Chứng khoán - một xu hướng mới đang hình thành?

Thoát khỏi xu hướng xuống

Chỉ trong bốn phiên giao dịch trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán từ ngày 16 đến 19-1-2023, chỉ số VN-Index đã tăng mạnh 48 điểm, tương đương tăng hơn 4,5%.

Trong phiên giao dịch mở đầu sau kỳ nghỉ Tết (ngày 27-1-2023), thị trường tiếp tục diễn biến khả quan khi VN-Index tăng hơn 9 điểm, trước khi có tín hiệu điều chỉnh trở lại từ phiên giao dịch đầu tuần này (30-1-2023).

Đi cùng với điểm số tăng vọt là khối lượng giao dịch cũng tăng cao hơn mức bình quân 20 phiên liền kề trước đó kể từ giữa tháng 1 đến nay.

Điều này cũng dễ hiểu khi VN-Index từ những ngày giữa tháng 1 năm nay đã vượt qua vùng giá quanh 1.060 điểm, tức đã phá vỡ được kênh xu hướng giảm giá trong hơn tám tháng qua.

Đặc biệt trong phiên ngày 17-1, thanh khoản tăng vọt hơn 45% so với phiên trước đó, với việc dòng tiền đánh theo kỹ thuật đã tham gia trở lại mạnh mẽ khi chứng kiến VN-Index bứt phá thoát khỏi kênh xu hướng giảm giá, như bài viết “Tăng trong nghi ngờ – VN-Index liệu có phá được kênh xu hướng giảm giá?” đăng trên Kinh tế Sài Gòn số ra ngày 12-1-2023 đã dự báo.

Dù không loại trừ khả năng vẫn có những phiên điều chỉnh sau khi thị trường đã đi lên mạnh mẽ từ đầu năm đến nay và đang có dấu hiệu đi vào vùng quá mua ngắn hạn, đặc biệt phía trước là vùng kháng cự quanh 1.150-1.160 điểm, tương ứng với đường trung bình động 200 ngày (MA 200), nhưng có lẽ một xu hướng mới đã mở ra cho TTCK Việt Nam theo hướng tích cực hơn trong giai đoạn tới, khi VN-Index đã thoát khỏi xu hướng giảm giá kéo dài từ tháng 4-2022.

Tâm lý nhà đầu tư trong nước phần nào được hỗ trợ bởi diễn biến tích cực của TTCK thế giới, với chỉ số Dow Jones cũng tăng gần 3% tính từ ngày 19-1-2023 đến phiên cuối tuần qua.

Tăng trưởng GDP của Mỹ trong quí 4-2022, theo công bố của Bộ Thương mại Mỹ đạt 2,9%, cao hơn mức dự báo là 2,6% của giới chuyên gia, cùng với lạm phát hạ nhiệt khi chỉ số chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE) chỉ tăng 5% trong tháng 12 so với cùng kỳ năm trước, giảm từ mức 5,5% của tháng 11, khiến giới đầu tư đặt cược Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ chỉ tăng lãi suất cơ bản thêm 0,25 điểm phần trăm trong phiên họp đầu tiên của năm 2023 diễn ra vào đầu tháng 2 này.

Tiếp đó, đến cuộc họp tháng 3, Fed có thể nâng thêm 25 điểm phần trăm nữa, rồi chấm dứt quá trình thắt chặt chính sách tiền tệ kéo dài trong suốt năm qua. Là ngân hàng trung ương lớn nhất thế giới và luôn là đầu tàu phát đi tín hiệu chính sách tiền tệ cho các ngân hàng trung ương khác tiếp bước, động thái của Fed nếu đúng như dự báo sẽ mở ra cơ hội cho các thị trường tài sản, các kênh đầu tư diễn biến lạc quan hơn.

Quan trọng là vĩ mô ổn định

Ngoài những ảnh hưởng tích cực từ diễn biến thị trường quốc tế, chứng khoán trong nước cũng nhận được sự hỗ trợ từ bối cảnh vĩ mô đang trở nên ổn định hơn.

Sau giai đoạn nóng bỏng nửa cuối năm ngoái, tỷ giá đô la Mỹ/tiền đồng đã có dấu hiệu giảm trở lại trong hai tháng gần đây, khi đô la Mỹ trên thị trường quốc tế liên tục đi xuống từ đầu tháng 11-2022 đến nay.

Với triển vọng Fed sắp kết thúc chu kỳ tăng lãi suất như đã nói, đô la Mỹ cũng không còn quá hấp dẫn đối với các nhà đầu tư, nhất là khi rủi ro suy thoái của nền kinh tế Mỹ đang ngày càng gần hơn.

Gần đây một số tổ chức đưa ra dự báo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có thể tận dụng việc tỷ giá ổn định để mua ngoại tệ mạnh mẽ trở lại trong năm 2023 này, nhằm gia tăng dự trữ ngoại hối vốn đã bị sụt giảm sau những động thái can thiệp thị trường ngoại hối trong năm 2022.

Đáng lưu ý là nhà đầu tư nước ngoài đã liên tục mua ròng từ phiên ngày 16-1-2023 đến ngày 30-1-2023, đánh dấu sáu phiên mua ròng liên tiếp với tổng giá trị gần 3.800 tỉ đồng tính riêng trên sàn HOSE.

Nếu không tính phiên bán ròng 3.036 tỉ đồng hôm 13-1-2023, chủ yếu do ảnh hưởng bởi giá trị bán ròng 3.393 tỉ đồng tại mã EIB, khối ngoại đã có 21 phiên mua ròng liên tiếp.

Động thái mua ròng mạnh mẽ của nhóm này từ đầu tháng 11-2022 đến nay, trùng với thời điểm VN-Index bắt đầu xác lập đáy, đã trở thành động lực mạnh mẽ cho thị trường trong ba tháng qua.

Bên cạnh tỷ giá, lãi suất có dấu hiệu hạ nhiệt có lẽ cũng trở thành một trong những yếu tố tác động tích cực lên thị trường. Sau khi đạt đồng thuận giảm lãi suất huy động về 9,5% từ giữa tháng 12-2022, nhiều ngân hàng tiếp tục điều chỉnh giảm lãi suất tiền gửi ngay sau Tết Nguyên đán, khi dòng tiền tiết kiệm chảy vào hệ thống ngân hàng gia tăng mạnh mẽ, trong khi nhu cầu vay vốn đầu năm thường suy yếu.

Nhiều dự báo của giới phân tích cho rằng lãi suất sẽ bắt đầu ổn định và có thể giảm trở lại trong nửa cuối năm nay, khi chính sách lãi suất của nhà điều hành có thể tiếp bước động thái của Fed. Nếu lãi suất sớm giảm trở lại cùng với TTCK trở nên hấp dẫn hơn, dòng tiền có thể lại đảo chiều chuyển dịch từ kênh tiền gửi ngân hàng sang kênh chứng khoán. Dù vậy, xu thế này sẽ chưa sớm diễn ra, ít nhất là trong nửa đầu năm nay.

Đáng lưu ý là với dư nợ cho vay ký quỹ (margin) đã giảm mạnh trong những tháng qua, có thể thấy đà tăng của thị trường gần đây đóng góp chủ yếu bởi dòng tiền tươi, do đó rủi ro bán giải chấp cũng đã giảm đáng kể so với giai đoạn trước.

Dữ liệu thống kê của FiinTrade cho thấy dư nợ cho vay ký quỹ tại 38 công ty chứng khoán đạt 102.300 tỉ đồng tại thời điểm cuối năm 2022, giảm 41.300 tỉ đồng, tương đương giảm 28,8% so với cuối quí 3-2022 và giảm hơn 72.000 tỉ đồng, tương đương giảm 39% so với mức đỉnh lịch sử của quí 1-2022.

Điều quan trọng không kém là những sự kiện đã tác động tiêu cực lên TTCK trong năm 2022, từ các hành vi thao túng giá chứng khoán, sai phạm trong phát hành thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bị khởi tố, điều tra, đơn cử như các vụ việc ở các tập đoàn lớn như FLC, Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát,… có lẽ sẽ không còn ảnh hưởng lớn lên TTCK trong năm nay.

Cuối cùng, các chính sách mở rộng tài khóa của Chính phủ, đẩy mạnh đầu tư công để san sẻ áp lực cho chính sách tiền tệ, không chỉ hỗ trợ cho tăng trưởng vì có tính lan tỏa cao trong nền kinh tế, mà còn có thể tác động tích cực lên thị trường chứng khoán vì một số nhóm ngành, doanh nghiệp cũng sẽ hưởng lợi.