu đã đạt tỷ lệ 50% điện phi hóa thạch vào đầu thập kỷ 2010 và G7 đạt sự cân bằng vào năm ngoái. Công suất đề cập đến lượng điện tối đa có thể được sản xuất tại một thời điểm bất kỳ, trong khi sản lượng là lượng điện thực tế được tạo ra trong một khoảng thời gian.
Lần đầu tiên, công suất điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch ở các quốc gia BRICS giảm xuống dưới một nửa công suất lắp đặt điện. (Ảnh minh họa)
Trong những năm gần đây, tỷ lệ sử dụng nhiên liệu hóa thạch đang giảm ở hầu hết các quốc gia BRICS với Trung Quốc dẫn đầu khối khi tỷ lệ công suất điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch của quốc gia này đã giảm gấp đôi so với các quốc gia BRICS khác trong 5 năm qua.
Sự thay đổi lớn này một phần nhờ vào lượng lớn các dự án điện gió và điện mặt trời quy mô lớn đang được phát triển - những dự án đã được công bố hoặc đang trong giai đoạn tiền xây dựng và xây dựng hiện đang vượt xa các dự án điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch với tỷ lệ hai trên một.
Tổng công suất các dự án điện gió và điện mặt trời quy mô lớn đang phát triển trong nhóm BRICS lên đến 1.550 GW. Khi tính thêm các dự án thủy điện đang phát triển, công suất của các dự án điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch đang trong quá trình phát triển ở BRICS thấp hơn gần ba lần.
Tốc độ tăng trưởng ấn tượng của các dự án năng lượng phi hóa thạch cũng có nghĩa là các quốc gia BRICS có đủ các dự án năng lượng tái tạo đang phát triển để gần như tăng gấp ba lần công suất loại năng lượng này vào năm 2030.
Mục tiêu tăng gấp ba tổng công suất năng lượng tái tạo toàn cầu vào năm 2030 được thống nhất tại Hội nghị COP28 được coi là một trong những đòn bẩy quan trọng nhất để giảm phát thải và duy trì lộ trình phù hợp với mục tiêu giới hạn tăng nhiệt độ ở mức 1,5 độ C.
Công suất điện gió và năng lượng mặt trời quy mô lớn đang phát triển gấp đôi so với công suất than, dầu và khí đốt tại các quốc gia BRICS
(Dữ liệu bao gồm các giai đoạn/đơn vị có ngưỡng bằng hoặc lớn hơn các mức cụ thể: năng lượng mặt trời 20MW; điện gió 10MW; thủy điện 75MW; năng lượng sinh học và than 30MW; dầu và khí đốt 50MW)
Nếu công suất bổ sung 326 GW từ các dự án điện gió và điện mặt trời quy mô lớn trong năm 2023 tiếp tục đến năm 2030, nhóm BRICS sẽ tăng tổng công suất năng lượng tái tạo hơn hai lần rưỡi. Hơn nữa, tổng các dự án năng lượng tái tạo đang trong quá trình phát triển ở BRICS dự kiến hoàn thành vào năm 2030 là 2.276 GW, khoảng 95% so với công suất năng lượng tái tạo quy mô lớn bổ sung được ước tính cần thiết để đạt mục tiêu tăng gấp ba toàn cầu.
Mặc dù công suất điện nhiên liệu hóa thạch đang mất dần vị thế trong cơ cấu điện của BRICS nhưng hầu hết các quốc gia thành viên của khối này vẫn đang xây dựng thêm các nhà máy điện than, dầu hoặc khí đốt. Dữ liệu từ GEM cho thấy, tất cả các quốc gia trong nhóm BRICS (trừ Ethiopia) đều có các dự án điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch đang phát triển. Nếu được xây dựng, các dự án điện sử dụng nhiên liệu hóa thạch đang phát triển sẽ làm tăng công suất điện sử dụng than và dầu khí đang hoạt động trong nhóm BRICS lần lượt là 36% và 53%.
James Norman, quản lý dự án của Global Integrated Power Tracker cho biết: “Khối BRICS đang đứng trước một thời điểm quan trọng. Quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch thực sự đang diễn ra ở khắp mọi nơi. Tuy nhiên, BRICS là một trong số ít các quốc gia trên thế giới vẫn đang lên kế hoạch cho các dự án nhiệt điện than mới. Điều này sẽ làm suy yếu những tiến bộ ấn tượng đã đạt được trong việc làm sạch hệ thống năng lượng của họ”.
Lan Anh
