Rừng toàn cầu bốc hỏa vì biến đổi khí hậu

Nghiên cứu gần đây nhất được thực hiện bởi một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế do Đại học East Anglia ở Anh đang cho những kết quả tiêu cực, rằng biến đổi khí hậu do con người gây ra đã đẩy nguy cơ cháy rừng trên toàn cầu lên cao chưa từng có. Thời tiết nắng cháy, khô nóng dễ dẫn đến cháy rừng đang ngày càng gia tăng, điều này khiến cảnh quan núi rừng trên toàn cầu rơi vào tình trạng nguy hiểm, dễ bị cháy thường xuyên và nghiêm trọng hơn.

Các mô hình khí hậu cho thấy ở một số khu vực trên thế giới, ví dụ như Địa Trung Hải và Amazon, gần đây tần suất xuất hiện các điều kiện thời tiết nắng cao, nguy cơ xảy ra hỏa hoạn trong thời hiện đại cao chưa từng có trong lịch sử, do con người gây ra hiện tượng ấm lên toàn cầu khoảng 1,1 °C. Quan trọng hơn, điều này xảy ra ở hầu hết các khu vực trên thế giới nếu nhiệt độ toàn cầu đến lên đến 2-3 °C theo quỹ đạo hiện tại.

Nghiên cứu với sự tham gia của các nhà khoa học từ Đại học East Anglia (UEA), Đại học Swansea, Đại học Exeter và Văn phòng Met ở Anh, Trung tâm Khoa học Khí hậu CSIRO ở Úc, cùng các đồng nghiệp từ Mỹ, Đức, Tây Ban Nha và Hà Lan đã khám phá mối quan hệ giữa các xu hướng cháy - trong quá khứ, hiện tại và tương lai - với một loạt các biện pháp kiểm soát đối với hiện tượng cháy, việc sử dụng đất và thay đổi năng suất thảm thực vật, có tác động quan trọng đến việc cháy rừng và sự lan rộng của cháy rừng trên toàn cầu.

Tiến sĩ Matthew Jones, thuộc Trung tâm Nghiên cứu Biến đổi Khí hậu Tyndall tại UEA, cho biết: “Cháy rừng có thể gây ra những tác động bất lợi vô cùng lớn đến xã hội, kinh tế, sức khỏe và sinh kế của con người, đa dạng sinh học và lưu trữ carbon. Việc làm rõ mối liên hệ giữa các xu hướng cháy rừng và biến đổi khí hậu là rất quan trọng để hiểu được các mối đe dọa cháy rừng ở các vùng khí hậu trong tương lai. Các nước có thể đẩy lùi hoặc chống lại nguy cơ cháy rừng gia tăng do biến đổi khí hậu hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của chúng”.

Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh rằng con người có những ảnh hưởng quan trọng đối với việc làm tăng hay giảm sự lây lan của cháy rừng. Chẳng hạn, con người đã làm tăng khả năng bắt lửa và làm giảm khả năng chống cháy tự nhiên của một số hệ sinh thái, đáng chú ý nhất là ở các vùng phía rừng nhiệt đới lớn của Amazonia và Indonesia.

Ngược lại, con người cũng đã làm giảm sự lây lan của cháy rừng bằng cách chuyển đổi đất sang nông nghiệp và chia cắt thảm thực vật tự nhiên, như đã thấy ở các đồng cỏ savannah ở Châu Phi, Brazil và Bắc Úc trong những thập kỷ gần đây. Họ cũng có thể làm giảm các vụ bắt lửa không mong muốn hoặc sử dụng phương pháp chữa cháy để dập tắt các đám cháy rừng.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho biết điều này có thể gây ra những hậu quả không mong muốn ở những vùng mà lửa là một thành phần tự nhiên trong hoạt động của các hệ sinh thái.