Vị thế của Nga trên ‘mặt trận’ năng lượng suy giảm, những quốc gia nào hưởng lợi?

Trả lời phỏng vấn hãng CNBC, ông Henning Gloystein, Giám đốc về năng lượng, khí hậu và tài nguyên thiên nhiên tại công ty tư vấn chính trị Eurasia Group nhận xét: “Thị phần cung cấp khí đốt hóa lỏng (LNG) toàn cầu của Nga chắc chắn sẽ giảm trong thập kỷ này”. Ông lưu ý rằng vai trò của Moskva trên thị trường LNG đã giảm dần kể từ trước khi nước này phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào năm ngoái.

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã ngày càng làm giảm nguồn đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực LNG của Nga.

Giám đốc Phụ trách Thị trường Khí đốt Nam và Đông Nam Á của công ty S&P, ông Zhi Xin Chong cho rằng việc Nga không thể mua các mô-đun hóa lỏng (chuyển đổi khí tự nhiên thành LNG) sẽ làm cản trở tham vọng của nước này.

“Trong thập kỷ này, Nga sẽ vô cùng khó khăn trong việc mở rộng năng lực hóa lỏng do các biện pháp trừng phạt rộng rãi nhằm vào nước này”, ông Chong giải thích.

Ông nói thêm rằng tổng công suất của các cơ sở LNG của Nga để sản xuất khí đốt tự nhiên sẽ không thay đổi ở mức 37 triệu tấn trong vài năm tới.

Đến năm 2030, tổng công suất LNG toàn cầu sẽ tăng 50% lên 671 triệu tấn mỗi năm, và thị phần của Nga trong đó dự kiến giảm xuống 5% so với mức 6,7% hiện tại.

Năm 2021, trước khi đưa quân sang Ukraine, Nga là nhà xuất khẩu khí đốt lớn nhất thế giới, đồng thời là nhà xuất khẩu LNG lớn thứ tư sau Australia, Qatar và Mỹ.

Và những quốc gia đó đã được kỳ vọng sẽ lấp đầy khoảng trống khí đốt của Nga, cùng với một số quốc gia khác.

Ông Zhi Xin Chong cho biết: “Chúng tôi sẽ chú trọng nhiều hơn đến những thị trường khác như Mỹ, Mozambique và Australia”.

Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA), trong nửa đầu năm 2022, Mỹ đã vượt qua Qatar và Australia để trở thành nhà xuất khẩu LNG lớn nhất thế giới.

Đến năm 2030, chuyên gia Chong dự kiến Mỹ sẽ chiếm 25% tỷ suất LNG toàn cầu và Qatar chiếm 19%.

Trong khi đó, ông Henning Gloystein tại Eurasia cũng đồng quan điểm rằng Mỹ và Qatar là những người hưởng lợi chủ chốt khi Nga rút lui khỏi “hệ sinh thái” LNG của thế giới.

Ông nói rằng các dự án mới và việc mở rộng các cơ sở hiện có ở Mỹ, cùng với việc mở rộng quy mô lớn ở North Field của Qatar đã được đẩy nhanh đáng kể khi châu Âu đổ xô vào thị trường LNG vào năm ngoái.

Ngoài Mỹ và Qatar, Đông Địa Trung Hải cũng nằm trong danh sách lưu ý của ông Gloystein vì khu vực này có điều kiện địa lý lý tưởng để thay thế đường ống dẫn khí đốt của Nga tới các nước Nam Âu, đặc biệt là Italy, Hy Lạp và Croatia.

Các công ty LNG ở Đông Phi như Mozambique và cả Tanzania cũng có thể được hưởng lợi.

Tuy nhiên, ông Gloystein cảnh báo rằng cơ hội đó là tương đối hẹp do châu Âu đang nỗ lực giảm mức tiêu thụ khí đốt nói chung, thông qua các lệnh hạn chế sắp tới đối với việc sử dụng và đầu tư vào các nguồn cung cấp thay thế trong nước.

Liên minh châu Âu (EU) đã công bố kế hoạch REPowerEU ngay sau khi xung đột xảy ra tại Ukraine với mục đích tăng tỷ lệ năng lượng tái tạo trong tiêu thụ năng lượng cuối cùng lên 45% vào cuối thập kỷ này. Ông Pavel Molchanov, Giám đốc điều hành tại ngân hàng đầu tư Raymond James, nói với CNBC rằng quá trình này phù hợp với chương trình khử cacbon dài hạn trong Luật Khí hậu châu Âu.

Ông nói: “Việc mở rộng năng lượng tái tạo có nghĩa là vai trò của khí đốt, chưa tính đến than đá, đang giảm dần theo thời gian”.