Bắc Quang - Hà Giang: Bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của dân tộc Mông

Bắc Quang là huyện vùng thấp và là 1 trong 5 huyện động lực trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Hà Giang. Người Mông trên địa bàn huyện Bắc Quang chủ yếu thuộc các nhóm Mông Hoa, Mông Trắng, Mông Xanh, một số ít thuộc nhóm Mông Đen và chiếm 4,25% dân số của toàn huyện.

Nhằm đẩy mạnh công tác khôi phục, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc Mông, thời gian qua, huyện Bắc Quang đã tập trung triển khai nhiều nhiệm vụ trọng tâm như: Bảo tồn tiếng nói, chữ viết, các nghề truyền thống, lễ hội truyền thống, các nghi lễ đặc thù, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, các phong tục và truyền thống tốt đẹp, dân ca, trò chơi dân gian, văn hóa ẩm thực… ; đồng thời tập trung xóa bỏ một số hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan trong đám cưới, đám ma, nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết … của đồng bào dân tộc Mông.

Thiếu nữ dân tộc Mông huyện Bắc Quang thao tác qui trình dệt vải lanh trong mùa lễ hội

Bên cạnh đó, huyện Bắc Quang đã tổ chức định kỳ giao lưu văn hóa dân tộc Mông trên địa bàn các xã có đồng bào dân tộc Mông sinh sống theo hình thức luân phiên. Ngoài ra, tiếng nói và chữ viết của đồng bào dân tộc Mông cũng được khuyến khích giao tiếp trong cộng đồng. Nhờ đó, hiện nay đã có trên 70% đồng bào Mông trên địa bàn huyện Bắc Quang đã hiểu biết về tiếng nói của dân tộc mình.

Đồng thời, khuyến khích đồng bào mặc trang phục truyền thống và giao tiếp bằng tiếng nói của dân tộc mình thông qua các buổi họp dân và các lễ hội. Khuyến khích cộng đồng dân tộc Mông tận dụng nguồn đất bỏ hoang để trồng lanh dệt vải truyền thống. Cho đến nay, tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, các lễ hội… theo nếp sống văn minh đã được đông đảo đồng bào Mông trên địa bàn duy trì và phát triển.

Đặc biệt, công tác bảo tồn và khôi phục nghệ thuật truyền thống và các trò chơi dân gian của đồng bào dân tộc Mông như: Thổi khèn Mông, sáo Mông, múa khèn, ném pao…; các nghề truyền thống như: Dệt lanh, nghề thêu, nghề làm giấy bản, chế tác nông cụ… cũng được huyện Bắc Quang khuyến khích phát triển. Trong năm 2018, Phòng Văn hóa và Thông tin Bắc Quang đã phối hợp với công an huyện tổ chức và ra mắt mô hình "Làng văn hóa Mông kiểu mẫu” tại thôn Vĩnh Sơn, xã Vĩnh Phúc. Trong 2 năm, từ 2018 – 2019, huyện Bắc Quang đã mở 3 lớp truyền dạy dân ca dân tộc Mông; mở 01 lớp dạy tiếng Mông.

Phụ nữ dân tộc Mông tự dệt trang phục mặc hàng ngày

Nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Mông, trong các năm từ 2020 – 2022, huyện Bắc Quang đã phối hợp với Ban Dân tộc Tôn giáo tỉnh Hà Giang tiếp tục công tác phục hồi và phát triển các lễ hội văn hóa dân tộc Mông trên địa bàn huyện như: Lễ hội múa khèn Mông, Lễ hội Gầu tào, Lễ hội ném còn….

Bên cạnh đó, UBND huyện Bắc Quang cũng chỉ đạo các phòng ban chức năng tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền tới cộng đồng đồng bào dân tộc Mông duy trì mặc trang phục của dân tộc mình trong các buổi biểu diễn văn nghệ, nhất là vào các dịp lễ tết như Tết Nguyên đán truyền thống, các buổi giao lưu văn nghệ giữa các xã do huyện tổ chức; khuyến khích đồng bào Mông sử dụng các nhạc cụ của dân tộc mình trong các buổi giao lưu văn nghệ như sử dụng Khèn Mông, Sáo Mông.