Đồng Nai: Hàng loạt sai phạm trong quản lý đất công tại huyện Nhơn Trạch

Qua thanh tra, UBND huyện Nhơn Trạch có nhiều sai phạm trong công tác quản lý đất công. Ảnh minh hoạ: MN

Cấp giấy chứng nhận sai quy trình, hồ sơ bị tẩy xóa

Thực hiện Quyết định thanh tra số 137/QĐ-TT ngày 2/10/2024 của Chánh Thanh tra tỉnh, đoàn thanh tra đã có mặt tại UBND huyện Nhơn Trạch và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan từ ngày 18/10/2024 đến 20/2/2025. Kết quả thanh tra cho thấy, UBND huyện Nhơn Trạch có hàng loạt tồn tại, hạn chế, thiếu sót và vi phạm kéo dài.

Đoàn thanh tra nhận thấy, dù UBND huyện Nhơn Trạch đã tiếp nhận và triển khai các văn bản chỉ đạo từ cấp trên, việc báo cáo kết quả thực hiện gửi Sở Tài nguyên và Môi trường (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường - NN&MT) và Chủ tịch UBND tỉnh còn chậm, chưa đảm bảo tiến độ theo yêu cầu. Trách nhiệm trực tiếp được xác định thuộc về Chủ tịch UBND huyện Nhơn Trạch, Phòng NN&MT huyện Nhơn Trạch, cùng các tổ chức, cá nhân tham mưu có liên quan.

Việc triển khai và thực hiện Quyết định số 2976/QĐ-UBND ngày 24/8/2018 của UBND tỉnh về phương án quản lý đất công đã bộc lộ nhiều điểm yếu. UBND huyện Nhơn Trạch đã chậm ban hành kế hoạch triển khai thực hiện phương án quản lý và khai thác sử dụng quỹ đất công theo chỉ đạo của UBND tỉnh. Tương tự, việc thực hiện báo cáo định kỳ gửi Sở NN&MT để tổng hợp báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh cũng chưa đảm bảo thời gian.

Công tác đo đạc, cắm mốc ranh giới đất công của huyện Nhơn Trạch chậm hơn so với thời gian yêu cầu. Đáng chú ý, UBND xã Phước Khánh đã không tổ chức cắm mốc để quản lý đối với thửa đất số 222, tờ bản đồ số 21, dẫn đến việc người dân lấn chiếm và xây dựng công trình trái phép trên đất công. Mặc dù huyện đã tổ chức cắm mốc và bàn giao 399 mốc/69 thửa đất, đồng thời hoàn thành đo đạc, trích lục bản vẽ 337/428 thửa (đạt 78,73%), vẫn còn 91 thửa đất chưa hoàn thành đo đạc do vướng mắc tranh chấp, lấn chiếm.

Công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với các thửa đất công còn chậm so với tiến độ chỉ đạo của UBND tỉnh Đồng Nai. Điều này gây khó khăn trong việc hợp thức hóa hồ sơ pháp lý, ảnh hưởng đến quyền lợi và kế hoạch sử dụng đất. Trách nhiệm liên đới thuộc về Chủ tịch UBND huyện Nhơn Trạch, Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Nhơn Trạch và Chủ tịch UBND các xã: Long Tân, Long Thọ, Phú Đông, Phú Hội, Phú Thạnh, Phước An, Phước Khánh, Phước Thiền, Vĩnh Thanh.

Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, rà soát hiện trạng chưa được huyện Nhơn Trạch thực hiện kỹ lưỡng. Cụ thể, thửa đất số 222, tờ bản đồ số 21 xã Phước Khánh và thửa đất số 78, tờ bản đồ số 15 xã Phú Thạnh đã có công trình lấn chiếm trên đất, nhưng UBND xã và Phòng NN&MT lại xác nhận đang được UBND xã quản lý, sử dụng ổn định và không tranh chấp.

Đoàn thanh tra còn phát hiện nhiều vi phạm trong cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) tại xã Phước Thiền. 4 thửa đất (số 162, 169, 172, 173 tờ bản đồ số 24) tại xã Phước Thiền được kê khai cấp GCNQSDĐ không đúng nguồn gốc sử dụng đất (đất nghĩa địa nhưng kê khai là khai phá). Đặc biệt, 2 hồ sơ có dấu hiệu bị tẩy xóa, sửa chữa thời điểm bắt đầu sử dụng đất, thời điểm xây dựng nhà ở.

Theo giải trình UBND huyện Nhơn Trạch, đây là đất nghĩa địa được UBND xã Phước Thiền hoán đổi đất với các hộ dân để xây dựng Trường THPT Phước Thiền, Trung tâm văn hóa xã và Thư viện huyện, nhưng lại không cung cấp được hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc hoán đổi. Việc cấp GCNQSDĐ không đảm bảo trình tự, thủ tục, thành phần hồ sơ theo quy định, thiếu phiếu lấy ý kiến khu dân cư, không có biên bản kiểm tra hiện trạng sử dụng đất, và phiếu thẩm tra hồ sơ địa chính của Văn phòng Đăng ký đất đai chi nhánh Nhơn Trạch không đúng thực tế.

Tất cả những tồn tại, thiếu sót, vi phạm này có trách nhiệm của UBND huyện Nhơn Trạch, Phòng NN&MT huyện Nhơn Trạch, Văn phòng Đăng ký đất đai chi nhánh Nhơn Trạch, Chủ tịch UBND xã Phước Thiền và các tổ chức, cá nhân tham mưu có liên quan.

Tại xã Long Thọ, thửa đất số 112 tờ bản đồ số 6 hiện đang được UBND xã quản lý theo Quyết định số 3178/QĐ-UBND ngày 6/12/2023 của UBND tỉnh, lại có nguồn gốc một phần là đất thổ mộ của gia tộc ông Nhơn, đã sử dụng ổn định và thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước từ trước năm 1975. Việc UBND huyện ban hành Quyết định số 683/QĐ-UBND ngày 28/5/2007 giao khu đất này cho UBND xã Long Thọ quản lý là không phù hợp với nguồn gốc và quá trình sử dụng đất của người dân. Sở NN&MT đã tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 3178/QĐ-UBND dựa trên thông tin "đất công do UBND xã Long Thọ tiếp quản từ sau năm 1975 đến nay, không tranh chấp" là không đúng thực tế.

UBND huyện Nhơn Trạch đã phải đề nghị bổ sung 123 thửa đất với tổng diện tích 29,509 ha vào phương án đất công, do trước đây UBND các xã, thị trấn rà soát còn thiếu. Trách nhiệm thuộc về Chủ tịch UBND huyện Nhơn Trạch, Phòng NN&MT huyện, Chủ tịch UBND 12 xã/thị trấn và các tổ chức, cá nhân tham mưu có liên quan.

Trong số 50 thửa/40,8ha mà UBND huyện Nhơn Trạch đề xuất bỏ ra khỏi phương án (phù hợp quy định tại khoản 2 Điều 6 Luật Đất đai năm 2024), có 10 thửa đất của hộ gia đình, cá nhân đã được cấp GCNQSDĐ do rà soát nhầm. Đối với 90 thửa đất khác (86 thửa theo Danh sách số 10 và 4 thửa đất cụ thể có diện tích lớn), UBND huyện đề xuất bỏ ra khỏi phương án nhưng lại không có cơ sở theo quy định tại khoản 2 Điều 6 Luật Đất đai năm 2024. Đề nghị UBND xã tiếp tục quản lý, sử dụng và xử lý lấn chiếm, tranh chấp.

Có 4 thửa đất được cấp GCNQSDĐ cho hộ gia đình, cá nhân sau khi UBND tỉnh phê duyệt phương án quản lý đất công, nhưng UBND huyện Nhơn Trạch lại không báo cáo xin ý kiến UBND tỉnh trước khi cấp. Hồ sơ cấp GCNQSDĐ đối với các thửa đất này còn thiếu nhiều thành phần hồ sơ quan trọng. Nguồn gốc của các thửa đất này chưa đủ cơ sở để khẳng định rõ ràng, cần tiếp tục xác minh làm rõ. Trách nhiệm thuộc về UBND huyện Nhơn Trạch, Phòng NN&MT, UBND xã Phú Hội, UBND thị trấn Hiệp Phước, Văn phòng Đăng ký đất đai - Chi nhánh Nhơn Trạch và các tổ chức, cá nhân tham mưu có liên quan.

Giải quyết hồ sơ đất lấn chiếm chỉ đạt 12,7% sau 6 năm

Đến thời điểm thanh tra, chỉ có 31/245 thửa đất tranh chấp, lấn chiếm (chiếm tỷ lệ 12,7%) được xử lý dứt điểm theo phương án quản lý đất công đã được phê duyệt. Còn lại 238 thửa/418,4 ha vẫn chưa được xử lý (trong đó có 24 thửa mới phát sinh). Tỷ lệ xử lý thấp, tiến độ chậm so với kế hoạch đề ra. Nhiều vụ việc tồn đọng kéo dài, đặc biệt là các trường hợp liên quan đến đất nghĩa địa, đất đồn bót, và đất do người dân bỏ đi nước ngoài để lại. Việc quản lý, sử dụng đất kéo dài, phức tạp và thiếu hồ sơ pháp lý.

Đối với Khu vực Đồn bót xã Long Thọ, UBND huyện Nhơn Trạch và UBND xã Long Thọ chưa xác định ranh giới cụ thể và chưa cung cấp hồ sơ pháp lý liên quan. Điều này gây khó khăn trong việc rà soát và xử lý việc cấp GCNQSDĐ đối với các thửa đất trong khu vực này. Tương tự, tại đất lấn chiếm gần trụ sở UBND xã Phú Thạnh, sau khi có Quyết định số 171/QĐ.CT.UBND, UBND huyện Nhơn Trạch chưa tổ chức triển khai thu hồi đất, và UBND xã Phú Thạnh không quản lý, sử dụng phần diện tích đã thu hồi, dẫn đến việc các hộ gia đình, cá nhân tiếp tục sử dụng phần diện tích lấn chiếm. Việc rà soát thiếu sót khiến các thửa đất trong Phương án đất công bị thống kê toàn bộ diện tích, bao gồm cả phần đất lấn chiếm bị thu hồi.

UBND huyện Nhơn Trạch cũng đã thu hồi 22 thửa đất ngoài ranh khu vực 5 dự án nhưng chưa giao cho đơn vị nào tiếp nhận, quản lý. Một số thửa đất vẫn còn công trình trên đất do người dân sử dụng, gây khó khăn trong công tác quản lý và sử dụng đất.

Đồng thời, UBND huyện Nhơn Trạch đã ban hành và triển khai các cuộc thanh tra, kiểm tra, bước đầu giải quyết nhiều trường hợp vi phạm, việc thực hiện các nội dung kiến nghị trong các kết luận thanh tra và kiểm tra trước đó (Kết luận thanh tra số 19/KL-UBND ngày 19/10/2022, Kết luận số 25/KL-UBND ngày 27/12/2022, Kết luận kiểm tra số 04/KL-UBND, Kết luận kiểm tra số 06/KL-UBND ngày 29/11/2023) còn chậm, một số kiến nghị chưa được thực hiện dứt điểm.

Trước những tồn tại, hạn chế và vi phạm nghiêm trọng nêu trên, đoàn thanh tra đã đưa ra các kiến nghị cụ thể. Kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Sở Nội vụ hướng dẫn các tổ chức, cá nhân kiểm điểm trách nhiệm. Sở NN&MT được giao nhiệm vụ chỉ đạo Văn phòng đăng ký đất đai tỉnh - Chi nhánh Nhơn Trạch kiểm điểm, xử lý trách nhiệm, đồng thời khẩn trương hoàn thiện việc rà soát, tổng hợp các nội dung đề xuất điều chỉnh phương án đất công để tham mưu UBND tỉnh.

Chủ tịch UBND huyện Nhơn Trạch được yêu cầu tổ chức kiểm điểm và chỉ đạo các đơn vị liên quan làm rõ trách nhiệm, xử lý phù hợp với quy định. Huyện cần báo cáo công tác quản lý đất công đúng hướng dẫn, rà soát lập hồ sơ đăng ký quản lý, cấp GCNQSDĐ, cũng như rà soát chủ trương hoán đổi đất tại xã Phước Thiền để xử lý việc cấp GCNQSDĐ sai quy định. Huyện cũng phải rà soát, bổ sung đầy đủ hồ sơ cho 123 thửa đất để đưa vào phương án đất công.

Đối với các trường hợp đất đề nghị bỏ ra khỏi phương án nhưng chưa được phê duyệt, UBND huyện cần bổ sung đầy đủ hồ sơ pháp lý, xử lý dứt điểm các thửa đất tranh chấp, lấn chiếm và tiếp tục quản lý các thửa đất còn lại. Đối với các thửa đất thuộc dự án 773 (cũ), cần rà soát, xử lý theo chỉ đạo của UBND tỉnh, và xử lý GCNQSDĐ nếu cấp không đúng quy định.

Đặc biệt, UBND huyện Nhơn Trạch phải rà soát lại hồ sơ pháp lý về ranh giới Khu vực Đồn bót xã Long Thọ, rà soát việc cấp GCNQSDĐ và quá trình sử dụng đất của các hộ gia đình, cá nhân để xử lý theo quy định pháp luật. Ngoài ra, UBND huyện Nhơn Trạch cần thực hiện thủ tục bàn giao 22 thửa đất thu hồi ngoài ranh dự án cho đơn vị tiếp nhận, rà soát các thửa đất được giao quản lý nhưng chưa sử dụng để khai thác hiệu quả, rà soát việc cấp GCNQSDĐ sai quy định, xử lý các trường hợp lấn chiếm, sử dụng đất sai mục đích, và cập nhật dữ liệu đất công chính xác.