Cuộc đua xe điện có thể khiến thế giới sớm thiếu hụt lithium

BMI, đơn vị nghiên cứu của Fitch Solutions, nằm trong số các tổ chức dự báo nguồn cung lithium toàn cầu sẽ thiếu hụt vào năm 2025. Trong một báo cáo công bố gần đây, BMI cho rằng sự thiếu hụt phần lớn là do nhu cầu lithium của Trung Quốc vượt quá nguồn cung của nước này.

“Chúng tôi kỳ vọng tăng trưởng nhu cầu lithium ở lĩnh vực xe điện của Trung Quốc sẽ đạt mức trung bình hàng năm 20,4% trong giai đoạn 2023-2032”, báo cáo cho hay.

Ngược lại, nguồn cung lithium của Trung Quốc sẽ chỉ tăng 6% trong cùng kỳ. Theo BMI, tốc độ tăng trưởng nguồn cung đó không thể đáp ứng dù chỉ 1/3 nhu cầu dự báo. Trung Quốc là nước sản xuất lithium lớn thứ ba thế giới. Lithium là một thành phần không thể thiếu trong pin lithium-ion của xe điện.

Thế giới sản xuất 540.000 tấn lithium vào năm 2021 và Diễn đàn Kinh tế Thế giới  (WEF) dự đoán đến năm 2030, nhu cầu lithium toàn cầu sẽ đạt hơn 3 triệu tấn. Theo dự báo của S&P Global Commodity Insights, doanh số bán xe điện của thế giới sẽ đạt 13,8 triệu chiếc vào năm 2023, nhưng sẽ tăng vọt lên hơn 30 triệu chiếc vào năm 2030.

“Về cơ bản, chúng tôi tin rằng ngành công nghiệp lithium sẽ chứng kiến tình trạng thiếu hụt nguồn cung”, Corinne Blanchard, giám đốc nghiên cứu vốn cổ phần công nghệ sạch và lithium của ngân hàng Deutsche Bank, nói

Blanchard dự báo, đến cuối năm 2025, lithium sẽ thiếu hụt ở mức khiêm tốn, khoảng 40.000 đến 60.000 tấn lithium cacbonat tương đương. Nhưng ông cảnh báo mức thâm thiếu hụt sẽ tăng nhanh, lên tới 768.000 tấn vào cuối năm 2030.

Các nhà phân tích khác cho rằng lithium sẽ không bị thiếu hụt sớm và dự đoán điều đó chỉ sẽ xảy ra vào cuối thập niên này.

Theo ước tính của hãng tư vấn năng lượng Rystad Energy, trong khi nhiều mỏ lithium và các dự án thăm dò được triển khai có thể hỗ trợ nhu cầu đang tăng, điều đó cũng chỉ giúp nguồn cung ổn định thêm vài năm nữa.

Rystad Energy cho biết, hàng trăm dự án lithium hiện đang được thăm dò, nhưng sự phức tạp về địa chất và quy trình cấp phép tốn thời gian vẫn đặt ra nhiều thách thức. Theo dữ liệu của Refinitiv, hiện chỉ có 101 mỏ lithium trên thế giới.

Susan Zou, Phó chủ tịch Rystad Energy, ước tính tổng nguồn cung lithium từ các mỏ sẽ tăng 30% và 40% hàng năm vào năm 2023 và 2024. Đồng thời, các công ty khai mỏ tiếp tục mở rộng cả các dự án hiện có và phát triển mỏ mới khi làn sóng điện hóa các phương tiện giao thông vận tải tăng tốc trên toàn cầu.

Susan Zou dự báo,  tình trạng thiếu hụt lithium có thể bắt đầu gây khó khăn cho chuỗi cung ứng vào năm 2028.

“Trong vài năm tới, dù nguồn cung lithium có thể ở mức đủ trên thế giới nhưng sự mất cân bằng nguồn cung theo khu vực vẫn không thể tránh khỏi”, bà nói và thời lưu ý thêm, năng lực khai thác và chế biến lithium ở khu vực ở Mỹ và châu Âu có thể không theo kịp nhu cầu pin xe điện.

Bà nhận định chuỗi cung ứng pin toàn cầu có thể lại chứng kiến tình trạng thiếu hụt lithium vào cuối thập niên này khi tốc độ tăng trưởng nguồn cung có thể không theo kịp tốc độ tăng trưởng của nhu cầu.

Trong kịch bản đó, Zou dự báo giá lithium có thể tăng vọt lên mức cao lịch sử vào năm 2022, và làm tăng chi phí sản xuất pin. Giá lithium cacbonat tăng lên mức cao kỷ lục gần 600.000 nhân dân tệ (82.270 đô la) /tấn vào tháng 11 năm 2022, gấp hơn 12 lần giá vào tháng 1-2021.

Hãng tư vấn năng lượng Wood Mackenzie cũng dự báo tương tự rằng thị trường lithium nói chung sẽ có nguồn cung dư thừa trong những năm tới. Tuy nhiên, nhu cầu tiếp tục tăng trưởng và rất ít dự án mỏ lithium  mới đi vào sản xuất vào đầu những năm thập niên 2030. Điều này có thể khiến thị trường trải qua tình trạng thiếu hụt nguồn cung, theo Robin Griffin, Phó Chủ tịch phụ trách nghiên cứu kim loại và khai thác mỏ của Wood Mackenzie.

Ông nói: “Những rủi ro chính có thể là sự chậm trễ trong việc vận hành các dự án mới và sự chậm trễ trong việc cấp phép mỏ mới”.

Austin Devaney Giám đốc thương mại của Công ty khai thác lithium Piedmont Lithium, cho biết các mỏ lithium thường mất “10 năm hoặc lâu hơn” kể từ giai đoạn phát hiện cho đến khi hoạt động chính thức.

“Chúng tôi tin rằng cuối cùng sẽ có đủ lithium để đáp ứng nhu cầu điện hóa xe cộ. Nhưng trong thời gian tới, chúng tôi dự kiến sẽ nhận thấy tác động của những hạn chế về nguồn cung đối với giá lithium trong nhiều năm, nếu không muốn nói là lâu hơn”,  ông nói.