Đắk Lắk: Đưa chính sách dân tộc trong giáo dục đi vào cuộc sống

Đánh giá mới nhất từ kết quả triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) 1719, giáo dục Đắk Lắk đang chuyển mạnh từ “ban hành chính sách” sang “tổ chức thực hiện”, với trọng tâm nâng cao nhận thức xã hội, củng cố trường lớp và xóa mù chữ vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS).

Từ tuyên truyền đến hành động cụ thể

Đắk Lắk là địa phương có tỷ lệ học sinh dân tộc thiểu số (DTTS) cao (khoảng 35%), phân bố rộng ở vùng sâu, vùng xa. Trong bối cảnh đó, việc triển khai đồng bộ các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về công tác dân tộc trong lĩnh vực giáo dục giai đoạn 2021–2025 mang ý nghĩa quyết định đối với chất lượng nguồn nhân lực địa phương.

Cụ thể, Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ đặt ra khuôn khổ tổng thể cho Chương trình MTQG phát triển kinh tế – xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi, trong đó Dự án 5 (phát triển giáo dục – đào tạo) được xem là “trụ cột mềm” nhằm tạo chuyển biến bền vững. Với Đắk Lắk, thách thức không chỉ nằm ở nguồn lực mà còn là nhận thức xã hội và năng lực tổ chức thực hiện tại cơ sở.

Thực tiễn cho thấy, nếu chỉ dừng ở tuyên truyền khẩu hiệu, chính sách khó tạo chuyển biến. Vì vậy, ngành giáo dục Đắk Lắk xác định phải chuyển hóa tuyên truyền thành hành động, bằng các kế hoạch, chỉ tiêu và hoạt động cụ thể.

Trong giai đoạn 2021–2025, Dự án 5 được phân bổ 316,620 tỷ đồng (trong đó ngân sách Trung ương 286,400 tỷ đồng; ngân sách địa phương 30,220 tỷ đồng). Nguồn lực này tập trung cho Tiểu dự án 1, củng cố trường phổ thông dân tộc nội trú và trường phổ thông dân tộc bán trú (PTDTNT, PTDTBT); xóa mù chữ; hỗ trợ cơ sở giáo dục vùng DTTS) và Tiểu dự án 2 (nâng cao chất lượng dạy học tiếng DTTS).

Cùng với phân bổ vốn, Sở GD&ĐT Đắk Lắk ban hành các kế hoạch triển khai chi tiết, gắn trách nhiệm người đứng đầu và tăng cường kiểm tra tiến độ. Đây là điểm khác biệt so với giai đoạn trước, khi một số chính sách chưa “chạm” được đến lớp học, buôn làng.

Giám đốc Sở GD&ĐT Đắk Lắk Lê Thị Thanh Xuân nhấn mạnh, triển khai Chương trình MTQG 1719 trong lĩnh vực giáo dục không chỉ là nhiệm vụ riêng của ngành, mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Theo bà Xuân, nếu chỉ dừng ở tuyên truyền chủ trương mà không cụ thể hóa bằng kế hoạch, nguồn lực và kiểm tra giám sát thì chính sách khó đi vào cuộc sống, nhất là ở vùng đồng bào DTTS.

Từ đó, Sở GD&ĐT Đắk Lắk xác định rõ trọng tâm của Dự án 5 là củng cố hệ thống trường nội trú, bán trú; tổ chức xóa mù chữ và nâng cao chất lượng dạy học tiếng dân tộc thiểu số. Các nhiệm vụ này được triển khai đồng thời với công tác nâng cao nhận thức của phụ huynh, cộng đồng, già làng, người có uy tín, nhằm tạo sự đồng thuận và bền vững trong giáo dục vùng DTTS.

Củng cố trường lớp, tạo “điểm tựa” cho học sinh DTTS

Một trong những ưu tiên rõ nét là củng cố hệ thống trường nội trú, bán trú và trường có học sinh bán trú.

Báo cáo từ Sở GD&ĐT Đắk Lắk cho thấy, giai đoạn vừa qua, địa phương đã cải tạo, nâng cấp 18 trường tại 14 địa phương; 9 công trình đã hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng. Việc đầu tư này giúp cải thiện điều kiện ăn ở, sinh hoạt, học tập cho học sinh DTTS, nhất là ở những địa bàn cách trở giao thông.

Không chỉ đầu tư cơ sở vật chất, ngành giáo dục còn chú trọng quản trị nhà trường và chất lượng chăm sóc học sinh bán trú. Các trường được yêu cầu xây dựng kế hoạch nuôi dưỡng, giáo dục phù hợp với đặc thù văn hóa – ngôn ngữ của học sinh DTTS; tăng cường phối hợp với gia đình, già làng, người có uy tín để tạo sự đồng thuận.

Nếu củng cố trường lớp là “điểm tựa”, thì xóa mù chữ là “cánh cửa” để người lớn DTTS tiếp cận tri thức. Trong Tiểu dự án 1 – Dự án 5, Đắk Lắk đã tổ chức 7 lớp xóa mù chữ tại 6 xã vùng DTTS và miền núi. Con số chưa lớn, nhưng phản ánh nỗ lực vượt qua rào cản về nhận thức, thời gian và sinh kế của người học.

Đáng chú ý, ngành giáo dục không coi xóa mù chữ là nhiệm vụ “ngắn hạn”. Các lớp học được tổ chức linh hoạt về thời gian, địa điểm; giáo viên được tập huấn phương pháp phù hợp với người học trưởng thành, tôn trọng ngôn ngữ và văn hóa bản địa. Song song đó là công tác tuyên truyền, vận động, để người dân hiểu rằng biết chữ là điều kiện quan trọng để tiếp cận thông tin, chính sách và cơ hội phát triển.

Từ thực tiễn triển khai, một bài học lớn được rút ra: nâng cao nhận thức của toàn xã hội là điều kiện tiên quyết. Chính sách chỉ thực sự đi vào cuộc sống khi gia đình, cộng đồng, chính quyền cơ sở cùng chia sẻ trách nhiệm với ngành giáo dục.

Lãnh đạo Sở GD&ĐT Đắk Lắk cũng cho biết thêm, trong các cuộc họp chuyên môn, tập huấn, ngành giáo dục Đắk Lắk liên tục nhấn mạnh vai trò của phối hợp liên ngành và sự tham gia của cộng đồng. Đây cũng là tinh thần xuyên suốt của Chương trình 1719: phát triển giáo dục không tách rời phát triển kinh tế – xã hội và văn hóa vùng DTTS.