'Tránh vỏ dưa gặp vỏ dừa': Muốn chuyển đổi năng lượng để 'thoát' khỏi Nga, châu Âu phải phụ thuộc vào các kim loại quan trọng của Trung Quốc
Hầu hết nguyên liệu để thành công trong quá trình chuyển đổi và thúc đẩy số hoá nguồn năng lượng đều xuất xứ từ Trung Quốc. Liệu quốc gia này có thể gây ra một cơn đau đầu khác cho Liên minh châu Âu như cách mà Nga đã làm?
Theo trang DW, ngay cả khi EU cố gắng cắt giảm nguồn cung cấp năng lượng từ Nga, khối này cũng còn phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc khi quốc gia này cung cấp rất nhiều kim loại công nghiệp và đất hiếm. EU cần những nguyên liệu cho turbine gió, xe điện, pin mặt trời và chất bán dẫn.
Với tốc độ gia tăng của quá trình số hóa và chuyển đổi năng lượng, nhu cầu về những nguyên liệu thô như vậy chắc chắn sẽ tăng hơn nữa.
Điều này có nghĩa là trong tương lai Trung Quốc có thể gây ra một cơn đau đầu lớn khác cho Liên minh châu Âu. Quốc gia châu Á xuất khẩu nhiều nguyên liệu thô không thể thiếu cho các ngành công nghiệp định hướng tương lai.
Trên hết, Trung Quốc đóng một vai trò quan trọng không chỉ trong khai thác mà còn trong chế biến nguyên liệu, Siyamend Al Barazi thuộc Cơ quan Tài nguyên Khoáng sản Đức (DERA) cho biết.
Sự độc quyền của Trung Quốc trong xuất khẩu
Sự phụ thuộc của Liên minh Châu Âu vào nhập khẩu kim loại là từ 75% đến 100% tùy thuộc vào kim loại. Trong số 30 nguyên liệu thô mà EU phân loại là quan trọng, 19 nguyên liệu chủ yếu được nhập khẩu từ Trung Quốc. Danh sách này bao gồm magiê, đất hiếm và bitsmut mà trên thực tế Trung Quốc có độc quyền, cung cấp tới 98% nguồn cung cần thiết cho EU.
Sự phụ thuộc này thậm chí có thể tăng lên trong tương lai. EU cho rằng chỉ riêng nhu cầu coban sẽ tăng gấp 5 lần vào năm 2030. Nhu cầu lithium dự kiến sẽ tăng gấp 18 lần vào năm 2030 và gấp 60 lần vào năm 2050 do phát triển các dự án di động điện tử.
Việc sản xuất pin EV cần rất nhiều coban và các nguyên liệu thô khác mà EU phải nhập khẩu
Tuy nhiên, không có gì đảm bảo rằng nhu cầu của châu Âu sẽ được đáp ứng đầy đủ trong tương lai. Một báo cáo hồi tháng 3 của nhật báo kinh doanh Đức Handelsblatt cho biết các chuyên gia trong Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc đã tranh luận về việc có nên ngừng xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ hay không.
Châu Âu sẽ không ngạc nhiên nếu Trung Quốc giảm xuất khẩu nguyên liệu thô. Trong kế hoạch 5 năm mới nhất của mình, Bắc Kinh nói rõ rằng xuất khẩu sẽ bị cắt giảm để đáp ứng nhu cầu nội địa ngày càng tăng.
Trung Quốc hy vọng sẽ trung hoà các-bon vào năm 2060 và cần nhiều nguyên liệu thô quan trọng hơn cho mình. Trong một động thái chiến lược, Trung Quốc đã đảm bảo hàng nhập khẩu quan trọng từ châu Phi và các nơi khác thông qua các khoản đầu tư quy mô lớn và các hợp đồng dài hạn.
Thay vì xuất khẩu nguyên liệu thô, Trung Quốc đặt mục tiêu trở thành nước dẫn đầu công nghệ toàn cầu trong các ngành công nghiệp chủ chốt.
Trong nhiều năm qua, Đức đã cố gắng đa dạng hóa việc nhập khẩu nguyên liệu thô của mình. Đất hiếm không chỉ được nhập khẩu từ Trung Quốc, mà cả từ Brazil.
EU muốn tự chủ nhưng chắc chắn không thể thoát khỏi Trung Quốc
Theo nghiên cứu của DERA, Đức tiếp tục phụ thuộc phần lớn vào hàng nhập khẩu của Trung Quốc, bao gồm cả nguyên liệu thô và hàng chế biến. Tuy nhiên các hoạt động trong nước của Trung Quốc lại khiến giá cả các mặt hàng tăng cao.
Trung Quốc dường như sẵn sàng bắt tay vào các phương pháp sản xuất bền vững hơn và làm nhiều hơn nữa để bảo vệ môi trường. Các cuộc thanh tra trong nước đối với ngành sản xuất magiê vào cuối năm ngoái đã dẫn đến việc một số nhà máy trên khắp Trung Quốc phải đóng cửa. Kết quả, giá mỗi tấn magiê đã tăng từ 2.000 USD lên 10.000 USD (1.850 euro lên 9.250 euro).
Điều tương tự cũng xảy ra trong ngành sản xuất silicon ở Trung Quốc, dẫn đến sản lượng chung giảm.
Luôn có nguy cơ Trung Quốc cố tình giảm xuất khẩu đất hiếm khiến giá tăng cao.
Mùa thu năm 2020, châu Âu thành lập Liên minh nguyên liệu thô, nhằm tăng cường an ninh nguồn cung và đa dạng hóa nhập khẩu nguyên liệu cho các ngành công nghiệp của châu Âu. Ngoài ra, EU còn đặt mục tiêu tăng cường các hoạt động khai thác và chế biến của chính mình.
Một số vật liệu quan trọng thực sự có thể được tìm thấy ở châu Âu, nhưng nhiều quốc gia không muốn có bất kỳ hoạt động khai thác nào trên đất của họ.
Tây Ban Nha vừa trải qua các cuộc biểu tình phản đối kế hoạch mở mỏ lithium ở Estremadura. Các cuộc biểu tình như vậy cũng xảy ra ở Serbia và Bồ Đào Nha.
Ở Đức cũng có lithium. Sau một thời gian dài tìm kiếm nhà đầu tư, hoạt động khai thác lithium dự kiến sẽ bắt đầu ở bang Sachsen của Đức vào năm 2025.
Có một điều chắc chắn: Châu Âu không thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu với các mỏ khai thác của riêng mình. Một phần của giải pháp có thể là tái sử dụng nhiều vật liệu hơn thông qua các quy trình tái chế và tập trung nhiều hơn vào nền kinh tế tuần hoàn. Nhưng có những giới hạn cho điều này.
Để chống đỡ cú sốc về việc cắt giảm xuất khẩu có thể xảy ra, nhiều quốc gia EU, Mỹ và Nhật Bản đã cố gắng tích lũy trữ lượng tài nguyên thiên nhiên đáng kể.
Raimund Bleischwitz từ Trung tâm Nghiên cứu Biển Nhiệt đới Leibniz cho biết: Khi tranh luận về những rủi ro của việc Đức phụ thuộc vào Trung Quốc, "bạn không được quên rằng Trung Quốc cũng phụ thuộc vào hàng nhập khẩu từ Đức".
"Trước đại dịch COVID-19, Trung Quốc thực sự nhập khẩu nhiều nguyên liệu thô từ châu Âu hơn là xuất khẩu, chẳng hạn như các sản phẩm lâm nghiệp và kim loại đã qua chế biến." Điều này chứng tỏ ít nhất cũng có sự phụ thuộc lẫn nhau giữa hai khu vực.
https://cafef.vn/tranh-vo-dua-gap-vo-dua-muon-chuyen-doi-nang-luong-de-thoat-khoi-nga-chau-au-phai-phu-thuoc-vao-cac-kim-loai-quan-trong-cua-trung-quoc-20220419093126594.chn
