Thúc đẩy “xanh hóa” các khu công nghiệp tại Đông Nam bộ

Theo thống kê của UBND tỉnh Bình Dương, địa phương này hiện có 29 khu công nghiệp (KCN) tập trung với tổng diện tích gần 13.000 ha, tỷ lệ lấp đầy trung bình đạt trên 83,4%. Trong giai đoạn sắp tới, tỉnh này định hướng sẽ phát triển các khu công nghiệp xanh, bền vững bằng việc lựa chọn các nhà đầu tư có tầm nhìn về phát triển xanh.

Khẳng định cam kết “xanh hóa” các KCN, ngày 19/3 vừa qua tỉnh Bình Dương đã chính thức động thổ khu công nghiệp Việt Nam- Singapore III (VSIP III) với diện tích 1.000 ha, tổng vốn đầu tư hơn 6.400 tỷ đồng. Với tầm nhìn chiến lược, KCN VSIP III được thiết kế để tích hợp công nghệ thông minh trong các hoạt động tại KCN, từ việc sử dụng năng lượng, nước, chất thải, đến quản lý giao thông và an ninh. Đặc biệt, tại KCN VSIP III dành 50 ha làm trang trại năng lượng mặt trời tại chỗ, mang lại độ tin cậy và lợi ích bền vững về việc cung cấp điện cho các khách hàng lớn tại KCN này.

“KCN VSIP III đánh dấu sự thay đổi đáng kể cho VSIP Group qua việc chuyển đổi để có thể phát triển bền vững hơn. Các thiết bị thông minh sẽ mang lại sự an toàn, đáng tin cậy và hiệu quả cho các khách hàng cùng người lao động KCN. Những tính năng bền vững một khi đưa vào vận hành sẽ giúp KCN VSIP III trở thành một trong những môi trường làm việc xanh và bền vững bậc nhất Việt Nam”- ông Teo Ban Seng - Giám đốc điều hành SembCorp Development, đồng Chủ tịch VSIP Group cho biết.

Tại TP. Hồ Chí Minh, sau khi ngừng triển khai 3 KCN Bàu Đưng, Phước Hiệp và Xuân Thới Thượng (do chậm tiến độ), mới đây UBND Thành phố đã kiến nghị bổ sung KCN Phạm Văn Hai (diện tích 668 ha, đầu tư tại huyện Bình Chánh) để thay thế. Theo ông Hứa Quốc Hưng - Trưởng ban quản lý Các khu chế xuất và công nghiệp TP. Hồ Chí Minh, đây sẽ là hệ sinh thái KCN bởi quy hoạch khu này có khu dân cư liền kề, nhà trọ, nhà ở cho công nhân và mục tiêu của dự án là khu công nghiệp hỗ trợ ứng dụng công nghệ cao, tập trung thu hút đầu tư ngành điện, điện tử, hỗ trợ khởi nghiệp, công nghiệp công nghệ cao, ngành công nghiệp hỗ trợ không thâm dụng lao động, không gây ô nhiễm môi trường.

Theo quy hoạch của UBND TP. Hồ Chí Minh, Thành phố có 19 KCN-KCX. Tuy vậy, do phát triển sớm từ những năm 90 nên nhiều doanh nghiệp đang hoạt động trong KCN-KCX có công nghệ lạc hậu, sử dụng lãng phí nguồn nhân lực, nguy cơ gây ô nhiễm môi trường cao. Chính vì thế, ông Nguyễn Văn Bé - Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp các KCN-KCX TP. Hồ Chí Minh cho biết, với những KCN-KCX hiện hữu, thành phố sẽ rà soát, chuyển đổi thành KCN xanh, tiệm cận đến tiêu chí KCN sinh thái và có tính đến hệ sinh thái bổ trợ gồm nhà lưu trú, trường học, trạm y tế. Đồng thời, đề xuất đưa ra khỏi quy hoạch các KCN không khả thi.

Trong khi đó, tỉnh Đồng Nai cũng đang gấp rút hoàn thiện các thủ tục để khởi công 3 KCN mới là Cẩm Mỹ, Phước Bình và Gia Kiệm. Đáng chú ý, tỉnh này đang tiếp tục xây dựng, phát triển các KCN theo hướng xanh, sạch nhằm nâng cao giá trị sản xuất, cải thiện môi trường đầu tư. Đặc biệt, tại tỉnh có KCN Amata đang thí điểm chuyển đổi sang KCN sinh thái, mô hình này khi thành công sẽ được nhân rộng ra các KCN trong tỉnh.

Thực tế việc “xanh hóa” các khu công nghiệp đã không còn mới mẻ, tuy nhiên phải tới 2 năm trở lại đây tại Việt Nam mới có nhiều doanh nghiệp quan tâm đầu tư hơn. Bởi lẽ theo các chuyên gia kinh tế, ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 và cạnh tranh thương mại đang đặt ra vấn đề đối với các KCN. Các KCN không thể theo mô hình “may sẵn”, tức là tạo quỹ đất, hoàn thiện hạ tầng kết nối, thu hút doanh nghiệp đến thuê đất như hiện tại, mà phải chuyển sang “may đo” để phù hợp với từng lĩnh vực và tạo thành một hệ sinh thái bền vững. Đây cũng được đánh giá là bước đi phù hợp với cam kết của Chính phủ Việt Nam tại Hội nghị COP26 là sẽ đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.